โบสถ์คริสตจักรที่ ๑
โบสถ์คริสต์แห่งแรกของเชียงใหม่ สร้างดัวยไม้สัก
พ.ศ. ๒๔๓๗ – ๒๕๑๑
ภาพนี้ถ่ายก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ โดยมิชชันนารีชาวอเมริกัน แต่ไม่ทราบชื่อว่าเป็นผู้ใด มีลายมือชื่อเขียนเป็นภาษาอังกฤษด้านบนของภาพแปลได้ว่า “โบสถ์เชียงใหม่ โซเฟีย” ซึ่งอาจเป็นข้อเขียนและลายมือของนางโซเฟียภรรยาศาสนาจารย์ แมคกิลวารีก็เป็นได้ ในภาพด้านขวาจะเป็นตัวโบสถ์คริสตจักรที่ ๑ แลยังเห็นใหม่อยู่ ต้นไม้ริมตลิ่งขึ้นบังหน้าโบสถ์ หอระฆังด้านบนสุดยังเป็นดาดฟ้า ด้านซ้ายเป็นร้านถ่ายรูปทานาคา สร้างหลังโบสถ์คริสตจักรที่ ๑ หลายปี ขณะนั้นยังไม่ติดชื่อร้าน อาจจะสร้างเสร็จไม่นาน ด้านหน้าร้านถ่ายรูปจะมีท่าเทียบเรือกว้างใหญ่ สังเกตจากเสาไม้ที่ตอกเป็นจำนวนมากเพื่อต้านแรงน้ำในฤดูน้ำหลาก เรือแม่ปะใช้สำหรับขนส่งทางน้ำจอดเทียบท่าอยู่หนึ่งลำ
พ.ศ. ๒๔๑๐ ศาสนาจารย์ดาเนียล แมคกิลวารีและคณะมิชชันนารีชาวอเมริกันได้เข้ามาเผยแพร่ศาสนาคริสต์ในเชียงใหม่ พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์ทรงยกที่ดินบริเวณริมน้ำปิงฝั่งตะวันออกให้สร้างโบสถ์ แต่ในหนังสือ “๑๒๕ ปี คริสตจักรที่ ๑ เชียงใหม่” และหนังสือ “กองกระดูกบนหิ้ง” ของนายแพทย์บุญเริ่ม สิงหเนตรได้กล่าวไว้เหมือนกันว่า “นันตา หรือหนานนันตาได้แบ่งที่ดิน ๒ ไร่เศษริมน้ำปิงฝั่งตะวันออกให้สร้างเป็นโบสถ์”
ในปีต่อมาได้สร้างโบสถ์คริสตจักรที่ ๑ ขึ้น โดยมีหมอชีคเป็นผู้ออกแบบและควบคุมการก่อสร้าง พ่ออุ้ยทิพย์เป็นสล่าหรือช่างก่อสร้างใช้เงินก่อสร้างในครั้งนั้นเป็นเงินไทยประมาณ ๑๕,๐๐๐ บาท หรือ ๗,๐๐๐ เหรียญสหรัฐ ทำพิธีฉลองในวันที่ ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๓๔ ได้ออกแบบโบสถ์เป็นแบบตะวันตกที่ใช้เรียกว่า สถาปัตย์แบบวิทรูเวียนสถาปัตยกรรมแบบกรีกโบราณ ทรงหลังคาสูง หน้าต่างแคบแบบเมืองหนาว ลักษณะของตัวโบสถ์สร้างด้วยไม้สักล้วน ด้านล่างฐานก่อปูน เป็นห้องโถงใหญ่บรรจุผู้คนประมาณ ๕๐๐ คน มีประตูและหน้าต่างเป็นทรงรูปห้าเหลี่ยมปลายแหลมบานใหญ่รายรอบตัวโบสถ์มองดูแปลกตา หลังคามุงด้วยกระเบื้องดินขอหรือกระเบื้องดินเผา ด้านหน้าติดกับถนนใหญ่เป็นหอระฆังสูง เมื่อแรกสร้างชั้นบนสุดของหอระฆังเป็นดาดฟ้า ซึ่งตรงกับบันทึกของปีแอร์ โอร์ต ในหนังสือ “ล้านนาไทยในแผ่นดินพระพุทธเจ้าหลวง” ของพิษณุ จันวิทัน กล่าวไว้ในบันทึกวันศุกร์ที่ ๑๐ กันยายน พ.ศ. ๒๔๔๐ว่า “ข้าพเจ้าปีนขึ้นไปบนหอคอยของโบสถ์ที่ทำให้เห็นทิวทัศน์ของเมืองเชียงใหม่และลำน้ำปิงอย่างสวยงาม ทุ่งนาสลับด้วยป่าไม้ ตรงแนวของฟ้ามีแนวเขาซึ่งปกคลุมด้วยป่าไม้” จึงทำให้รู้ว่าหลังคาหอระฆังก่อนนั้นทำเป็นดาดฟ้ามาก่อน ซึ่งต่อมาก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ ได้ต่อเติมดาดฟทำเป็นหลังคามีไม้กางเขนประดับบนยอดหลังคา บริเวณชั้นหอระฆังทำเป็นหลังคาซ้อนทรงปลายโค้งมีช่องลมเป็นเกล็ดทั้งสี่ด้าน ด้านล่างหอระฆังทำหลังคาซ้อนออกมาจากตัวโบสถ์มีประตูและหน้าต่างทรงห้าเหลี่ยมเหมือนกัน
พ.ศ. ๒๔๖๐ ตัวโบสถ์ได้ทรุดเอียงลงทางใต้ ศาสนาจารย์เฮนรี่ พี.รีด สถาปนิกได้ซ่อมแวมใช้แม่แรงงัดจนตัวโบสถ์ตั้งตรงเหมือนเดิม
พ.ศ. ๒๕๑๑ โบสถ์คริสตจักรที่ ๑ ถูกเลิกใช้เมื่อมีการสร้างโบสถ์ใหม่ขันแทน โบสถ์คริสตจักรที่ ๑ หลังใหม่สร้างเสร็จ
โบสถ์คริสตจักรที่ ๑ หลังเก่าตั้งแต่เริ่มสร้างจนถึงปัจจุบัน นานรวมมีอายุนานถึง ๘๕ ปี นับได้ว่าเป็นสิ่งก่อสร้างชิ้นที่สำคัญที่ยังคงอยู่นานให้เห็นจนถึงปัจจุบันนี้
บทความจาก หนังสือ เชียงใหม่แรกเริ่มเดิมที
ภาพ บุญเสริม สาตราภัย
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
