🌕🥮ตำนานวันไหว้พระจันทร์ 2/2🌕🥮
อย่างที่ได้เคยเขียนไว้ในตอนแรก (1/2)
ว่าเทศกาลไหว้พระจันทร์ ( วันเพ็ญ เดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติจีน )
เป็นอีกหนึ่งเทศกาลสำคัญ
ที่ชาวจีนมีขนมธรรมเนียมประเพณี
ยึดถือปฏิบัติสืบทอดต่อเนื่องกันมาเนิ่นนาน
ซึ่งก็มีเรื่องเล่า ตำนาน หรือประวัติศาสตร์ พอให้อ้างอิงได้
แต่ก็มีผิดเพี้ยน แตกต่างกันบ้างในบางรายละเอียด
หนึ่งในตำนานที่เคยมีการเล่าขานสืบต่อกันมา
ว่ากันว่า มาจากพิธีเซ่นไหว้พระจันทร์ในสมัยโบราณของจีน
โดยในหนังสือโบราณได้บันทึกเอาไว้ว่า
คำว่า 中秋 " จงชิว " (ภาษาจีนกลาง) หรือ " ตงชิว " (ภาษาแต้จิ๋ว)
ปรากฏขึ้นครั้งแรกเมื่อกว่า 2,000 ปีก่อน
ในสมัยนั้น มีพระราชพิธีเซ่นไหว้พระจันทร์ในช่วงกลางฤดูใบไม้ร่วง
ด้วยทัศนความเชื่อที่ว่า หากไม่มีพระจันทร์ประทานน้ำค้างให้แก่โลก
ไม่มีจันทร์เสี้ยว ไม่มีจันทร์เพ็ญ มาช่วยคำนวณเวลาการทำนา
มนุษย์เราก็จะไม่มีทางเก็บเกี่ยวผลผลิตต่างๆ ได้อย่างอุดมสมบูรณ์
ซึ่งพระราชพิธีเซ่นไหว้พระจันทร์ดังกล่าวนี้
จะจัดขึ้นที่ " หอสรวงศศิธร " ( 月壇 )
" เยวี่ยถาน (จีนกลาง) " หรือ " งวั๊ยะตั้ว (แต้จิ้ว) "
อันเป็นสถาปัตยกรรมเลื่องชื่อในนครเป่ยจิง (ปักกิ่ง)
โดยมีองค์ฮ่องเต้ หรือพระเจ้าแผ่นดิน เป็นประธาน
ประกอบพิธีเซ่นสรวงบูชา กราบไหว้พระจันทร์
ในขณะที่ประชาชนคนทั่วไป ก็จะสร้างปะรำพิธีเซ่นไหว้พระจันทร์
หรือเก๋งไหว้พระจันทร์ และรวมถึงศาลาชมจันทร์
เพื่อประกอบพิธีไหว้ฯ ตามประสาของพวกเขากันเอง
ตำนานหนึ่ง ที่ทายาทแผ่นดินมังกร
จะไม่กล่าวถึงไม่ได้เลย
เมื่อทุกครั้งที่เทศกาลวันไหว้พระจันทร์ เวียนกลับมาเยือนอีกครา
นั่นก็คือเรื่องราวของขนมไหว้พระจันทร์ " เยวี่ยปิ่ง " (月餅)
ที่เกี่ยวข้องกับการกู้ชาติกู้แผ่นดิน
อันเป็นที่มาของอีกหนึ่งตำนานวันไหว้พระจันทร์
ที่ไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับ " เทพธิดาฉางเอ๋อ " และ " วีรบุรุษโฮ่วอี้ "
ซึ่งเรื่องราวที่เล่าขานสืบต่อกันมานั้น กล่าวกันไว้ว่า
ในช่วงปี ค.ศ.1279 ซึ่งตรงกับรัชสมัยซ่ง (จีนกลาง)
หรือราชวงศ์ซ้อง (แต้จิ๋ว) ( 宋朝 )
ชาวมองโกลภายใต้การนำของ กุบไลข่าน ( หลานปู่ของเจงกีสข่าน )
ได้รุกรานเข้าสู่แผ่นดินจีน หรือแผ่นดินฮั่น
(หรือที่มักเรียกกันว่า แผ่นดินจงหยวน ในซีรีย์จีนเรื่องต่างๆ)
จนกระทั่งโค่นล้มและยึดครองแผ่นดินจีนได้
สถาปนาก่อตั้งราชวงศ์เอวี๋ยน (จีนกลาง) หรือ ง้วง (แต้จิ๋ว) ( 元朝 ) ขึ้น
และปกครองแผ่นดินจีนในช่วงปี ค.ศ.1280 – 1368
รวมเกือบศตวรรษ อย่างเข้มงวดกวดขัน
หลังจากที่ กุบไล่ข่าน ได้สถาปนาตนเอง
ขึ้นเป็นฮ่องเต้ราชวงศ์เอวี๋ยนแล้ว
ด้วยความที่เกรงว่าชาวจีนหรือชาวฮั่น
จะซ่องสุ่มกองกำลังเพื่อทวงแผ่นดินคืน
จึงได้ส่งทหารมองโกลไปประจำบ้านของชาวฮั่นทุกครัวเรือน
เพื่อจับตาดูชาวฮั่นอย่างใกล้ชิด
หากจะกล่าวว่า ทุกบ้านทุกครอบครัว
นอกจากต้องทำมาหากิน เลี้ยงดูคนในครอบครัวแล้ว
ก็ยังต้องเลี้ยงดูปูเสื่อทหารมองโกลไปด้วยอีกคน
ก็คงไม่ผิดนัก
และเมื่อทุกบ้านทุกครัวเรือน มีทหารมองโกล
เข้ามาประชิดตัวชาวบ้านเยี่ยงนี้
กองกำลังปฏิวัติ (หากจะมี) ก็จะขยับตัวกันลำบากมากขึ้น
ถึงกระนั้นก็ตาม
ภายใต้การปกครองของฮ่องเต้ชาวมองโกลดังกล่าว
ชาวฮั่นจำนวนไม่น้อยเลยทีเดียว
ที่พยายามจะลุกขึ้นต่อต้าน
โดยเฉพาะในหมู่ชาวบ้าน ประชาชนระดับรากหญ้า
หากแต่ก็ไม่อาจทำการใดๆ ได้สำเร็จสักครั้ง
จำต้องทนใช้ชีวิตอย่างทุกข์เข็ญ ลำบากตรากตรำ
จะมีก็แต่ชนชั้นเจ้า ขุนนาง และพ่อค้า
ที่ยอมสวามิภักดิ์ต่อมองโกล
เพียงเพื่อความอยู่รอดและผลประโยชน์ต่างๆ
ซึ่งก็ได้ดิบได้ดีกันถ้วนหน้ามากมาย
( หากจะกล่าวให้ชัดเจนเห็นภาพ
ก็คงต้องยืมคำในซีรีย์จีนมาใช้
ว่าพวกนี้ ก็คือ พวกขายชาติ นั่นเอง )
การกดขี่รังแกชาวฮั่น เจ้าของแผ่นดิน เยี่ยงทาส
ทั้งเอารัดเอาเปรียบ และข่มเหงรังแก ของชาวมองโกล
เรียกว่า มีตลอดทุกพื้นที่ ไม่มีว่างเว้น
และนับวันก็ยิ่งโหดร้ายทารุณขึ้นทุกที
หากชาวมองโกลบังเอิญทำร้ายชาวฮั่นบาดเจ็บ
จะถูกคาดโทษ ชดใช้ เพียงแค่วัวหนึ่งตัว
แต่ถ้าเป็นชาวฮั่น พลั้งมือทำร้ายคนมองโกลบาดเจ็บ
นั่นหมายถึงต้องโทษประหารชีวิต อย่างไม่มีหนีรอด
และเพื่อป้องกันการลุกขึ้นต่อสู้ ก่อการกบฏ
ทหารมองโกล จึงอนุญาตให้ชาวฮั่นทุกครอบครัว
ต้องอยู่ภายใต้การดูแลสอดส่องตลอดเวลาอย่างใกล้ชิดมากขึ้นอีก
กล่าวคือ ทุกๆ 10 ครอบครัว
อนุญาตให้มีมีดทำครัวเพียงแค่ 1 ด้าม
ทุกๆ บ้านต้องจ่ายค่าส่วย (ภาษี) ให้แก่ชาวมองโกลเป็นประจำ
เพื่อจำกัดการใช้จ่าย ที่อาจนำมาซึ่งการกบฏ
ชาวฮั่น จึงจำต้องตกเป็นเบี้ยล่าง
ทนการกดขี่ข่มเหงอยู่เรื่อยไป
กระทั่งในช่วงปีท้าย ของราชวงศ์เอวี๋ยน ( ปี ค.ศ.1368 )
ซึ่งตรงกับรัชสมัยของพระเจ้าเอวี๋ยนซุ่นตี้ ( 元舜帝 )
ได้เกิดเหตุการณ์ความวุ่นวาย
และรวมถึงมีภัยพิบัติต่างๆ มากมาย
อีกทั้งราชสำนักเองก็อ่อนแอ
ทำให้มีชาวฮั่นหลายกลุ่ม เริ่มมีความหวัง
เตรียมคิดก่อการกบฏ หวังกอบกู้แผ่นดินจีนกลับคืน
อย่างไรก็ตาม
ทางการของมองโกล ก็มักจะออกคำสั่ง
ห้ามมีการชุมนุมรวมตัวกันอยู่เสมอๆ
จึงดูเหมือนการรวมตัวรวมกลุ่ม
เพื่อปรึกษาหารือแผนการใดๆ
ก็ไม่ได้ง่ายนัก อย่างที่คิด
ยิ่งถ้าเป็นเรื่องของการระดมพล เพื่อโค่นล้มราชวงศ์
ยิ่งไม่ต้องพูดถึง
ครั้งนั้น มีผู้ชำนาญการยุทธศาสตร์ ท่านหนึ่ง
นาม หลิวป๋ออุน (จีนกลาง) ( 劉伯溫 )
เป็นชาวมณฑลเจ้อเจียง (จีนกลาง) ( 浙江 )
ผู้ซึ่งเป็น 軍師 จวินซือ (จีนกลาง) หรือ กุนซือ (แต้จิ๋ว)
ที่ปรึกษากลุ่มกบฏ ภายใต้การนำของ
จูเอวี๋ยนจาง (จีนกลาง) ( 朱元璋 )
ซึ่ง ณ ขณะนั้น เป็นเพียงแค่ชาวนาธรรมดาๆ ที่ยากจนคนหนึ่ง
หากแต่มีใจฮึกเหิม หวังโค่นล้มพวกมองโกล กอบกู้แผ่นดินจงหยวน
ขอบคุณเครดิตภาพ ท่านหลิวป๋ออุน จากเว็ป zhuanlan.zhihu.com
ด้วยปัญญาญาณที่หลักแหลมของท่านหลิวป๋ออุน
ท่านได้คิดแผน การรวบรวมกำลังพล ให้ก่อการขึ้นพร้อมกัน
โดยอาศัยเหตุปัจจัยที่ชาวมองโกล
ไม่นิยมกินขนมเปี๊ยะ ( ปิ่ง ) ( 餅 ) เยี่ยงชาวฮั่น
ท่านจึงได้ออกกุศโลบายทำขนมเปี๊ยะ
แสร้งว่า ใช้เพื่อไหว้สักการะพระจันทร์
ในคืนวันเพ็ญเดือน 8 ที่กำลังจะถึง
โดยลักษณะขนมเปี๊ยะที่ว่า
จะก้อนใหญ่พอควร ห่อไส้หนา
แต่ภายในขนมเปี๊ยะนั้น สอดกระดาษที่เขียนข้อความว่า
" 15 ค่ำ เดือน 8 สังหารพวกตาด " **
( ปา เยวี่ย สือ อู่ ซา ต๋า จื่อ (จีนกลาง) )
( 八月十五殺韃子 )
ซึ่งชาวมองโกลเอง ก็ไม่ได้ระแวงสงสัย
ถึงจุดประสงค์ของชาวฮั่นแต่อย่างใด
ทั้งในเรื่องของเทศกาลวันไหว้ และขนมเปี๊ยะ
ต่างก็เข้าใจว่าเป็นเพียงขนมเปี๊ยะ
ที่ใช้ไหว้สักการะพระจันทร์
ตามประเพณีดั่งเดิมของชาวฮั่นเท่านั้น
ครั้งนั้น ท่านหลิวป๋ออุน ได้สั่งให้
นำขนมเปี๊ยะที่ร่วมกันทำขึ้นนี้
ออกแจกจ่ายให้กับชาวฮั่นให้ทั่วถึง
จากบ้านหนึ่งสู่อีกบ้านหนึ่ง
จากครอบครัวหนึ่งสู่อีกครอบครัว
ฉะนั้น บ้านไหนครอบครัวใด
เมื่อบิขนมเปี๊ยะ เตรียมจะกิน
ก็จะได้เห็นข้อความในไส้ขนมเปี๊ยะ
ซึ่งต่างก็เข้าใจในจุดประสงค์ร่วมกัน
ขอบคุณเครดิตภาพ ขนมเปี๊ยะสอดไส้กระดาษมีข้อความ จากเว็ป orientaldaily.on.cc
เมื่อเป้าหมายเริ่มเห็นชัดเจนมากขึ้น
ความพยายามหาช่องทางเตรียมความพร้อม
ก็ยิ่งต้องแนบเนียน และพร้อมมากขึ้น
ก่อนถึงวันเพ็ญเดือนแปดตามนัดหมาย
ชาวฮั่นทุกครัวเรือน
กลางวัน นั้นเล่า
ใช้ชีวิตตามปกติวิสัย เหมือนไม่มีอะไร
ตกกลางคืน ก็ซุ่มทำ และตระเตรียมอาวุธ
มีด หอก ฯลฯ ต่างๆ นานา
หมายใช้ก่อการกบฏ ตามที่มีปณิธานร่วมกัน
ครั้นเมื่อถึงคืนวันเพ็ญเดือนแปด 15 ค่ำ ตามนัดหมาย
กลุ่มชาวฮั่นทั้งหลายก็ลุกฮือ รวมตัวกัน
ก่อการกบฏขึ้นโดยพร้อมเพรียง
จนสามารถขับไล่ทหารมองโกลออกจากแผ่นดินจงหยวนได้
บางส่วนที่หนีไม่ทัน ก็ถูกชาวฮั่นฆ่า ล้มตายไปก็มี
ที่สุดแล้ว การลุกขึ้นก่อการกบฏปราบมองโกลในครั้งนี้
ก็สามารถโค่นล้มราชวงศ์เอวี๋ยนลงได้สำเร็จตามที่ตั้งใจ
และในค่ำคืนนั้นเอง
จูเอวี๋ยนจาง ก็ได้สถาปนาตนเองขึ้นเป็นฮ่องเต้
ก่อตั้งราชวงศ์หมิง (จีนกลาง) หรือ เม้ง (แต้จิ๋ว) ( 明朝 )
ขึ้นปกครองแผ่นดินจีนสืบต่อมา
ซึ่งจากเหตุการณ์โค่นล้มราชวงศ์เอวี๋ยนในครั้งนั้น
ชาวจีนจึงได้ถือเอา วันเพ็ญเดือน 8 ของทุกปี
เป็นวันเทศกาลไหว้พระจันทร์
มีการไหว้ขนมเปี๊ยะ
เพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์เมื่อครั้งร่วมกันขับไล่มองโกล
โค่นล้มราชวงศ์เอวี๋ยน
โดยถือเป็นงานฉลองระดับชาติที่สืบต่อกันมา
ตราบนาน เนิ่นนานเลยทีเดียว
ขอบคุณเครดิตภาพ จูเอวี๋ยนจาง จากเว็ป nbkfs.com
และนี่ก็คืออีกหนึ่งตำนาน
ที่ตัวเราเอง รู้สึกประทับใจในความสามัคคี
ภายใต้ปัญญาญาณที่หลักแหลมแยบคาย
ของกุนซือผู้ชำนาญหลากหลายศาสตร์
อย่างท่านหลิวป๋ออุน
ซึ่งต่อมา ได้เป็นที่ปรึกษาคนสนิทให้กับ
จูเอวี๋ยนจาง ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์หมิง
ผู้ซึ่งสร้างวีรกรรมอีกมากมาย
ไม่เพียงแค่ตำนานขนมเปี๊ยะไหว้พระจันทร์เท่านั้น
...
...
และสำหรับตอนท้าย ของโพสต์นี้
ขออนุญาต ย้อนกลับไปที่ข้อความ
ที่ได้ทำสัญลักษณ์ ** ไว้ตรงท้ายประโยค
" 15 ค่ำ เดือน 8 สังหารพวกตาด " **
( 八月十五殺韃子 )
ขอขยายความเพิ่มเติมเล็กน้อยพอสังเขป
คำว่า 韃子 ออกเสียงภาษาจีนกลางว่า ต๋าจื่อ
หรือ ตาด นั่นเอง
แท้จริงแล้ว ตาด เป็นชื่อของชนเผ่าๆ หนึ่งในมองโกล
ซึ่งชนเผ่านี้ ชอบเร่ร่อน ก่อกวน
และบุกรุกหัวเมืองชายแดนแผ่นดินฮั่น อยู่เป็นประจำ
โดยมักตั้งภูมิลำเนาปักหลักอยู่ในแถบแม่น้ำหวงเหอ ( 黃河 )
หรือแม่น้ำฮวงโห (ซึ่งแปลว่าแม่น้ำเหลือง) ในเขตภาคเหนือของจีน
ซึ่งฮ่องเต้แผ่นดินฮั่น มักประฌามหยามเหยียบ
เรียกชาวชนเผ่า ตาด ว่า เป็นพวกคนป่า
และในบางครั้งก็เรียกเหมารวมคนมองโกล
ว่าเป็นพวกตาดมองโกล เช่นกัน
ฉะนั้น ข้อความในกระดาษ
สอดไส้ขนมไหว้พระจันทร์
ภายใต้กุศโลบายที่แยบคาย
ของท่านหลิวป๋ออุน
" 15 ค่ำ เดือน 8 สังหารพวกตาด " **
( 八月十五殺韃子 )
จึงหมายถึงรวมตัวกัน
ลุกขึ้นฆ่า สังขารชาวมองโกล
ในค่ำคืนวันเพ็ญเดือนแปด นั่นเอง
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
