ศิลปะแห่งการลงมือทำโดยไม่ต้องทำ
คุณเคยไตร่ตรองคำว่า 'ทำ' หรือไม่?
'การทำ' ชี้ไปที่ประสิทธิภาพความสำเร็จ ความพยายาม นอกจากนี้ยังบอกเป็นนัยว่า มี 'ผู้กระทำ' ที่มีส่วนร่วมในการ 'ทำบางสิ่ง' และมี 'สิ่งที่กำลังทำ' เป็นองค์ประกอบแฝง
มันได้ผลอย่างนั้นหรือ?
มีการแยกระหว่างสิ่งที่ 'ทำ' กับสิ่งที่ 'กำลังทำ' หรือไม่?
หรือ เป็นสิ่งที่ทำจริง ในทางกลับกัน เป็นสิ่งที่กำลังทำ?
ศิลปะแห่งการลงมือทำโดยไม่ต้องทำ
นักเขียนลัทธิเต๋าโบราณอาจกระตุ้นให้เราคิดเกี่ยวกับการ 'ทำ' (และ 'ไม่ทำ') ให้แตกต่างจากที่เราคุ้นเคยเล็กน้อย รากเหง้าของปรัชญาเต๋ามีแนวคิดเกี่ยวกับพลังที่ครอบคลุมทั้งหมดที่เรียกว่า เต๋า ซึ่งเป็นองค์ประกอบทั้งหมดของจักรวาลได้กำเนิดมา
จากมุมมองนี้ทุกอย่างเกิดขึ้นโดยรวมหมายความว่า กิจกรรมที่ดูเหมือนสันโดษ เป็นส่วนตัว และเป็นอิสระ เป็นจังหวะหนึ่งของการเต้นในจักรวาลที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งหมายความว่าเมื่อเราหยุด 'ทำ' อย่างน้อยที่สุดจากมุมมองของมนุษย์ จักรวาล ก็ยังคงดำเนินต่อไป (รวมทั้งตัวเราเอง)
"เมื่อเรามุ่งเน้นไปที่ การมุ่งมั่น เป็นหลัก เพราะเราเชื่อมั่นว่าเราจะไปถึงที่ที่ต้องการได้ด้วยความพยายาม เราอาจกระทำเหมือนว่ายทวนกระแสน้ำได้"
แล้วจะเกิดอะไรขึ้น หาก 'การทำ' ไม่จำเป็นต้องทำให้เสร็จเสมอไป?
จะเกิดอะไรขึ้น หากการกระทำหลายอย่างของเราเสียเวลา และพลังงาน?
จะเป็นอย่างไร หากเราสามารถใช้ทางลัดในชีวิต ได้ หากเราเรียนรู้ที่จะเริ่มต้นเส้นทางธรรมชาติ?
ศิลปะที่ขัดแย้งกันของการทำโดยไม่ต้องทำ (แล้วเราจะใช้ชีวิตอย่างชาญฉลาด)
1. เรากำลังทำ หรือ กำลังทำอยู่?
จากมุมมองของลัทธิเต๋าทุกสิ่งทุกอย่างทำงานร่วมกัน เนื่องจากโลกเป็นลำดับของส่วนประกอบที่ไม่มีศูนย์กลางในการปกครอง แน่นอนว่าเราสามารถโต้แย้งได้ว่า ศูนย์กลางการปกครองของร่างกาย คือ จิตใจ แต่จิตใจก็ถูกควบคุมโดยสภาพแวดล้อมเช่นกัน หากปราศจากสิ่งแวดล้อมก็ไม่มีจิตใจ แต่ถ้าไม่มีจิตใจ (และประสาทสัมผัส) ก็ไม่มีสภาพแวดล้อม เพราะไม่มีอะไรให้รับรู้
เมื่อเรามองไปที่จักรวาลเราจะพบว่าทุกสิ่งพึ่งพาซึ่งกันและกัน จะเห็นชัดได้ก็ต่อเมื่อมีแสงน้อย เมื่อความมืดด้านหน้านับถอยหลัง หรือตามที่นักปรัชญา อลันวัตส์ กล่าวไว้ว่า... “ไม่มีผึ้งที่ไหนที่นั้นก็ไม่มีดอกไม้ และที่ไหนไม่มีดอกไม้ที่นั้นก็ไม่มีผึ้ง”
ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมใกล้เคียงกัน แม้ว่าเราจะคิดว่าเราแยกตัวออกจากสภาพแวดล้อม แต่เราก็ยังต้องการพื้นดินที่จะยืนหยัดอาหารที่กิน และออกซิเจนเพื่อหายใจ ตัวอย่างเช่น... หากเราดูลมหายใจของเรา เราจะเห็นว่าเรามีทางเลือก เมื่อเรารู้สึกตัว เราสามารถควบคุมลมหายใจได้ แต่ส่วนใหญ่แล้วลมหายใจจะเกิดขึ้นกับเรา เราไม่สามารถอยู่ได้โดยปราศจากลมหายใจ และลมหายใจไม่สามารถดำรงอยู่ได้หากไม่มีเรา
แล้วใครเป็น ผู้กระทำ และ ใครถูกกระทำ?
ระบบการพึ่งพาซึ่งกันและกันนี้ เป็นสาเหตุที่ไม่มีสิ่งใดเกิดขึ้นได้หากปราศจากสิ่งที่ตรงกันข้าม สิ่งตรงข้ามเหล่านี้เคลื่อนที่ไปรอบ ๆ ศูนย์กลางอย่างต่อเนื่อง ดึงดูด และขับไล่ มีอิทธิพล และได้รับอิทธิพล รวม และแยก เป็นส่วนหนึ่งของสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ และเหตุการณ์ใหญ่ครั้งหนึ่ง ระบบที่เคลื่อนไหวตลอดเวลานี้ คือ การไหลของจักรวาล
#สาระจี๊ดจี๊ด
เราเป็นผลผลิตจากสถานการณ์ของเรา การแล่นตัดสินใจบทบาทของเรา สิ่งแวดล้อมทำให้เป็นเรา แทนที่จะเป็นเช่นอื่น
ตราบใดที่มี "คุณ" กำลัง "ทำ" หรือ "ไม่ทำ" "คิด" หรือ "ไม่คิด" "นั่งสมาธิ" หรือ "ไม่นั่งสมาธิ" คุณก็ไม่ได้อยู่ใกล้บ้านมากไปกว่าวันที่คุณเกิด
"ในฐานะที่เป็นมนุษย์ เราเป็นส่วนหนึ่งของจักรวาลอันยิ่งใหญ่ เรายังมีจักรวาล และจักรวาลก็มีทางเป็นของตัวเอง เหมือนแม่น้ำไหลตามจังหวะของมันเอง เมื่อเราตระหนักถึงกระแสแห่งชีวิต เราสามารถไหลไปกับมันได้อย่างง่ายดาย และปล่อยให้ชีวิตแบกเราแทนที่จะแบกชีวิต"
- Wei Wu Wei (เทอเรนซ์เจมส์สแตนนัสเกรย์)
แต่จะอย่างไรก็ตาม... "นี่ไม่ใช่สิ่งที่คนส่วนใหญ่ทำ"
2. ต่อต้านการไหลของธรรมชาติ
ดูเหมือนเราจะเชื่อว่าความก้าวหน้า และการเปลี่ยนแปลงเป็นผลมาจากการกระทำเท่านั้น และถ้าเราปล่อยให้ธรรมชาติดำเนินไปทุกอย่างก็พังทลาย
ยกตัวอย่างเช่น... เราสามารถต่อสู้กับความชราได้มากเท่าที่เราต้องการ โดยการผ่าตัด โดยใช้ครีมต่อต้านริ้วรอย และยาย้อมผมแบบพิเศษ แต่ไม่มีใครรอดพ้นจากความเสื่อมโทรมของร่างกายได้เลย นอกจากคนที่เสียชีวิตในวัยเยาว์ เราเติบโตแล้วก็แตกสลาย และตายไป
เราใช้พลังงานไปเท่าไหร่เพื่อต่อสู้กับชีวิตส่วนที่หลีกเลี่ยงไม่ได้นี้?
เราจะประหยัดความแข็งแกร่งได้มากเพียงใด โดยไม่เห็นความชราเป็นเรื่องใหญ่ และยอมให้มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น?
เช่นเดียวกับเวลา... สิ่งที่หายไปแล้ว สิ่งที่รออยู่ข้างหน้า หากเรายึดมั่นดั่งผูกติดไว้กับก้อนหินไม่สามารถปล่อยเวลาให้ผ่านไปได้ ด้วยการทำเช่นนั้นเราจะไม่เห็นว่ามีอะไรเกิดขึ้นกับเราในปัจจุบัน
เนื่องจาก... เราสนใจเพียงการรักษาสิ่งที่ไม่สามารถรักษาไว้ได้ ซึ่งก็คือ "อดีต" ในกรณีนี้เรากำลังทำอยู่ แต่ยังไม่มีการดำเนินการใด ๆ
ดังนั้น... ปัญหาในการต่อต้านการไหลเวียนของชีวิต ก็คือ เราเป็นส่วนหนึ่งของมันอยู่ดี ไม่ว่าเราจะจับก้อนหิน หรือกิ่งไม้แน่นแค่ไหน ไม่ว่าเราจะว่ายทวนกระแสน้ำอย่างดุเดือดแค่ไหน แม่น้ำก็ยังพาเราไปในทิศทางที่ต้องไหลไปอย่างแน่นอน ไม่ว่าเราจะชอบหรือไม่ก็ตาม มันหลีกเลี่ยงไม่ได้
อย่างไรก็ตาม... การทำสงครามกับกระแสแห่งชีวิต ถือเป็นเรื่องปกติที่ต้องทำ ด้วยเหตุผลบางประการ การเลือกเส้นทางของการต่อต้านส่วนใหญ่ควรได้รับความเคารพเสมอ แม้ว่าผลลัพธ์จะเต็มไปด้วยข้อสงสัยก็ตาม
#สาระจี๊ดจี๊ด
"สิ่งที่ปกติไม่ได้ดีเสมอไป และสิ่งที่ดีก็ไม่ใช่เรื่องปกติเสมอไป"
บางครั้งก็เป็นการดีกว่า ที่จะไม่ติดตามฝูงสัตว์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากพฤติกรรมของฝูงสัตว์ ทำให้เราไม่ได้ไปถีงไหนเลย
แล้วเราจะทำอะไรแทนได้บ้าง?
3. ทำ โดย ไม่ต้องทำ
"ความเป็นอยู่ และความไม่เป็นอยู่ก่อให้เกิดกันและกัน
ความยากง่ายเติมเต็มซึ่งกันและกัน
ยาวและสั้นกำหนดซึ่งกันและกัน
สูงและต่ำต่อต้านกัน
หน้าและท้ายตามกัน
ดังนั้นอาจารย์
สามารถกระทำโดยไม่ต้องทำอะไร
และสอนโดยไม่พูดอะไรสักคำ
สิ่งต่าง ๆ มาทางเธอ และเธอไม่หยุดยั้งมัน
ทุกอย่างจากไป และเธอก็ปล่อยมันไป"
- เหลาจื่อ
#สาระจี๊ดจี๊ด
"สาระสำคัญของการทำโดยไม่ทำ คือ การทำสิ่งต่าง ๆ ให้สำเร็จโดยไม่ต้องลงมือทำหรือไม่ต้องใช้ความพยายาม"
"การไม่ทำอะไรเลยหมายความว่าเราปล่อยให้ธรรมชาติทำงานของมันให้มากที่สุด เราไม่ได้ควบคุม แต่มอบอำนาจ เราไม่บังคับ แต่ยอม"
ยิ่งเรายอมให้สิ่งต่าง ๆ มากเท่าไหร่ เราก็จะมีลำดับมากขึ้นเท่านั้น เนื่องจากการไหลของธรรมชาติเป็นระเบียบในตัวมันเอง และความผิดปกติจะปรากฏขึ้นโดยการแทรกแซงของเรา หากเรายุ่งเกินไป เราจะไม่เปิดใจรับสิ่งที่กำลังจะมาถึง
"เมื่อชาวประมงหมดความอดทนเขาจะทำให้ปลาตกใจ แต่เมื่อเขาอดทนปลาอาจมาหาเขา"
การทำโดยไม่ต้องทำ คือ ทางลัด (วิธีง่าย ๆ)
“ วิธีง่าย ๆ” ตามที่ Alan Watts กล่าวไว้...
"เป็นศิลปะในการใช้สถานการณ์ใด ๆ เพื่อประโยชน์ของเรา มีวิธีที่จะทำให้สำเร็จได้ ทุกอย่างเริ่มต้นด้วยการบรรลุ "ความนิ่ง"
เช่น... "หากเราสังเกตเห็น และปล่อยให้ฝุ่นจับตัวเรา จึงมีที่ว่างให้โลกได้คลี่คลาย"
แทนที่จะพยายามคิดสิ่งต่าง ๆ (ซึ่งมักนำไปสู่การคิดมากเกินไป) เราผ่อนคลาย และปล่อยให้มันเกิดขึ้นตามธรรมชาติ
การอยู่นิ่ง ๆ ยังง่ายกว่าที่จะปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ปัจจุบัน เนื่องจากเราอยู่ในสภาพที่ต้องปฏิบัติตาม
การปรับตัว และความยืดหยุ่น เป็นสิ่งสำคัญ หากเราต้องการวิธีที่ง่าย เพราะสถานการณ์ทุกอย่างมีข้อดี ภัยคุกคาม และโอกาส
ตัวอย่างเช่น...
เมื่อคุณไม่สามารถออกจากบ้านได้ วิธีง่าย ๆ คือ มุ่งสนใจไปที่งานที่คุณสามารถทำได้ภายในบ้าน และรอบ ๆ บ้าน
เมื่อคุณอยู่ในสภาพการจราจรในประเทศอื่น แทนที่จะพยายามควบคุม และกำหนดเจตจำนงของคุณต่อสถานการณ์ วิธีง่าย ๆ คือ "ไปตามกระแส" และ "ถูกนำ" แทนที่จะเป็น "ผู้นำ"
สิ่งสำคัญ คือ เมื่อพูดถึงจริยธรรม ต้องสังเกตว่า "วิธีง่าย ๆ" ไม่ใช่ "วิธีที่ดี" เสมอไป
4. สรุป
"การทำโดยไม่ทำ หมายความว่า เราเปิดกว้างต่อวิถีทางของธรรมชาติเพื่อให้มันไหลผ่านเรา และนำพาเราไปในที่ที่ธรรมชาติต้องการให้เราเป็น"
เช่นเดียวกับ
- คนขี้เมา
เราจะใจอ่อนคลายตัว เลิกการยับยั้งความเป็นตัวเรา ตัวเรายอมแพ้ และยอมปล่อยให้สิ่งต่าง ๆ ไหลไป
- วิธีที่เราหลับ
คุณไม่สามารถบังคับตัวคุณเองให้หลับได้ แต่คุณสามารถไปอยู่ในสถานการณ์ที่ ที่ถูกต้อง จนทำให้ตัวคุณเองหลับได้
- ความคิดสร้างสรรค์
คุณไม่สามารถบังคับความคิดสร้างสรรค์ได้ แต่คุณสามารถสร้างสถานการณ์ที่เหมาะสม ที่ซึ่งความคิดสร้างสรรค์มีแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นได้
#สาระจี๊ดจี๊ด
การทำโดยไม่ต้องทำต้องใช้ ความไว้วางใจ เชื่อว่า... แม้เราจะเฉยเมย การเปลี่ยนแปลงก็ยังจะเกิดขึ้น เนื่องจาก... การเปลี่ยนแปลง เป็นค่าเริ่มต้นของธรรมชาติ และยิ่งเรายึดติดเพื่อต่อต้านมันมากเท่าไหร่ เราก็ยิ่งปล่อยให้จักรวาลได้ทำหน้าที่ของตัวเองมากขึ้นเท่านั้น หรือตามที่ เหลาจื่อ ได้ระบุไว้ว่า... “เมื่อคุณมาถึง ที่ที่ไม่มีการกระทำใด ก็จะไม่มีอะไรถูกยกเลิก”
#Wasabi ขอเพียงมีส่วนเล็ก ๆ ที่ช่วยให้คุณ!
"เจริญเติบโต ก้าวหน้า สำเร็จ อย่างภาคภูมิใจ"
แหล่งที่มา/ แหล่งอ้างอิง
#สาระจี๊ดจี๊ด #Wasabi #ความรู้ขึ้นสมอง
- 11
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
