ตายอย่างสงบ(จริงๆ)เป็นยังไง
“ถ้าไม่ได้หมอมาดู แม่คงไม่ได้มีโอกาสเห็นลูกชายห่มผ้าเหลือง”
วันนี้มาขอเล่าอีกเคสนึง ที่แม้มีโอกาสดูแลไม่นาน แต่เป็นเคสที่น่าสนใจมากๆ
ผู้ป่วยเป็น ALS หรือ amyotrophic lateral sclerosis
ขอเท้าความสั้นๆ ให้คนที่ไม่ใช่แพทย์เข้าใจ เป็นโรคเกี่ยวกับระบบประสาทที่ส่งผลให้กล้ามเนื้อทั่วร่างกายทำงานได้ลดลง ลดลง ลดลงเรื่อยๆ จนกระทั่งไม่สามารถขยับร่างกายได้แม้แต่นิดเดียว แม้แต่จะเคี้ยวอาหาร ก็เคี้ยวไม่ได้ จะกลืนก็กลืนไม่ได้ พูดก็แทบจะไม่มีเสียงออกมา และในที่สุด จะหายใจไม่ได้ เพราะกล้ามเนื้อที่ใช้ในการหายใจ ไม่ทำงาน
โรคนี้ยังไม่น่ากลัวแค่นี้...เพราะโรคนี้ คุณยังรับรู้ทุกอย่างอยู่ ยังเจ็บอยู่ ยังรู้สึกหิว ยังได้ยินเสียงอยู่ เพียงแต่ขยับไม่ได้ สื่อสารไม่ได้
เล่าแค่นี้ หลายคนก็คงจะสยอง....
แต่นี่ไม่ใช่ประเด็น ไม่ได้มาสอนเรื่องโรค แต่จะมาแชร์ให้ฟัง ว่าการจะตายดี ต้องเตรียมตัว
เคสนี้ ได้รับการดูแลจากคุณหมอระบบประสาทมาตลอด ได้มีการคุยถึงตัวโรค การพยากรณ์โรคและได้ถามถึงความต้องการของผู้ป่วย ถ้าวันที่หายใจไม่ไหว ต้องการให้หมอรักษาโดยการใส่ท่อช่วยหายใจและเจาะคอหรือไม่...
แน่นอน จากที่เล่าให้ฟัง โรคนี้ ถ้าใช้เครื่องช่วยหายใจ คนไข้จะอยู่ได้เรื่อยๆ เรื่อยๆ เพราะเครื่องทำงานแทนกล้ามเนื้อหายใจแล้ว อาหารก็ feed ทางสายยางเอา ระบบอื่นๆของร่างกาย ยังดีอยู่ ก็ทำให้คนไข้ อยู่ไปได้อีกนาน เป็นหลายๆปี
แต่อยู่แบบขยับไม่ได้ สื่อสารไม่ได้
คงไม่มีใครตอบได้ดีไปว่าคนไข้เอง ว่าเค้าต้องการรักษาแบบนั้นหรือไม่ เค้าอยากอยู่ "เรื่อยๆ" กับเครื่องช่วยหายใจหรือไม่
คุณป้าคนไข้ ในวันที่มีโอกาสบอก ได้บอกคุณหมอไปแล้วว่าไม่ต้องการท่อช่วยหายใจ "ไม่"ต้องการเจาะคอ ถ้าวันหนึ่งวันนั้นมาถึง
วันศุกร์ที่แล้ว วันนั้นก็มาถึง
คนไข้หายใจเองไม่ไหว ญาติพามารพ. พร้อมกับบอกหมอที่ห้องฉุกเฉินว่า แม่ไม่ต้องการให้ใส่ท่อช่วยหายใจ แม่ไม่ต้องการเจาะคอ.....สิ่งที่อยู่ในใจหมอหลายคนคือ....แล้วให้หมอทำอะไร???
....ในเมื่อถึงจุดนี้ คือจุดที่ต้องใส่ท่อแล้ว ไม่งั้นก็คือตาย
จึงได้มีการปรึกษาทางทีมดูแลประคับประคองให้ไปดู (palliative care team)
วันที่ไป คนไข้ยังตื่น รู้ตัวอยู่ การสื่อสาร ทำได้เพียงสังเกตจากสายตา ถามตอบเป็น yes/no question ทำได้เพียงเท่านั้น
จึงไม่ได้คุยอะไรกับผู้ป่วยมากนัก เพราะรับรู้ได้ถึงสายตาที่ไม่สุขสบาย
ได้ทำการคุยกับครอบครัว ถามถึงความเข้าใจตัวโรค ทุกคนเข้าใจดี แต่ก็เสียใจที่วันนี้มาถึง ลูกถามว่า แม่จะอยู่ได้อีกกี่วัน แม่อยากเห็นลูกชายบวชมากๆ จริงๆมี plan บวชไว้กลางเดือนอยู่แล้ว แต่แม่เหนื่อยก่อน
และวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ ท่านเจ้าอาวาส ไม่สามารถมาบวชให้ได้เลย จะได้เร็วที่สุดคือวันจันทร์...นั่นคือ อีก 4 วัน
จึงได้ไปคุยกับผู้ป่วย ว่าลูกชายจะบวชวันจันทร์นะ....สายตาผู้ป่วยตอนนั้นดีใจมากๆ ถ้าปากยิ้มได้ คงยิ้มกว้างสุดๆ
แต่ในใจหมอนั้น กังวลอยู่ว่า เราจะทำอย่างไร ให้คุณป้าไม่เหนื่อย และสามารถอยู่ได้ถึงวันที่เห็นพระลูกชาย
ตอนนั้นจึงให้การช่วยหายใจด้วยหน้ากาก (NIV) ควบคู่กับการใช้ยามอร์ฟีน เพื่อลดอาการเหนื่อย และความรู้สึกเหนื่อยให้กับคนไข้ หลังให้การรักษาทั้ง 2 อย่าง คนไข้อาการเหนื่อยดีขึ้น
และสุดท้าย อยู่ได้จนได้ตักบาตรกับพระลูกชาย.....
หลังจากนั้นหมอจึงยุติการยื้อด้วยหน้ากาก และให้คุณป้าจากไปอย่างสงบ
ลูกๆมาขอบคุณ และบอกว่า ถ้าไม่ได้ทีมมาช่วยดู คุณแม่คงไม่ได้นอนเตียงที่สบายขึ้น (คงต้องนอน ER ต่อไป) และคงอยู่ไม่ถึงเห็นลูกชายห่มผ้าเหลือง
บางครั้ง หน้าที่ของแพทย์ คงไม่ใช่รักษา หรือไม่รักษา แต่อยู่ที่เราสามารถทำให้ผู้ป่วยบรรลุความประสงค์นั้นได้หรื่อไม่
ซึ่งในกรณีคุณป้า จะเป็นหนังอีกม้วนเลย ถ้า
- คุณหมอระบบประสาท ไม่คุยกับคุณป้าถึงความต้องการตรงนี้ (ขอบคุณคุณหมอมากๆจริงๆ)
- ครอบครัว ไม่เคารพการตัดสินใจของคุณป้า
- คุณหมอที่ห้องฉุกเฉิน ไม่ปรึกษาทีม ให้ไปช่วยดู
- อจ.ระบบประสาท ไม่กรุณาให้เตียง admit ให้ (เพราะคนไข้กลุ่มที่รักษาไม่ได้ มักถูกให้นอนเสียชีวิตที่ห้องฉุกเฉิน เพราะเตียงรพ.ที่มีจำกัดเหลือเกิน)
ทุกวันนี้ เตียงใกล้ๆที่คุณป้าคนนี้นอนเสียชีวิต ก็มีผู้ป่วย ALS นอนใช้เครื่องช่วยหายใจมา 3-4 ปี...นอนแบบไม่มีทางดีขึ้น นอนแบบ ไม่มีใครรู้ความต้องการของผู้ป่วยอีกแล้ว
ดังนั้น
- ในฐานะแพทย์ อยากให้คุยถึงความต้องการของผู้ป่วย ในวันที่เค้ายังคุยได้ ยังบอกเราได้อยู่
- ในฐานะญาติ สามารถถามได้ว่าผู้ป่วยอยากให้ดูแลแบบไหน ในวันที่โรคของเค้าเป็นมากขึ้น และที่สำคัญคือ อยากให้รับฟังผู้ป่วยด้วย
- ในฐานะที่เรายังสื่อสารได้อยู่ ควรบอกครอบครัวเราด้วย ว่าถ้าวันหนึ่งวันนั้นมาถึง เราอยากให้ดูแลแบบไหน
สุดท้าย ขอพูดคำเดิม... death may be not good, but good death is always good
- 57
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
