อินทรีย์ ๕ เป็นหัวข้อธรรมสำคัญในการปฏิบัติธรรม ได้แก่ วิริยะ สติ สมาธิ และปัญญา
ก. ศรัทธา กับ ปัญญา เป็นอันว่า ศรัทธา
๑. กำหนดทิศทางให้แก่ปัญญา
๒. ทำให้ใช้ปัญญามั่นแน่วแน่ในเรื่องนั้น
๓. ทำให้ปัญญามีกำลัง
แล้วปัญญาก็เป็นตัวพิจารณาในเรื่องที่ศรัทธาจับดิ่งพุ่งไปนั้น จนถึงที่สุดทำให้เกิดความแจ่มแจ้งชัดเจนทะลุปรุโปร่ง
ข. วิริยะ กับ สมาธิ
สมาธิแรงไปก็มีโทษทำให้เกิดความเกียจคร้าน ต้องมีวิริยะมาช่วยพยุง เมื่อวิริยะมาพยุงก็ไม่นอนนิ่ง แต่เดินหน้า แต่ถ้ามีวิริยะฝ่ายเดียวก็เดินหน้าอย่างกระสับกระส่าย กระวนกระวาย เร่าร้อน เมื่อมีทั้งวิริยะมาพยุง และมีสมาธิมาคุมก็เดินหน้าอย่างมั่นคง ไม่ใช่เดินหน้าอย่างกระสับกระส่าย และเดินหน้าอย่างแน่วแน่ ไม่ใช่นอนนิ่งอย่างแน่วแน่
เพราะฉะนั้น ๒ คู่นี้ คือ
๑. ศรัทธา กับ ปัญญา ต้องเข้าคู่ดึงกันไว้ให้พอดี
๒. วิริยะ กับ สมาธิ ต้องเข้าคู่ คุม และพยุงกันให้พอดี
สติซึ่งเป็นข้อที่ ๓ เป็นตัวเดี่ยว ต้องใช้ทุกกรณี สติจะคอยดู คอยระวังให้อยู่ตลอดเวลา แม้ในการทำงานทำการต่าง ๆ ก็ต้องใช้หลักการนี้
• • • • •
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
ที่มา : หนังสือ "สมุดบันทึก ธมฺม"
|เพื่อความสะอาด สว่าง สงบ แห่งปัญญา
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
