" ... เราตถาคตจึงวางเสียซึ่งสุข คืนให้แก่ทุกข์
คือวางใจให้แก่ตัณหา
ครั้นเราวางใจไว้ให้แก่ตัณหาแล้ว
ความสุขในพระนิพพานก็เลยเข้ามารับเรา
ให้ถึงนิพพานดิบในขณะนั้น
พร้อมกับด้วยเราวางใจไว้ให้แก่ตัณหา ... "
ตทนนฺตรํ ลำดับนั้น
พระพุทธเจ้าจึงตรัสเทศนาต่อไปอีกว่า
อานนฺท ดูกรอานนท์
เราตถาคตจักแสดงในข้ออันเป็นที่สุดแต่โดยย่อ ๆ
พอให้เข้าใจง่าย
ที่สุดนั้นก็คือ จิตกับตัณหา
จิตนั้นจำแนกออกไป
เรียกว่ากองกุศลคือ กองสุข
ตัณหานั้นจำแนกออกไป
เรียกว่ากองอกุศลคือ กองทุกข์
ต้นเหง้าเค้ามูลแห่งทุกข์นั้น
ก็คือจิตแลตัณหา นี้เอง
จิตเป็นผู้คิดให้ได้เป็นดีมีสุขขึ้น
ส่วนตัณหานั้นก็ให้เกิดตามเห็นตาม
จิตมีความสุขมากขึ้นเท่าใด
ตัณหานั้น ก็ให้เกิดทุกข์ตามมากขึ้นไปเท่านั้น
ดูกรอานนท์ แต่เบื้องต้น
เมื่อเราตถาคตยังไม่รู้แจ้งว่า
สุขแลทุกข์อยู่ติดด้วยกัน
เราก็ถือเอากุศลจิตอันเดียว หมายจักให้เป็นสุขอยู่ทุกเมื่อ
ส่วนทุกข์จักไม่ให้มา ก็ตั้งหน้าบำเพ็ญกุศลจิตเรื่อยไป
เมื่อได้สุขเท่าใด ทุกข์ก็พลอยเกิดมีเท่านั้น
ครั้นภายหลัง เราพิจารณาด้วยญาณจักษุปัญญา
แลเห็นแจ้งชัดว่าสุขแลทุกข์ติดอยู่ด้วยกัน
ครั้นรู้แจ้งแล้ว ก็ตรึกตรองหาอุบาย
ที่จะกำจัดสุขแลทุกข์ให้พรากออกจากกันนั้น
แสนยากแสนลำบากเหลือกำลัง
จนสิ้นปัญญา หาทางไปทางมาไม่ได้
เราตถาคตจึงวางเสียซึ่งสุข คืนให้แก่ทุกข์
คือวางใจให้แก่ตัณหา
ครั้นเราวางใจไว้ให้แก่ตัณหาแล้ว
ความสุขในพระนิพพานก็เลยเข้ามารับเรา
ให้ถึงนิพพานดิบในขณะนั้น
พร้อมกับด้วยเราวางใจไว้ให้แก่ตัณหา
ดูกรอานนท์ เมื่อวางใจได้
จึงเป็นอัพยากฤต
จึงเรียกชื่อว่าถือเอาอัพยากฤตเป็นอารมณ์
เป็นองค์พระอรหันต์
คือได้เข้าตั้งอยู่ในพระนิพพานด้วยอาการดังนี้.
ลำดับนั้นพระพุทธเจ้าจึงตรัสเทศนา
แก่ข้า ฯ อานนท์ สืบต่อไปอีกว่า
อานนฺท ดูกรอานนท์ อันว่าอรหันต์นั้น
จะได้มีจำเพาะแต่เราตถาคตพระองค์เดียวก็หามิได้
ย่อมมีเป็นของสำหรับโลก
สำหรับไว้โปรดสัตว์โลกทั่วไป
ไม่ใช่ของแห่งเราตถาคตและของผู้หนึ่งผู้ใดเลย
ดูกรอานนท์ เราตถาคตเป็นผู้ไกลจากกิเลสแล้ว
จึงได้ซึ่งพระอรหันต์
บุคคลผู้ใดปราศจากกิเลสแล้ว
บุคคลผู้นั้นก็เป็นผู้ได้พระอรหันต์เสมอกันทุกคน
บุคคลผู้ใดที่ยังไม่ปราศจากกิเลส
ถึงแม้จะอ้อนวอนเราตถาคตว่า อรหันต์ อรหันต์ ดังนี้
จนถึงวันตาย ก็ไม่อาจได้ซึ่งพระอรหันต์เลย
เป็นแต่กล่าวด้วยปากเปล่า ๆ เท่านั้น
แลมาเข้าใจว่า การละกิเลสได้หรือไม่ได้นั้นไม่เป็นประมาณ
เมื่อได้อ้อนวอนหาซึ่งองค์พระอรหันต์เจ้าด้วยปากด้วยใจแล้ว
พระอรหันต์เจ้าก็จักนำตนให้เข้าสู่พระนิพพาน
เข้าใจเสียอย่างนี้ได้
ชื่อว่าเป็นคนหลงแท้
อ้างอิง :
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
