13 พ.ค. 2021 เวลา 06:47 • ประวัติศาสตร์
ที่มาของกล้วยไม้จากตำนานกรีก
ภาพชื่อ The Feast of Bacchus วาดโดย Jan Bruegel ผู้ลูก (ศิลปินชาวเฟลมิช, 1601-1678) Photo: Flickr
orchid คือชื่อในภาษาอังกฤษของกล้วยไม้ มีที่มาจากภาษากรีกคือ orkhis ซึ่งมีความหมายว่า ‘ลูกอัณฑะ’
ในตำนานกรีก Orchis เป็นกึ่งเทพกึ่งคน เขาเป็นลูกชายของ Satyr กับนางไม้ เรารู้กันว่า Satyr เป็นครึ่งเทพครึ่งสัตว์ที่มีรูปร่างเป็นครึ่งบนเป็นคนครึ่งล่างเป็นแพะ แต่พฤติกรรมอีกอย่างที่คนอาจจะไม่รู้คือมันชอบหมกมุ่นในตัณหาราคะ ด้วยเหตุนี้ Orchis เลยอาจได้รับมรดกตกทอดในเรื่องนี้จากผู้เป็นพ่อ
ตำนานเล่าว่าในระหว่างเทศกาลเฉลิมฉลองอันสนุกสนานบ้าคลั่งให้แก่เทพ Dionysus หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า Bacchus เทพเจ้าแห่งไวน์ที่จัดในป่านั้น Orchis ได้ล่วงล้ำเข้ามาในพิธีนี้ เขาดื่มฉลองอย่างหนักจนเมามายและสูญเสียสติสัมปชัญญะที่ดีไป เขากระทำการน่ารังเกียจลบหลู่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ด้วยการพยายามที่จะข่มขืนนักบวชหญิงของเทพเจ้า Dionysus เขาจึงถูกเทพเจ้าลงโทษให้สัตว์ป่ากระชากแขนขาออกทีละชิ้นจนตาย
ตรงส่วนใดของร่างกายของ Orchis ตกลงไปที่พื้นดิน มันก็จะงอกขึ้นมากลายเป็นต้นไม้ชนิดหนึ่ง ส่วนดอกของมันคือความงดงามของ Orchis มี แต่ส่วนหัวรากที่เป็นกระเปาะคือสิ่งที่สะท้อนว่าเป็นบาปที่เขาทำไว้จนเป็นเหตุที่ทำให้ต้องตาย บางแหล่งเล่าว่า Satyr พ่อของ Orchis ผู้โศกเศร้าอย่างหนักได้พยายามอธิษฐานซ้ำแล้วซ้ำเล่าให้ลูกชายกลับคืนมามีชีวิต แต่เทพเจ้าเปลี่ยนลูกชายของเขาให้เป็นดอกไม้แทน
Theophrastus ซึ่งเป็นนักพฤกษศาสตร์ชาวกรีกโบราณที่มีชื่อเสียงและเป็นลูกศิษย์ของ Aristotle และ Plato ได้นำชื่อของ Orchis จากตำนานกรีกมาใช้ตั้งชื่อพันธุ์ดอกไม้ชนิดนี้ โดยเขาเขียนไว้ในหนังสือชื่อว่า Historia Plantarum เขาได้นำชื่อของ orkhis (ที่เป็นภาษากรีก) นี้ไปใช้เรียกส่วนหัวที่มีลักษณะกลม 2 อันซึ่งมีลักษณะเหมือนลูกอัณฑะของคน จึงทำให้เกิดความเชื่อว่ากล้วยไม้เป็นยาเสน่ห์หรือยากระตุ้นอารมณ์ทางเพศ
ชาวกรีกโบราณเชื่อว่ากล้วยไม้ส่งอิทธิพลต่อเรื่องเพศ ต้นกล้วยไม้เลยถูกโยงเข้ากับลักษณะของเพศ การเจริญพันธุ์ การกำหนดเพศ และลักษณะอื่น ๆ ของการสืบพันธุ์ อาจจะเป็นเพราะว่าลักษณะรูปร่างที่ผิดธรรมดาของกล้วยไม้และกลิ่นหวมเย้ายวนของดอก พ่อแม่ชาวกรีกสมัยก่อนเชื่อว่าสามารถเลือกเพศของลูกที่ยังไม่เกิดมาได้โดยใช้หัวรากของต้นกล้วยไม้ ซึ่งถ้าคนเป็นพ่อกินหัวรากใหม่ที่มีขนาดใหญ่ลูกที่เกิดมาจะเป็นเพศชาย ถ้าคนเป็นแม่เลือกกินหัวที่มีขนาดเล็กลูกจะเป็นผู้หญิง
หัวรากของต้นกล้วยไม้มีลักษณะคล้ายลูกอัณฑะ Photo: BBC Earth

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา