กลิ่นดินหลังฝนตก
กลิ่นดินหลังฝนตกทำให้หลายคนนั้นรู้สึกสดชื่น บางคนเรียกว่า กลิ่นฝน หรือกลิ่นไอดิน นักวิทยาศาสตร์ตั้งชื่อว่า จีออสมิน (Geosmin) ในภาษาอังกฤษเรียกว่า "เพทริเคอร์ (Petrichor)"
กลิ่นดินหลังฝนตก
ในปี ค.ศ. 1964 อิสเบล แบร์ (Isabel Bear) และ ริชาร์ด โธมัส (Richard Thomas) สองนักวิจัยชาวออสซี่ ผู้พยายามหาคำตอบว่ากลิ่นหลังฝนตกนี้คืออะไรกันแน่ โดยทั้งคู่ริเริ่มบัญญัติคำที่ใช้เรียกกลิ่นนี้ว่า Petrichor มาจากการเอาคำกรีกสองคำมาต่อกัน นั่นคือ ‘Petros’ หมายความว่า ก้อนหิน และ ‘Ichor’ แปลว่าของเหลวที่ไหลอยู่ในเส้นโลหิตของทวยเทพ
โดยหลังจากการศึกษาวิจัยเป็นเวลานาน ทั้งสองคนอธิบายว่า แท้จริงแล้วกลิ่นดินไม่ใช่กลิ่นโมเลกุลของดินที่ผสมรวมกับน้ำฝนอย่างที่หลายคนคิด แต่เป็นกลิ่นของสารหอมระเหย จีออสมิน (Geosmin) ที่สร้างขึ้นโดยเชื้อแบคทีเรีย สกุลสเตรปโตไมคีส (Streptomyces)
ความรู้สึกสดชื่นในช่วงเวลาเม็ดฝนโปรยปราย เป็นความรู้สึกดีสำหรับใครหลายคน นักวิทยาศาสตร์สนใจเรื่องนี้มานานแล้ว และเชื่อกันว่า มนุษย์เราถูกถ่ายทอดความรู้สึก “ชื่นชอบ” และ “กระชุ่มกระชวย” ต่อฟ้าฝน มาจากบรรพบุรุษดั้งเดิมในยุคที่มนุษย์ทั้งหลายต้องอาศัยฝนเป็นหลักในการทำเกษตรกรรมเพื่อเลี้ยงชีพ สำหรับฉัน ไอดินและกลิ่นฝนทำให้ความทรงจำในวัยเด็กที่เติบโตในท้องทุ่งชนบทหวนคืนกลับมา
กลิ่นไอดินเกิดจากอะไร ?
กลิ่นดินไม่ใช่กลิ่นโมเลกุลของดินที่ผสมรวมกับน้ำฝน แต่เป็นกลิ่นของสารหอมระเหย จีออสมิน (Geosmin) ที่สร้างขึ้นโดยเชื้อแบคทีเรียสกุล สเตรปโตไมคีส (Streptomyces) ซึ่งเป็นแบคทีเรียแกรมบวกที่มีลักษณะเป็นสายยาว อยู่กลุ่มแบคทีเรียที่เรียกว่า Actinomycetes พวกมันชอบอาศัยอยู่ในกินที่ชื้นและอบอุ่น อุดมไปด้วยแร่ธาตุ
เมื่อเม็ดฝนตกลงมากระทบกับดิน แรงกระทบส่งให้สปอร์ของแบคทีเรียหลุดลอยขึ้นไปในอากาศพร้อมโมเลกุลจีออสมิน คนส่วนใหญ่มักรู้สึกถึงกลิ่นเฉพาะนี้ได้อย่างรวดเร็ว เพราะมนุษย์มีความไวต่อกลิ่นนี้เป็นพิเศษ
ดังนั้น ทุกครั้งที่เราได้กลิ่นหลังฝนตก นั่นเป็นเพราะจมูกเรารับรู้กลิ่นของโมเลกุลที่เกิดขึ้นจากแบคทีเรียชนิดนี้ ซึ่งมีอยู่มากมายในดิน และยิ่งเมื่อฝนตกหนักขึ้น ปริมาณจีออสมินที่หลุดลอยไปในอากาศก็ยิ่งเพิ่มขึ้น ทำให้กลิ่นดินหลังตกฝนชัดเจนขึ้นนั่นเอง
อีกทั้งสายฝนยังช่วยกระตุ้นกลิ่นต่าง ๆ ออกมาจากพืชได้ด้วย ในช่วงหน้าแล้ง พืชพรรณต่าง ๆ มักชะลอกิจกรรมภายในเซลล์ไว้เนื่องจากมีปริมาณน้ำและแร่ธาตุที่จำกัด แต่เมื่อฝนตกลงมาอีกครั้งทำให้พืชเริ่มฟื้นคืนชีวิตและเติบโตอีกครั้ง เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้พืชปล่อยกลิ่นสดชื่นออกมา
#สาระจี๊ดจี๊ด
บางครั้งเราจะพบว่า กลิ่นดินอาจจะไม่หอมสดชื่นเสมอไป นั่นเป็นเพราะว่ายังมีสารระเหยตัวอื่นเกิดขึ้นมากมาย เช่น ฝนกรดสามารถทำปฏิกิริยากับสารเคมี น้ำมัน หรือเศษผงตามดินกลายเป็นกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ได้ หรือบางครั้งกลิ่นที่แปลกออกไปอาจจะเกิดจากน้ำมันหอมระเหยที่พืชหรือหญ้าปล่อยออกมา และแบคทีเรียชนิดอื่นในสกุลเดียวกันก็สามารถผลิตสารตัวอื่นได้เช่นกัน เพราะฉะนั้นในอากาศหลังฝนตกอาจจะมีสารหลายตัว แต่ด้วยปริมาณและความไวของจมูกในแต่ละคน
#Wasabi ขอเพียงมีส่วนเล็ก ๆ ที่ช่วยให้คุณ!
"เจริญเติบโต ก้าวหน้า สำเร็จ อย่างภาคภูมิใจ"
#สาระจี๊ดจี๊ด #Wasabi #ความรู้ขึ้นสมอง
- 20
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
