Glipizide : ยาลดระดับน้ำตาลในเลือดที่ควรรู้จัก
บทความนี้ขอนำเสนอข้อมูลยา Glipizide ให้ทุกท่านได้รู้จักกันครับ เพราะยาตัวนี้ใช้บ่อยไม่แพ้ Metformin เลยทีเดียว หลัก ๆ ผมอยากเน้นเรื่องกลไกครับ เพราะอยากให้พวกเรารู้ด้วยว่ายาตัวนี้มันไปทำอะไรกับร่างกายเรา เพื่อที่จะได้รู้ต่อไปว่าแล้วเราจะใช้อย่างไรให้ได้ประโยชน์มากกว่าโทษครับ
ยา Glipizide จัดอยู่ในกลุ่ม Sulfonylureas ยาในกลุ่มนี้ไม่ได้มีแค่ยา Glipizide นะครับ มีเพื่อน ๆ อีกหลายตัวเลย เรียกว่ามีเป็นรุ่น ๆ เหมือนจะมีมา 3 รุ่นแล้ว และยา Glipizide จัดเป็นรุ่นที่ 2 😊 ใน 3 รุ่นนั้นมีอะไรบ้าง
1. รุ่นแรก เช่น ยา Chlorpropamide
2. รุ่นที่ 2 เช่น ยา Glibencamide และ Glipizide
3. รุ่นที่ 3 เช่นยา Glimepiride และยา Gliclazide
เอาจริง ๆ นะ ที่มีใช้บ่อยก็ยา Glipizide นี่แหละครับ ส่วนเพื่อนในรุ่นที่ 2 คือ Glibencamide ไม่ค่อยได้ใช้แล้ว รุ่นแรกนี่ไม่ต้องพูดถึงเลย ไม่ใช้เหมือนกัน แต่รุ่นที่ 3 ออกมาใหม่ยังพอมีใช้อยู่ครับ
ต่อไปเจาะลึกถึงกลไกการทำงานกันดีกว่าครับ จะได้รู้อย่างแจ่มแจ้งว่ายา Glipizide ทำอะไรกับร่างกายเรา (จริง ๆ กลไกนี้เป็นทั้งกลุ่มเลยนะครับ)
เริ่มต้นจากเมื่อเรากินยา Glipizide เข้าไปในร่างกาย ยาก็จะเดินทางผ่านด่านต่าง ๆ มากมายจนเข้าไปในกระเเสเลือดในที่สุด เป้าหมายของยา Glipizide คือต้องหาตัวรับให้เจอครับ ซึ่งตัวรับคือ Sulfonylurea receptor (ในเบต้าเซลล์ของตับอ่อน)
เมื่อยา Glipizide เจอกับตัวรับแล้วจะเกิดการจับกันของยาและตัวรับ เมื่อจับกันแล้วจะเกิดปฏิกิริยาต่าง ๆ ตามมา อันดับแรกเกิดการปิดกั้น ATP-sensitive potassium channel ที่เบต้าเซลล์ (เบต้าเซลล์อยู่ที่ตับอ่อน ย้ำอีกครั้ง)
ขยายความเพิ่มเติม ATP-sensitive potassium channel คืออะไร ?
มันก็คือช่องที่มีไว้ให้ Potassium ผ่านเข้าออกนั่นเองครับ พูดง่าย ๆ คือยา Glipizide จะไปปิดช่องนี้ไว้ พอช่องนี้ถูกปิด จะเกิดอะไรขึ้นล่ะ ?
Potassium ก็เข้าไปไม่ได้สิครับ จึงเกิดกระบวนการ depolarization เป็นผลให้ Calcium เข้าสู่เซลล์โดยผ่านทาง voltage-dependent calcium channel (ช่องที่ให้ Calcium ผ่าน) หัวใจหลักที่เราต้องการคือให้ Calcium เข้าสู่เซลล์นี่แหละครับ
ขอบคุณภาพจาก http://physiology.md.chula.ac.th/website/dm_treatment.html
เพราะเมื่อมี Calcium เข้าสู่เซลล์ เป้าหมายต่อไปคือ “การกระตุ้นการหลั่งอินซูลิน" พออินซูลินถูกหลั่งระดับน้ำตาลในเลือดของเราก็ลดลงครับ (ดังภาพ)
จึงสามารถพูดได้ว่ายา Glipizide กระตุ้นการหลั่งอินซูลิน นั่นเอง ซึ่งกลไกนี้จะแตกต่างจากยา Metformin โดยสิ้นเชิง
ดังนั้นเมื่อเรากินยา Glipizide เข้าไป ยาจึงสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ครับ
🔴 สิ่งที่เกิดขึ้นและเป็นปัญหาคืออะไร ?
ปัญหาคือ ยานี้ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลต่ำได้ง่าย แล้วมันเกิดได้อย่างไร สงสัยกันไหมครับ ??
ปกติยา Glipizide จะแนะนำให้รับประทานก่อนอาหารประมาณ 30 นาที ด้วยเหตุผลทางเภสัชจลนศาสตร์ของยา พูดให้ง่ายก็คือกว่าที่ยาจะออกฤทธิ์จะใช้เวลาประมาณ 30 นาที
เรากินยาไปแล้ว อีก 30 นาที ยาจึงจะพร้อมออกฤทธิ์ หลังจากนั้นเรากินอาหารเข้าไป ในอาหารมีน้ำตาล ตอนนี้แหละครับที่ระดับน้ำตาลในเลือดเราจะสูงขึ้น ดังนั้นยา Glipizide จะเข้าไปจัดการน้ำตาลตรงนี้ทันที (โดยกระตุ้นให้อินซูลินมาจัดการ) น้ำตาลก็ลดลง นี่คือเหตุการณ์ที่ควรจะเป็น แต่ !!
ความเป็นจริงคือ ผู้ป่วยบางคนกินยาไปแล้ว อีก 1 ชั่วโมงถึงจะกินอาหาร 😰 ยาออกฤทธิ์ไปแล้ว ดึงน้ำตาลลงแล้ว ไหนล่ะอาหาร ไหนล่ะน้ำตาล ไม่มี ยาจึงไปดึงน้ำตาลในเลือดที่มีอยู่ขณะนั้นแทน นี่แหละครับ สาเหตุที่ทำให้ระดับน้ำตาลต่ำ
กรณีข้างต้นเจอน้อย อีกกรณีเจอมากกว่าครับ ประเด็นมันอยู่ที่ยาก่อนอาหารนี่แหละครับ ลองนึกว่าถ้าเป็นเราจะลืมกินยาไหมครับ กว่าจะนึกได้คำข้าวจะเข้าปากอยู่แล้ว ก็หยิบยามากินเลยแล้วตามด้วยข้าว เพราะถือว่าก่อนอาหารแล้ว เอ๊ะยังไง
ลองนึกภาพตามครับ อย่างที่บอกไปกว่ายาจะออกฤทธิ์ 30 นาที แต่เราดันกินพร้อมข้าว อาหารถูกย่อยแล้ว ระดับน้ำตาลสูงขึ้นแล้ว ไหนยาพร้อมรึยัง ยาบอกยังรอก่อน ระดับน้ำตาลก็สูงต่อไปจนทำให้บางคนคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ก็เพราะการกินยาผิดนี่แหละครับ
แล้วกรณีกินยาพร้อมอาหารทำให้ระดับน้ำตาลต่ำได้ไหม ?
🟢 ได้ครับ
เพราะหลังจากเรากินอาหาร ระดับน้ำตาลสูงก็จริง แต่ร่างกายก็จะนำไปใช้บางส่วน แต่พอหลังจากนั้นไป 30 นาที ระดับน้ำตาลอาจจะลดลงมาระดับหนึ่ง ซึ่งเป็นจังหวะที่ยา Glipizide พร้อมออกฤทธิ์ ยาจึงไปลดระดับน้ำตาลลงอีก เราจึงพบเจอผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำตาลต่ำช่วง 10 - 11 โมง ได้ครับ (ในกรณีกินยาตอนเช้า)
ดังนั้นแล้วกินยา Glipizide ให้ถูกเถอะครับ คือกินก่อนอาหาร 30 นาที ง่าย ๆ แต่ทำยากมากจริง ๆ
ผมหวังว่าผู้อ่านจะได้รับประโยชน์จากบทความนี้ไม่มากก็น้อยนะครับ แต่อย่างน้อยก็น่าจะพอรู้ว่ายา Glipizide ทำอะไรกับร่างกายเราและเราควรกินยานี้ตอนไหนนะครับ 😊
ขอบคุณมากครับ 🙇♂️
- 20
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
