24 พ.ค. 2020 เวลา 14:19 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
ภาพที่เห็นนี้อาจเป็นภาพแรกของการกำเนิดดาวเคราะห์ที่มนุษย์เราได้เห็น 😮
ด้วยกล้องโทรทรรศน์ที่ทันสมัยที่สุดบนโลกในเวลานี้ เราจึงได้มีโอกาสเห็นเหตุการณ์อันน่าตื่นตานี้ 😉
ที่เห็นสีส้มสว่างคือบริเวณที่คาดว่ามีดาวเคราะห์กำลังก่อตัวขึ้น
การก่อกำเนิดดาวเคราะห์นั้นเป็นสิ่งที่นักดาราศาสตร์ได้เพียรพยายามหาคำอธิบายและหาหลักฐานการกำเนิดของดาวเคราะห์ อย่างเช่นโลกของเรา
ก่อนหน้านี่เราได้เห็นภาพการกำเนิดของดวงดาวมาแล้วมากมายด้วยกล้องโทรทรรศน์ต่าง ๆ แต่เรายังไม่เคยได้มีโอกาสเห็นการก่อตัวของดาวเคราะห์ เพื่อใช้ศึกษาและอธิบายถึงกลไกการเกิดดาวเคราะห์เลย
ดาวฤกษ์กำเนิดใหม่ที่ใจกลางภาพ โดยกลุ่มก๊าซร้อนที่หลงเหลือโดยรอบถูกกระตุ้นด้วยรังสีความเข้มสูงจากดาวเกิดใหม่จนร้อนกว่า 10,000 องศาเซียลเซียสจนเห็นเป็นสีฟ้า
แต่ในสัปดาห์ที่ผ่านมาEuropean Southern Observatory (ESO) ได้เปิดเผยภาพที่คาดว่าเป็นภาพแรกที่แสดงให้เห็นถึงการก่อตัวของดาวเคราะห์
1
โดยภาพที่ได้นี้มาจาก SPHERE หรือ Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch instrument อุปกรณ์ค้นหาดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะของ ESO
SPHERE
โดย SPHERE นี้ใช้ข้อมูลที่ได้จาก The Very Large Telescope array หรือ VLT กล้องโทรทรรศน์แบบกลุ่มที่ทันสมัยที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ตั้งอยู่ที่ Paranal ประเทศชิลี
VLT ของ ESO
โดยเมื่อสองปีก่อน SPHERE ก็ได้เผยให้เห็นภาพจานฝุ่นรอบดาวฤกษ์อายุน้อยหลายดวง ซึ่งสนับสนุนทฤษฏีการก่อกำเนิดดาวเคราะห์
ที่บอกว่าหลังจากดาวฤษก์ถือกำเนิดขึ้นมา ฝุ่นและก๊าซที่เหลือจากช่วงก่อกำเนิดดวงดาวจะหมุนวนเป็นจานฝุ่นรอบดาวฤกษ์ ก่อนที่จานฝุ่นนั้นจะทำหน้าที่เป็นจานเพาะที่ให้กำเนิดดาวเคราะห์ในระบบดาวนั้น ๆ ต่อไป
ภาพจานฝุ่นรอบดวงดาวอายุน้อยมากมายหลายดวงที่ได้จาก VLT
แต่มาวันนี้ SPHERE ได้ให้ภาพของจานฝุ่นในระบบดาว AB Aurigae ที่อยู่ห่างจากโลก 520 ปีแสง ซึ่งแสดงให้เห็นถึงบริเวณที่เป็นไปได้ว่ามีดาวเคราะห์กำลังก่อตัวขึ้นอยู่
ซึ่งจากรูปแสดงให้เห็นถึงบริเวณที่มีการบิดตัวของกลุ่มมวลสารในจานฝุ่น 2 กลุ่มด้วยกัน
แส้นแสดงรูปแบบของการหมุนวนของฝุ่นมวลสารซึ่งเริ่มมีการบิดตัวบริเวณ F1 และ F2
โดยกลุ่มฝุ่นมวลสารยังคงมีการเชื่อมต่อกันเป็นลักษณะแขนเกลียวคล้ายกับรูปทรงของดาราจักรก้อนหอย
และบริเวณ F1 และ F2 ในภาพนั้นแสดงให้เห็นถึงการบิดตัวม้วนของกลุ่มมวลสารซึ่งจะสามารถพัฒนาต่อไปจนเกิดการรวมตัวของมวลสารกลายเป็นดาวเคราะห์ต่อไปได้
จุด F1 และ F2 ที่คาดว่าจะมีดาวเคราะห์วัยเยาว์กำลังก่อตัวขึ้นอยู่
ซึ่งข้อมูลนี้เป็นการสนับสนุนทฤษฏิกำเนิดดาวเคราะห์ที่เคยคิดกันไว้ได้มากทีเดียว
ก็ไม่แนว่าตัวอ่อนของดาวเคราะห์สองดวงนี้อาจพัฒนาไปเป็นดาวเคราะห์ที่มีลักษณะเหมือนโลกเราในอีกหลายร้อยล้านปีข้างหน้าก็เป็นได้ 😉
-The Very Large Telescope array หรือ VLT -
VLT นี้เป็นกล้องโทรทรรศน์รับภาพช่วงแสงปกติที่เรามองเห็น เป็นกล้องโทรทรรศน์แบบกลุ่มที่ใช้การทำงานร่วมกันของกล้องโทรทรรศน์หลายตัวจับจ้องไปที่เป้าหมายเดียวกันเพื่อเพิ่มพลังในการมองเห็น
โดยกล้องหลักประกอบด้วยกล้องโทรทรรศน์ที่มีกระจกรวมแสงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 8.2 เมตร ทำงานพร้อมกัน 4 ตัว
ซึ่งจะทำให้ได้พลังในการรวมแสงได้เทียบเท่ากับกล้องโทรทรรศน์ที่มีกระจกรวมแสงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 16 เมตรเลยทีเดียว
รวมพลัง 4 ตัวเพื่อให้มีพลังในการมองเท่ากับกล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่ที่สุดในโลก
และยังมีกล้องขนาดกระจก 1.8 เมตรอีก 4 ตัว ซึ่งสามารถขยับเปลี่ยนตำแหน่งได้ในพื้นที่รัศมี 130 เมตร จึงทำหน้าที่เสมือนเป็นกล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่อีกหนึ่งตัว
กล้องตัวเล็ก 4 ตัวที่เปลี่ยนตำแหน่งกันได้ในพื้นที่ รัศมี 130 เมตรที่วงสีแดงไว้
รวมถึงเทคโนโลยี Laser Guide เพื่อนำร่อง และเทคโนโลยีการแก้ความคลาดแสงดาวที่เกิดจากชั้นบรรยากาศของโลก เพื่อให้ได้ภาพที่คมชัดและสีเสมือนจริง
รวมเทคโนโลยีใหม่ ๆ เอาไว้มากมาย
และยังมีกล้องเก็บภาพท้องฟ้ามุมกว้างทั้งในย่านแสงใกล้อินฟราเรดและแสงที่ตามองเห็นที่ใหญ่ที่สุดในโลก จึงทำให้เราไม่พลาดเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นบนฟากฟ้า
ทั้งนี้การมองลึกเข้าไปที่เป้าหมายที่อยู่ไกลทำให้มุมมองภาพนั้นแคบจนเรามองไม่เห็นสิ่งที่เกิดขึ้นอีกด้านของฟากฟ้ายามค่ำคืน จึงอาจทำให้เราพลาดการสังเกตเหตุการณ์สำคัญอื่นที่เกิดขึ้นอีกฝั่งฟากฟ้าในเวลานั้น
กล้องกวาดฟ้าเพื่อคอยเฝ้ามองท้องฟ้ายามค่ำคืน
แถมนิด อันนี้เป็นโรงแรมที่พักของเหล่านักวิจัยและแขกที่มาเยี่ยมเยือนหอดูดาวแห่งนี้ และได้ใช้เป็นฉากถ่ายทำภาพยนตร์เจมส์บอนด์ภาค Quantum of Solace ด้วย 😉
โรงแรมหรูบนยอดเขากลางทะเลทราย
กล่าวโดยสรุป VLT จัดว่าเป็นกล้องโทรทรรศน์ย่านแสงปกติที่ทันสมัยที่สุดในเวลานี้ และเป็นกล้องที่ใช้ค้นหาดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะเจอมาแล้วมากมาย
ภาพดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ สีส้มจาง ๆ ส่วนสีฟ้าคือดาวแม่ที่มันโคจรวนรอบอยู่
และวันนี้ VLT ก็ได้ช่วยให้เราเห็นถึงการกำเนิดของดาวเคราะห์ในระบบดาววัยเยาว์ ทำให้เราได้มีความเข้าใจถึงความเป็นไปที่เกิดขึ้นในจักรวาลนี้มากขึ้น
ก็นับเป็นอีกความก้าวหน้าที่นำไปสู่ความเข้าใจในจักรวาลที่เราอยู่นี้ให้มากยิ่งขึ้น และแน่นอนว่ายังคงมีเรื่องราวมากมายรอให้เราได้ศึกษาและเฝ้ามอง 😔

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา