New Series : ตำนาน-ปกรณัมกรีก ตอนที่ 0
เปิดเรื่องปกรณัมกรีก : ทำไมต้องเป็นกรีก?
Zeus and Europa
ผมจะเริ่มโปรเจ็กต์ใหม่ของบล็อกนี้แล้วนะครับ เห็นสมควรว่าการเริ่มต้นด้วยปกรณัมกรีกนั้น เป็นรากฐานสำคัญที่จะนำไปสู่วรรณกรรมคลาสสิคในสมัยหลักจากนี้เรื่อยมา
แล้ว อีกเหตุนึงว่า ทำไมต้องเป็นกรีกล่ะ ทำไมไม่ใช่ปกรณัมของเหล่า 4 อารยธรรมโบราณของโลกอย่าง จีน อินเดีย เมโสโปเตเมีย หรือ อียิปต์
ผมจะพาพวกท่านไปหาคำตอบเองครับ
จะว่าไปแล้ว ชนชาติกรีก แต่เดิมก็เป็นพวกชนป่าเถื่อน ไร้ระเบียบ ดุร้าย เหมือนกับมนุษย์แถบอื่นๆ และทางนักมานุษยวิทยาก็พูดถึงปกรณัมกรีกไว้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น
แต่สิ่งที่ทำให้น่าคิดก็คือ “พวกเขาพัฒนามาไกลอย่างยิ่งจากโคลนตมและความดุร้ายยุคโบราณมาแล้วเพียงใด” ไม่รู้ว่าเรื่องเล่าพวกนี้เกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อไหร่ แต่พวกเขา ก็ผ่านมันมาไกลแล้ว ตอนนี้ ภูมิปัญญากรีก ได้เป็นรากฐานของปัญญาเกือบทุกสรรพสิ่งที่เรามี
ทั้งระบอบการการเมือง-การปกครอง กีฬา ภาษา วรรณกรรม กฏหมาย ปรัชญา วัฒนธรรม มีรากฐานมาจากกรีกทั้งสิ้น
ผมเชื่อ พวกท่านรู้จักเทพซูส รู้จักอะพอลโล รู้จักโอลิมปัส รู้จักทรอย(คงจะรู้จักในรูปแบบของภาพยนตร์) รู้จักไซเรน หรือรู้จักเอคโค่(เสียงสะท้อน)
นี่แหละครับ ส่วนหนึ่งของปกรณัมกรีก
ที่ผมเคยได้เล่าไปแล้วว่า ปกรณัม เป็นสิ่งที่มนุษย์ยุคก่อนได้ใช้อธิบายถึงปรากฏการณ์ต่างๆในธรรมชาติที่หาคำตอบไม่ได้
ความมหัศจรรย์ของชาวกรีกก็คือ พวกเขานั้น ได้สร้างโลกทัศน์ใหม่แก่มนุษยชาติ ทั้งๆที่เมื่อก่อน มนุษย์มิใช่”สัตว์สลักสำคัญ”อะไร และเมื่อกรีซก้าวขาออกมา มนุษย์ก็ได้ตระหนักว่า ตนเอง คืออะไร พวกเขากลายเป็นศูนย์กลางของจักรวาล ดังที่คุณ ยูวัล โนอาร์ แฮร์รารี ผู้เขียนหนังสือ Sapiens ได้กล่าวเอาไว้ว่า ปรัมปรา คือเครื่องมือในการอธิบายสิ่งต่างๆรอบตัวมนุษย์ ถือเป็นกระบวนการทางวิทยาศาสตร์แบบหนึ่งของมนุษย์รุ่นก่อน
ชาวกรีกได้สร้างสรรค์เทพเจ้าของพวกเขา ด้วยจินตนาการที่ไม่เคยมีขึ้นมาก่อนในมนุษย์ทั้งหลาย จริงอยู่ที่เทพอียิปต์หรือเทพเมโสโปเตเมียนั้นอุบัติขึ้นมาก่อน แต่เทพเจ้าของพวกเขา ไม่มีความเป็นธรรมชาติ ไม่คล้ายคลึงอะไรกับความเป็นจริง เช่น เทพเจ้าหัวสัตว์ของอียิปต์ ที่ทำท่าทางดูไม่เป็นธรรมชาติ หรือเทพเจ้าเมโสโปเตเมีย ที่อยู่บนภาพนูนต่ำ ก็ดูแข็งกระด้าง และพยายามนำเสนอออกมาในรูปแบบที่ไม่ใกล้เคียงกับมนุษย์เลย และดูไม่มีอยู่จริง
เทพอียิปต์ ที่มีลักษณะไม่ใกล้เคียงมนุษบ์
แต่เทพกรีกนั่นไม่ใช่ เพราะเทพเจ้าของพวกเขา ดูงดงามยิ่ง และดูใกล้เคียงกับมนุษย์มากกว่า เพราะความงดงามเหล่านี้ มีต้นแบบมาจากมนุษย์ หากท่านลองนำรูปปั้นของเทพเจ้ากรีกมาวางไว้กับรูปปั้นของอีก 2 เทพ ท่านก็จะรู้ได้เลยว่า “โลกทัศน์ใหม่ เกิดขึ้นแล้ว”
ประติมากรรมเทพซูส ที่มีทวงท่าคล้ายมนุษย์
นักบุญปอล ได้กล่าวว่า “เราจะเข้าใจสิ่งที่มองไม่เห็นได้จากสิ่งที่มองเห็น” นี่ไม่ใช่ทัศนะแบบฮีบรู แต่เป็นทัศนะแบบกรีก ที่กรีซท่านั้นในโลก
ประติมากรได้สังเกตเห็นสรีระและทวงท่าอันสง่างามของนักกีฬา จึงบังเกิดเทพอะพอลโลผู้องอาจขึ้นมา กวีได้เห็นมานพหนุ่มที่แสนสง่างามระหว่างทาง จะเกิดเป็นเฮอร์เมส นี่เป็นกระบวนทัศน์ที่แปลกใหม่อย่างยิ่งในการสร้างเทพเจ้าขึ้นมา ศิลปะทั้งปวงและความคิดทั้งหมดของชาวกรีก มีศูนย์กลางอยู่ที่ตัวมนุษย์
และแน่นอน เทพเจ้าที่พวกเขาสร้างขึ้น มีความงานในแบบของมนุษย์ มีรูปแบบความคิดที่เหมือนมนุษย์ มีอารมณ์รักๆใคร่ๆ แบบมนุษย์ ตัวอย่างเช่น เทพซูส ที่มักจะไปมีความสัมพันธ์กับหญิงสาวหลายเผ่าพันธุ์เสมอ และเฮร่า ชายาของซุสก็มักจะอาฆาตแค้นเหล่าเมียน้อยเมื่อเรื่องแดง แต่นี่ก็ไม่ใช่เรื่องซีเรียสอะไรของชาวกรีก แถมยังเป็นเรื่องราวที่น่าสนุกสนานอีกด้วย เห็นไหมครับ ละครหลังข่าวหลายเรื่องก็มักจะมีคาแรคเตอร์แบบนี้ที่ทำให้คุณผู้ชมสนุกสนานกับเรื่องราว
Zeus and Hera
จะเห็นได้ว่า เทพเจ้า มีความใกล้ชิดกับมนุษย์เป็นพิเศษ และให้ความรู้สึกเป็นกันเองมาก ผิดกับเทพเจ้าของชนชาติอื่น ที่แสดงกระบวนทัศน์ที่ให้เทพเจ้านั้นห่างไกลจากความเป็นมนุษย์
โลกของพวกเขา ปราศจากความกลัวถึงสิ่งที่ไม่รู้ หรือหาคำตอบไม่ได้ ห่างไกลจากอำนาจลึกลับ และในโลกแห่งความเป็นจริงนี้ ก็มีสถานที่ที่บังเกิดเรื่องราวต่างๆในปกรณัม กล่าวกันว่ากรุงทรอยที่อยู่ในมหากาพย์อีเลียด นั้นมีอยู่จริง สถานที่ๆเฮอร์คิวลิสถือกำเนิดนั้นก็คือเมืองธีบส์ ชายฝั่งที่อะโฟร์ไดท์ถือกำเนิดขึ้นจากฟองสมุทรก็คือชายฝั่งเกาะซิเธรา
เมืองธีบส์ ที่เชื่อว่าเป็นบ้านเกิดของเฮอร์คิวลิส และเป็นแหล่งเกิดโศกนาฏกรรมของอีดิปุส
ขอให้ท่านเปรียบเทียบกับเรื่องราวของยักษ์จีนี่ ที่ออกมาจากที่ไหนก็ไม่รู้ เมื่ออะลาดินถูตะเกียง และกลับไปไหนก็ไม่รู้ เมื่อภารกิจเสร็จ แต่ปกรณัมกรีกเล่า แม้แต่เรื่องราวที่ดูไร้เหตุผลก็ยังบังเกิดบนสถานที่จริงในโลกแห่งเหตุและผลนี้ นี่เป็นการผสานระหว่าง จินตนาการ และ ความจริง
นี่ก็เป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมปกรณัมกรีก จึงสำคัญ และเป็นรากฐานสำคัญของจิตนาการแห่งยุคสมัยใหม่ของมนุษย์
เฮโรโดตัสก็ได้กล่าวไว้ว่า “ในบรรดาชนชาติโบราณนั้น ชนชาติเฮเลนิกโดดเด่นจากชนป่าเถื่อนตรงที่มีสติปัญญาเฉียบแหลมกว่าและปลอดจากเรื่องไร้สาระมากกว่า”
ไว้มาต่อ Part 2 นะครับ ว่าในแง่มุมของศาสนาในปกรณัม เป็นอย่างไร และเชื่อมโยงกับเทพซุสอย่างไร ขอบคุณครับ
- 7
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
