Blockdit Logo (Mobile)
Simple thing รวบรวมสิ่งที่คุณอยากรู้
•
29 ก.พ. 2020 เวลา 10:40 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
~พบร่องรอยการระเบิดครั้งใหญ่ที่สุดในจักรวาลรองจาก บิ๊กแบง~
จุดสว่างสีขาวด้านบนคือตำแหน่งของกาแล็กซีศูนย์กลางกระจุกดาราจักร ส่วนแนวเส้นประคือขอบของช่องโหว่ขนาดยักษ์
ทีมนักดาราศาสตร์ขององค์การนาซา ตรวจพบร่องรอยการระเบิดครั้งใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยพบมาในประวัติศาสตร์ของจักรวาล ซึ่งมีความรุนแรงรองลงมาจากเหตุการณ์บิ๊กแบง (Big Bang) ที่เป็นจุดเริ่มต้นการขยายตัวของเอกภพเท่านั้น
ร่องรอยการระเบิดครั้งมโหฬารนี้ พบว่าเป็นช่องโหว่ขนาดยักษ์ในกระจุกดาราจักรโอฟิวคุส (Ophiuchus galaxy cluster) ซึ่งอยู่ห่างจากโลกราว 390 ล้านปีแสง โดยสันนิษฐานว่าการระเบิดปลดปล่อยพลังงานมหาศาลจากหลุมดำมวลยิ่งยวดตรงใจกลางกระจุกดาราจักรดังกล่าว ทำให้เกิดช่องโหว่นี้ขึ้น
กล้องโทรทรรศน์รังสีเอกซ์จันทราพบร่องรอยการระเบิดนี้เป็นครั้งแรกเมื่อปี 2016 โดยต่อมาพบว่าเป็นช่องโหว่ในกลุ่มก๊าซร้อน ซึ่งกินพื้นที่ขนาดใหญ่กว่ากาแล็กซีทางช้างเผือกถึง 15 เท่า
ดร. ซีโมนา เจียชินตุชชี ผู้นำทีมวิจัยระบุว่า หลุมดำมวลยิ่งยวดที่มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ 10 ล้านเท่า อาจปะทุพลังงานส่วนเกินที่ได้จากการดูดกลืนดาวฤกษ์ออกมาในรูปของไอพ่นเป็นครั้งคราว โดยการระเบิดไอพ่นพลังงานสูงจนทำให้บางส่วนของกระจุกดาราจักรเป็นช่องโหว่นั้น เทียบได้กับการปะทุของภูเขาไฟเซนต์เฮเลนส์เมื่อปี 1980 ซึ่งแรงระเบิดจากภายในทำให้ปากปล่องภูเขาไฟส่วนยอดต้องพังทลายไป
ดร. แม็กซิม มาร์เกวิตช์ ผู้ร่วมทีมวิจัยของนาซาอีกรายอธิบายเพิ่มเติมว่า ไอพ่นที่ปะทุจากหลุมดำน่าจะเดินทางผ่านห้วงอวกาศในกระจุกดาราจักรไประยะหนึ่ง ก่อนจะปะทะเข้ากับวัตถุบางอย่างจนทำให้เกิดการระเบิดเป็นช่องโหว่ขนาดใหญ่ คล้ายกับการเป่าลมลงไปในหลอดดูดน้ำ ซึ่งจะทำให้เกิดฟองอากาศระเบิดออกที่ปลายหลอด
ภาพจำลองระบบดาวคู่ 4U 1630-47 ประกอบด้วยหลุมดำที่กำลังดูดกลืนดาวฤกษ์และปลดปล่อยไอพ่นออกมา 2 ลำ
มีการตีพิมพ์รายงานวิจัยนี้ในวารสาร The Astrophysical Journal โดยระบุว่าข้อมูลล่าสุดที่รวบรวมได้มาจากกล้องโทรทรรศน์หลายตัว ทั้งกล้องที่อยู่ในอวกาศเช่นกล้องโทรทรรศน์รังสีเอกซ์จันทราและกล้องโทรทรรศน์อวกาศ XMM-Newton ขององค์การอวกาศยุโรป ส่วนข้อมูลการแผ่คลื่นวิทยุที่ชี้ถึงขอบเขตของช่องโหว่นั้น ได้จากกล้องโทรทรรศน์วิทยุคลื่นไมโครเวฟ GMRT ในอินเดีย และกล้องโทรทรรศน์วิทยุคลื่นความถี่ต่ำ MWA ในออสเตรเลีย
พลังงานมหาศาลที่ทำให้เกิดการระเบิดครั้งนี้ อยู่ในระดับที่สูงกว่าการระเบิดในกระจุกดาราจักร MS 0735.6+7421 ซึ่งเป็นแชมป์เก่าถึง 5 เท่า โดยทีมผู้วิจัยสันนิษฐานว่า การที่หลุมดำมวลยิ่งยวดปะทุไอพ่นในระดับพลังงานขนาดนี้ได้ น่าจะเป็นเพราะมีการดูดกลืนกาแล็กซีเข้าไปเมื่อหลายร้อยล้านปีมาแล้ว

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา