22 ส.ค. 2020 เวลา 13:22 • สิ่งแวดล้อม
นำเรื่อง สัตว์สงวน มาให้คุณ
EP.01 นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร หรือ นกนางแอ่นตาพอง
(อังกฤษ: White-eyed River-Martin,
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pseudochelidon
sirintarae หรือ Eurochelidon sirintarae)
เป็นนกจับคอนหนึ่งในสองชนิดของสกุลนกนางแอ่นแม่น้ำในวงศ์นกนางแอ่น
พบบริเวณบึงบอระเพ็ดในช่วงฤดูหนาวเพียงแห่งเดียวในโลก แต่อาจสูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่ปี พ.ศ. 2523 (ขอให้พวกเขายังมีชีวิตรอด ณ ที่ไหนสักแห่ง)
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเป็นนกนางแอ่นขนาดกลาง มีสีดำออกเขียวเหลือบ ตะโพกขาว หางมีขนคู่กลางมีแกนยื่นออกมาเป็นเส้นเรียวแผ่ตรงปลาย วงรอบตาสีขาวหนา
ปากสีเหลืองสดออกเขียว ทั้งสองเพศมีลักษณะคล้ายกัน แต่นกวัยอ่อนไม่มีขนหางคู่
กลาง มีแกนยื่นออกมา สีขนออกสีน้ำตาลมากกว่านกโตเต็มวัย
พฤติกรรมเป็นที่ทราบน้อยมากรวมถึงแหล่งผสมพันธุ์วางไข่ คาดว่าเหมือน
นกนางแอ่นชนิดอื่นที่บินจับแมลงกินกลางอากาศ และเกาะคอนนอนตามพืชน้ำ
ในฤดูหนาว
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเป็นนกเฉพาะถิ่น (endermic) ที่พบได้เพียงแห่งเดียวในโลก
คือ ที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ จากรายงานการพบเห็นในปี พ.ศ. 2515, 2520 และ 2523 และก็ไม่มีการพบเห็นอีกเลยจนปัจจุบัน แม้จะมีรายงานว่าพบนกในปี พ.ศ. 2529 แต่ก็ไม่ได้รับการยืนยัน สหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN) และสำนักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดล้อม (2540) จัดนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเป็นสัตว์ป่าที่ใกล้จะสูญพันธุ์อย่างยิ่ง มีการประมาณจำนวนของนกชนิดนี้ว่าลดลงหรือจะลดลงถึง 80% ภายในสามรุ่น IUCN จะไม่พิจารณาว่านก
ชนิดสูญพันธุ์จนกว่าได้ดำเนินการสำรวจเป้าหมายครอบคลุมแล้ว แต่นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรอาจจะสูญพันธุ์ไปแล้วจากประเทศไทยหรือจากโลก
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรจัดอยู่ในบัญชีที่ 1 ของอนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าใกล้สูญพันธุ์ (CITES) นอกจากนี้นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรยัง
จัดเป็นสัตว์ป่าสงวนตามพระราชบัญญัติคุ้มครองและสงวนสัตว์ป่า พ.ศ. 2535
อีกด้วย
สาเหตุของการใกล้สูญพันธุ์
ประชากรในธรรมชาติของนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเชื่อว่ามีอยู่น้อยมาก เพราะเป็นนก
ชนิดโบราณที่หลงเหลืออยู่ในปัจจุบัน แม้นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรจะได้รับ
ความคุ้มครองทางกฎหมาย แต่ก็ยังถูกจับไปพร้อมๆ กับนกนางแอ่นชนิดอื่นในฤดู
หนาวของแต่ละปีเพื่อขายเป็นอาหารหรือเป็นนกปล่อยทำบุญในพุทธศาสนา
และหลังจากการค้นพบ มีการดักจับนกได้ถึงเกือบ 120 ตัวเพื่อขายให้กับ
ผู้อำนวยการสถานีประมงนครสวรรค์ และแน่นอนว่าไม่สามารถรักษาชีวิตของนก
เหล่านั้นไว้ได้ และด้วยเพราะมีจำนวนประชากรเป็นเพียงกลุ่มเล็กๆ ทำให้ไม่สามารถพบเห็นได้ง่ายนัก แต่อาจมีรายงานที่ไม่ยืนยันว่าพบเห็นนกในประเทศกัมพูชาในปี พ.ศ. 2547
มีการลดจำนวนลงอย่างมากของประชากรนกนางแอ่นในบึงบอระเพ็ดจากหนึ่งแสน
ตัวในราวปี พ.ศ. 2513 เหลือเพียง 8,000 ตัวที่นับได้ในฤดูหนาวของปี พ.ศ. 2523-
2524 แม้ว่าจะยังไม่แน่ใจ แต่เหตุการณ์นี้คือการแสดงถึงการลดลงหรือเปลี่ยนถิ่น
เนื่องมาจากการถูกรบกวน สาเหตุอื่นที่ทำให้นกชนิดนี้ลดจำนวนลงประกอบด้วย
จากการรบกวนบริเวณตลิ่งทรายแม่น้ำ การสร้างเขื่อนในพื้นที่ต้นน้ำ การแก้ไขอุทก
ภัย การประมง การตัดไม้ทำลายป่า และการเปลี่ยนแปลงถิ่นอาศัยเพื่อการเกษตร อย่างน้อยนกนางแอ่นก็ยังชอบจับคอนตามพืชน้ำในบึงบอระเพ็ดมากกว่าตามไร่อ้อย แต่ก็ไม่ค้นพบนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรในฝูงนกจับคอนเหล่านั้น
บึงบอระเพ็ดได้รับการประกาศเป็นเขตห้ามล่าสัตว์เพื่อพยายามจะปกป้องนกชนิดนี้
แต่จากการสำรวจค้นหานกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรที่เหลือรอดซึ่งประกอบด้วยการสำรวจที่บึงบอระเพ็ดหลายครั้ง การค้นหานกชนิดนี้ การสำรวจแม่น้ำยม แม่น้ำน่าน และแม่น้ำวังในภาคเหนือของประเทศไทยปี พ.ศ. 2512 และการสำรวจของแม่น้ำในภาค
เหนือของประเทศลาวในปี พ.ศ. 2539 กลับประสบความล้มเหลว
ช่วงรู้ก็ได้ ไม่รู้ก็ได้ (เอ๊ะ ยังไง)
IUCN ย่อมาจาก International Union for Conservation of Nature
ภาษาไทย คือ สหภาพระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ
CITES ย่อมาจาก Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora
ภาษาไทย คือ อนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่
ใกล้สูญพันธุ์
ทิ้งท้ายเล็กน้อย
ในอนาคตเราคนไทยหลายคนคงไม่อยากเห็นตัวเลขสัตว์สงวนเพิ่มขึ้นไปมากกว่านี้ เป็นไปได้มนุษย์เรากับสัตว์โลกต่างๆ ไม่จำเป็นต้องเบียดเบียนกัน แต่หากจำเป็นต้องนำชีวิตเขามาใช้เพื่อให้เรามีชีวิตรอดต่อไป เช่น นำมาเป็นอาหาร (ซึ่งจำเป็นจริงๆ อันนี้เข้าใจได้) เราก็ควรจะมีแหล่งเพาะพันธุ์เขากลับสู่
ธรรมชาติด้วยเช่นกัน เพื่อให้จำนวนประชากรของพวกเขายังมีความสมดุล และอยู่ร่วมกับเราไปนานๆ
EP.02 จะมาในวันพรุ่งนี้ คอยติดตามกันนะครับ
ขอบคุณทุกท่านที่อ่านจนจบ แล้วกลับมาพบกันใหม่
นำเรื่องมาให้คุณ ขอม้าไปก่อน แฮร่~ ลาไปก่อน
ด้วยภาพของนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร 🤗🐦
เหลือไว้เพียงภาพวาด และแบบจำลองเสมือนจริง 😭

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา