ชีวิตพระ
ตอนที่ ๓๒ พระอานนท์
เรื่องราวของพระอานนท์ ที่มีบันทึกไว้ ทั้งในพระไตรปิฎกและอรรถกถา มีมากมาย ถ้าจะให้เขียนเรื่องราวของท่านทั้งหมด ก็คงได้หลายร้อยหน้ากระดาษ หรืออาจจะเป็นพันหน้ากระดาษก็ได้ เพราะเรื่องราวของท่านมีเยอะจริงๆ
ก็นับว่าเป็นความโชคดีของผู้ที่ใคร่ในการศึกษา เพราะได้มีนักปราชญ์ท่านหนึ่งคือ อ.วศิน อินทสระ ได้รวบรวมเรื่องราวของท่านมาเขียนเป็นหนังสือชื่อ “พระอานนท์ พุทธอนุชา” ปัจจุบัน ก็ได้ทำเป็นไฟล์เสียง สำหรับท่านใดที่สนใจก็สามารถไปค้นหาอ่านและฟังได้ ในโลก Internet นะ
ส่วนในตอนนี้ จะกล่าวเพียงแค่ประวัติโดยย่อของท่านว่า ท่านถือกำเนิดเป็นเจ้าชายของศากยวงศ์ เป็นโอรสของพระเจ้าอาของเจ้าชายสิทธัตถะ และเป็นสหชาติของเจ้าชายสิทธัตถะด้วย คือเกิด วัน เดือน ปี เดียวกัน ต่อมาได้ออกบวชตามเสด็จ (กล่าวไว้บ้างแล้วในตอนที่ ๓) และฝึกสมาธิจนบรรลุธรรมเป็นพระอริยบุคคลชั้นต้น คือ เป็นพระโสดาบัน
หลังพระพุทธองค์ตรัสรู้ได้ ๒๐ ปี พระองค์ต้องการอุปัฎฐากประจำพระองค์ และได้คัดเลือกพระอานนท์เป็นอุปัฏฐากประจำ ซึ่งพระอานนท์ท่านก็ทำรับภารกิจนี้ได้อย่างยอดเยี่ยม จนพระพุทธองค์ ทรงยกย่องว่า พุทธอุปัฏฐากของพระพระพุทธเจ้า ทั้งในอดีต และ ในอนาคต แม้จะยอดเยี่ยมเพียงใด ก็ไม่สามารถที่จะทำหน้าที่ได้ยิ่งกว่าพระอานนท์อีกแล้ว จะทำได้ก็แค่เพียงเสมอหรือเท่ากับพระอานนท์เท่านั้น
พระอานนท์ท่านไม่ได้อุปัฏฐากพระพุทธองค์ฟรีๆ นะ ท่านขอสิทธิ เป็นค่าตอบแทนด้วย สิทธิ ที่ว่านั้น สำนวนโบราณท่านเรียกว่า “พร” ซึ่งมีอยู่ทั้งหมด ๘ ข้อ คือ
๑ พระพุทธองค์ต้องไม่ประทานจีวรให้ท่าน
๒ พระพุทธองค์ต้องไม่ประทานบิณฑบาต (อาหาร) อันประณีตให้ท่าน
๓ พระพุทธองค์ต้องไม่ให้ท่านอยู่ในกุฏิเดียวกับพระองค์
๔ พระพุทธองค์ต้องไม่พาท่านไปในที่ที่พระองค์รับนิมนต์
ท้ัง ๔ ข้อนี้ เพื่อกันคำครหาว่า ท่านเป็นอุปัฏฐากพระพุทธเจ้า เพราะเห็นแก่ลาภสักการะ ส่วนอีก ๔ ข้อที่เหลือคือ
๕ พระพุทธองค์ต้องเสด็จไปที่นิมนต์ที่ท่านรับไว้
๖ ท่านจะพาใครที่ท่านเห็นสมควรมาเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ได้ เมื่อใครคนนั้นมาถึงแล้ว
๗ ถ้าท่านเกิดความสงสัยในเรื่องอะไร ก็สามารถทูลถามพระพุทธองค์ได้ทุกเรื่อง
๘ หากพระพุทธองค์แสดงธรรมลับหลังท่าน ก็มาเล่าให้ท่านฟังทุกครั้ง
ทั้ง ๔ ข้อหลัง เพื่อกันคำครหาว่า เรื่องแค่นี้พระพุทธเจ้ายังไม่อนุเคราะห์ท่าน แล้วท่านจะเป็นอุปัฎฐากพระพุทธเจ้าไปทำไม
พระพุทธองค์ก็ให้พร หรือ สิทธิ กับพระอานนท์ทั้ง ๘ ข้อ โดยเฉพาะข้อที่ ๘ เป็นข้อที่ทำให้ท่านทรงจำคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามากที่สุด ในบรรดาเหล่าสาวกทั้งหลาย ท่านจึงบุคคลสำคัญที่ขาดไม่ได้เลย ในการสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งที่ ๑
ท่านปรินิพพาน เมื่ออายุขัยได้ ๑๒๐ ปี ท่านจึงเปรียบเสมือนองค์แทนของพระพุทธองค์ ที่คอยแสดงธรรมเทศนาสั่งสอนโปรดชาวพุทธ มาตลอด ๔๐ ปี หลังพุทธปรินิพพาน
ก่อนหน้าที่ท่านจะยอมสละชีวิต เพื่อปกป้องพระศาสดา ท่านไม่ค่อยเป็นที่รู้จักในหมู่ชาวพุทธนัก เพราะต้องทุ่มเทเวลาให้กับการอุปัฎฐากพระพุทธองค์ ไม่เหมือนพระสารีบุตรกับพระโมคคัลลานะ ที่มีบทบาทให้การเผยแผ่จนเป็นที่รู้จักกันทั่วไป
แต่หลังจากเหตุการณ์ในวันที่พระพุทธเจ้าทรงชนะพญาช้าง ท่านจึงเป็นบุคคลที่ถูกกล่าวขวัญจนเป็นที่รู้จักกันทั่วไป แต่ท่านก็มิได้หลงตัวกับคำสรรเสริญเยินยอเหล่านั้น ยังคงทุ่มเทอุปัฏฐากพระพุทธองค์เหมือนเดิมทุกประการ
ส่วนพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเองก็ทรงเป็นนักประทานกำลังใจชั้นยอดแก่พระสาวก พระองค์นำเรื่องที่พระอานนท์ยอมสละชีวิต มาตรัสเล่าซ้ำหลายๆ ครั้งว่า พระอานนท์ไม่ได้ยอมสละชีวิตเพื่อพระองค์ชาตินี้เป็นชาติแรกเท่านั้น สมัยยังสร้างบารมีอยู่ด้วยกัน พระอานนท์ ก็ยอมสละชีวิตเพื่อพระองค์มาหลายชาติแล้ว
มหาชน ไม่ได้กล่าวขานเฉพาะเรื่องพระอานนท์เท่านั้น ยังกล่าวขานเรื่องของพระเทวทัตด้วย แต่เป็นคนละอารมณ์ คืออารมณ์โกรธแค้น ตำหนิติเตียนพระเทวทัต ที่จงใจจะปลงพระชนม์พระบรมศาสดา และลามปามไปถึงพระราชาอชาตศัตรูด้วยว่า ให้ท้ายพระเทวทัต
เรื่องนี้ทราบข่าวไปถึงพระราชาอชาตศัตรู ซึ่งตอนนั้นเพิ่งปราบดาภิเษกใหม่ๆ ความทุกข์ใจจากการที่ตนเองพลาดพลั้งไปปลงพระชนม์พระบิดาก็ยังอยู่ ปัญหาสารพัดเรื่องก็ทับโถมเข้ามาจนแก้ไขไม่ทัน แล้วยังมีเรื่องที่พระเทวทัตทำเรื่องร้ายๆ โดยพลการโดยไม่ทูลให้พระองค์รับทราบก่อนอีก ทำให้พระราชาไม่พอพระทัยเป็นอย่างมาก จึงมีรับสั่งตัดสัมพันธ์ ยกเลิกการอุปัฎฐากพระเทวทัต ด้วยการงดให้อาหารวัน ๕๐๐ สำรับ และไม่ยอมเสด็จไปพบกับพระเทวทัตอีกเลย นับตั้งแต่บัดนั้น
สมกับที่พระพุทธองค์ได้ตรัสพยากรณ์ไว้ล่วงหน้าว่า (ตอนที่ ๙) ว่า พระเทวทัตจะวอดวายเพราะลาภสักการะ และในที่สุดวันนี้ก็มาถึง
และแล้วอำนาจทางการเมือง (ตอนที่ ๗) ที่พระเทวทัตอุตส่าห์แสวงหามา ก็เป็นอันต้องสิ้นสุดลง พวกพ้องบริวารของตนก็มีอยู่ไม่น้อย เมื่อไม่มีเลือดหล่อเลี้ยง ตนจะทำอย่างไรดี ก็ติดตามต่อไปนะ .... จบตอนที่ ๓๒
- 12
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
