บทความวิจัยการแสดง
ถอดบทเรียน เทพประนม
ทฤษฎีแม่บทของศิลปินพิเชษฐ กลั่นชื่น เป็นการเรียนการสอน
จุฬาลักษณ์ เอกวัฒนพันธ์
วีดิโอนี้จะเล่าถึงกระบวนการโดยย่อ และมีตัวอย่างงานทดลองจากนิสิต นาทีที่ 26 ความยาว 15 นาที และต่อด้วยการเสวนาหลังการแสดง
ลิงค์ชมกระบวนการทำงาน
“ถอดความเทพประนม” เป็นหลักคิดเรื่องการนำองค์ความรู้จาก นาฏศิลป์ไทย และกระบวนท่ารำไทยมาพัฒนาให้เกิดเทคนิคการเต้นใน ลักษณะใหม่ ในแบบเฉพาะของ พิเชษฐ กลั่นชื่น คอมพานี โดยเน้นที่การทำความเข้าใจร่างกาย การจัดระเบียบร่างกายในเชิงเรขาคณิต การเคลื่อนไหวในรูปแบบนาฏศิลป์ไทย โดยมุ่งเน้นไปที่พลังงาน ทิศทาง ความสัมพันธ์ ระหว่างร่างกาย ความคิด จิตใจ ด้วยหลักทางวิทยาศาสตร์ และพุทธศาสนา ผ่านการใช้ร่างกายที่มองเห็นระบบโครงสร้างที่ประกอบไปด้วยสี่เหลี่ยม วงกลม การสรา้งความสมดุลของร่างกาย เพื่อค้นหาพลังงาน ความคิดไปพร้อมกับการฝึกฝนปฏิบัติอย่างจริงจัง ควบคู่ไปกับการตั้งคำถามและหาคำตอบขององค์ความรู้ทางด้านศิลปะการเต้นพร้อมกับการฝึกจิตไปด้วย พิเชษฐได้กล่าวว่า "เมื่อจิตว่างสมองจะตื่นและเกิดการตื่นรู้" (พิเชษฐ กลั่นชื่น 2550, 16-20, 38-46)
ศิลปินพิเชษฐ กลั่นชื่น ค้นหาแนวทางเชื่อมภูมิรู้ด้านการเต้น (โขนยักษ์) และนาฏศิลป์ไทยที่ได้ฝึกฝนและถ่ายทอดจากครู w=ยศ คุ้มมณี1 ผ่านการสร้างสรรค์ผลงานการแสดงร่วมสมัย ค้นหาแนวทางในการสร้างสรรค์งานที่ใช้ความรู้ทางด้านศิลปะการเต้นโขน นาฏศิลป์ไทย สร้างงานชิ้นใหม่ที่แตกแต่งไปจากขนบ ผลงานที่ได้เทคนิคการร่ายรำโขนเพื่อเล่าถึงความสัมพันธ์ระหว่างครูกับศิษย์ของครูไชยยศ คุ้มมณี และตัวของศิลปินพิเชษฐ ในการแสดงเดี่ยวกับในวิดิทัศน์ ผมเป็นยักษ์ I am the Demon (2004) ถือว่าเป็นงานนำเทคนิคการเต้นโขน มาใช้ในการแแสดงที่ไม่ได้เล่นเรื่องรามเกียรติ์ ทำให้พิเชษฐ กลั่นชื่น เป็นนักเต้นโขนคนแรกที่ทำงานนอกพื้นที่การแสดงแบบขนบ2 ผลงานการ แสดงเดี่ยวชิ้นนี้ แสดงครั้งแรกที่โรงละครช้าง ต่อจากนั้นได้เปิดการแสดงทั้ง ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และยุโรป ทำให้พิเชษฐเป็นที่รู้จักในฐานะ ศิลปินนักเต้นร่วมสมัยชาวไทย
พิเชษฐ กลั่นชื่น เขียนทฤษฎีถอดความเทพประนมไว้ในหนังสือ ชื่อ "ปรับสนามแม่เหล็กทางความคิด" และนำเสนอครั้งแรกในงานประชุมวิชาการนานาชาติในหัวข้อ "ละคอนร่วมสมัยในอาเซียน : แนวโน้มและพัฒนาการ (Contemporary Theatre and Performance in ASEAN: Trends and Developement)" โดยคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ร่วมกับ เจแปนฟาวน์เดชั่น กรุงเทพฯ (The Japan Foundation, Bangkok) เป็น ผู้จัด และนำเสนออีกครั้ง ในนิทรรศการภาพวาด ณ โรงละคร Esplanade ที่ประเทศ สิงคโปร์เมื่อวันที่ 6-7 พฤษภาคม 2559 “ถอดความ เทพประนม” เป็นการถอดรื้อโครงสร้างของท่ารำนาฏศิลป์ไทย ที่ได้จากภาพถ่ายท่ารำแม่บทใหญ่ในหนังสือ "ตำรารำ" และนำมาเป็นต้นแบบในการถอดรื้อโครงสร้าง และทำความเข้าใจกับระบบโครงสร้างของร่างกายแบบนาฏศิลป์ไทยด้วยวิธีคิดใหม่ทั้งหมด
จากการที่ผู้วิจัยเป็นนักเต้นรำในคณะนี้ และได้ฝึกฝนปฏิบัติฝึกซ้อมตามทฤษฎีถอดความเทพประนม ที่พิเชษฐ กลั่นชื่น ใช้เป็นเทคนิคสำคัญในการฝึกฝน ทั้งกระบวนการจัดระเบียบร่างกายและระบบความคิดที่สัมพันธ์กับลีลาท่ารำเต้น ทำให้ผู้วิจัยพบว่า การฝึกฝน และนำแนวคิดแนวปฏิบัตินี้มาใช้ จะทำให้เกิดความเข้าใจระบบการทำงานของร่างกาย ที่เชื่อมต่อกับความคิด เชื่อว่าถ้านิสิตได้ศึกษานาฏศิลป์ไทย ได้ฝึกฝนตามหลักคิดเทพประนม จะมี ความรู้ทักษะทางนาฏศิลป์ไทยเพิ่มขึ้น สามารถค้นพบพัฒนาการของตนเอง และสามารถเข้าใจวิธีการสร้างสรรค์ในวิถีใหม่จากรากนาฏศิลป์ไทยได้
สนใจอ่านบทความเต็ม ๆ ได้ที่หนังสือ "ปรากฏการณ์การแสดง"
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
