จุดกำเนิดของมันเทศ
ความเดิมตอนที่แล้ว
มันเทศ [Ipomoea batatas] เป็นพืชชนิดหนึ่งที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกันกับผักบุ้ง [Ipomoea aquatica] โดยพืชทั้งสองอยู่ในสกุลเดียวกันคือ อยู่ในสกุล [Ipomoea] แต่ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ของพืชทั้งสองแตกต่างกัน นั่นคือ ในขณะที่ผักบุ้งจะนำมาใช้โดยการนำใบและลำต้นมาประกอบอาหาร ส่วนของมันเทศที่นำมาใช้รับประทานคือ ส่วนของหัวที่อยู่ใต้ดินที่เป็นรากที่ขยายตัวขึ้นมาเพื่อสะสมอาหาร
ถึงแม้ชื่อจะคล้ายกัน แต่ว่ามันเทศไม่ได้เป็นญาติใกล้ชิดกันกับมันฝรั่ง แต่มันฝรั่งนั้นใกล้ชิดกันกับมะเขือเทศ และมะเขือม่วง (สกุล [Solanum])
นอกจากนั้นสิ่งที่แตกต่างกันคือ ผักบุ้งนั้นมีจุดกำเนิดในทวีปเอเชีย ในบริเวณเอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือประเทศจีนที่อยู่ในเอเชียตะวันออก ในขณะที่มันเทศน่าจะมีจุดกำเนิดในทวีปอเมริกา อยู่ระหว่างแหลมยูคาทาน (Yucatan Peninsula) ในประเทศเม็กซิโกในปัจจุบัน จนถึงปากแม่น้ำ Orinoco ในประเทศเวเนซุเอลา โดยในบริเวณอเมริกากลางนี้ พืชในกลุ่มที่ใกล้ชิดกับมันเทศมีความหลากหลายทั้งทางชนิดพันธุ์ และความหลากหลายทางพันธุกรรมสูงที่สุด ทำให้เชื่อว่า ศูนย์กลางของความหลากหลายของมันเทศเป็นศูนย์กลางของจุดกำเนิดของมันเทศเช่นกัน (The center of diversity is the center of origin.)
ต้นและดอกของมันเทศ (ที่มา By H. Zell - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10482948)
มันเทศได้แพร่กระจายจากพื้นที่ต้นกำเนิดในอเมริกากลาง ไปยังหมู่เกาะต่างๆ ในมหาสมุทรแปซิฟิกก่อนที่ชาวยุโรปจะค้นพบทวีปอเมริกา ในศตวรรษที่ 15 ผ่านทางกระบวนการตามธรรมชาติโดยไปกับน้ำทะเล หรืออาจจะเดินทางไปกับชาวเกาะ Polynesian ที่อาศัยอยู่ในหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกก็เป็นได้
มันเทศถูกนำไปแพร่กระจายอย่างกว้างขวางทั่วโลกหลังจากที่คริสโตเฟอร์ โคลัมบัสค้นพบทวีปอเมริกา ในปี ค.ศ. 1492 โดยในศตวรรษที่ 16 นักเดินเรือชาวโปรตุเกสได้นำมันเทศไปยังทวีปแอฟริกา ประเทศอินเดีย เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และชาวสเปนก็นำมันเทศไปกับเรือ Manila Galleon ที่เดินทางโดยตรงจากเม็กซิโกไปยังหมู่เกาะฟิลิปปินส์
Manila Galleon ที่ขนสินค้าเชื่อมโยงประเทศเม็กซิโกไปยังหมู่เกาะฟิลิปปินส์ในช่วงศตวรรษที่ 16 (ที่มา Boxer Codex (1590) - Unknown Spanish Author/Compiler with Likely Chinese Artist from Spanish Colonial Manila, Philippines)
มันเทศที่นำมาเพาะปลูกกันนั้นเป็นพืชที่มีโครโมโซม 6 ชุด (Hexaploid) แต่บรรพบุรุษของมันเทศนั้นยังไม่ชัดเจนว่าเป็นพืชชนิดใด เนื่องจากมันเทศมีชนิดพันธุ์ใกล้ชิดอยู่ถึง 13 ชนิด โดยมีสมมติฐานว่า มันเทศที่มีโครโมโซม 6 ชุด น่าจะมีต้นกำเนิดจากพืชชนิด [Ipomoea trifida] ที่เป็นพืชที่รากกินไม่ได้ เนื่องจากไม่ได้สร้างเป็นหัวเหมือนมันเทศ โดย [Ipomoea trifida] เกิดโครโมโซมเพิ่มขึ้นจาก 2 ชุดเป็น 4 ชุด จากกระบวนการแบ่งเซลล์สืบพันธุ์ที่ผิดปกติ (Autopolyploidy) และกลับมาผสมกับเซลล์สืบพันธุ์ปกติจาก [Ipomoea trifida] ที่มีโครโมโซม 2 ชุด (Diploid) เกิดเป็นพืชที่มีโครโมโซม 3 ชุด (Triploid) ขึ้น แล้วพืชที่มีโครโมโซม 3 ชุดนี้มีโครโมโซมเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่า กลายเป็นมันเทศที่มีโครโมโซม 6 ชุด หรือ Hexaploid
การที่มันเทศมีโครโมโซมมากชุดกว่าปกติที่มีโครโมโซม 2 ชุดทำให้มันเทศสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศโดยใช้เมล็ดได้ไม่ดี ต่างจากพืช [Ipomoea trifida] ที่มีโครโมโซมแค่ 2 ชุด ทำให้มันเทศมีแนวโน้มที่จะสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศมากกว่า และทำให้มันเทศสร้างหัวและไหลเพื่อการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศจนเป็นหัวมันเทศที่เราเอามากินกัน
[Ipomoea trifida] พืชที่น่าจะเป็นญาติใกล้ชิดกันกับมันเทศ (ที่มา By Franz Xaver - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=66774483)
นอกจากมันเทศ มันฝรั่งก็เคยเปลี่ยนโลกมาแล้วครับ
เอกสารอ้างอิง
1. Srisuwan, Saranya & Sihachakr, Darasinh & Siljak-Yakovlev, Sonja. (2006). The origin and evolution of sweet potato (Ipomoea batatas Lam.) and its wild relatives through the cytogenetic approaches. Plant Science. 171. 424-433. 10.1016/j.plantsci.2006.05.007.
2. Srisuwan, Saranya & Sihachakr, Darasingh & Martín, Joan & Vallès, Joan & Ressayre, Adrienne & Brown, Spencer & Siljak-Yakovlev, Sonja. (2018). Change in nuclear DNA content and pollen size with polyploidisation in the sweet potato ( Ipomoea batatas , Convolvulaceae) complex. Plant Biology. 21. 10.1111/plb.12945.
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
