พยาธิตัวตืด 🐛 และยารักษา
หลายท่านเกิดข้อสงสัยว่า คนที่เป็นโรคพยาธิตัวตืดเกิดขึ้นได้อย่างไร และไม่อยากให้คนในครอบครัวเป็นโรคนี้ จะมีวิธีการดูแลตัวเอง หรือป้องกันจากโรคนี้ได้อย่างไร วันนี้มีคำแนะนำเกี่ยวกับเรื่องนี้มาฝากกันค่ะ
.
พยาธิตัวตืด จัดเป็นพยาธิตัวแบน ลักษณะ ล้าตัวแบน แบ่งเป็นปล้องๆ พยาธิตัวตืดที่พบได้บ่อยในบ้านเราก็คือ
▪ พยาธิตืดหมู (𝑇𝑎𝑒𝑛𝑖𝑎 𝑠𝑜𝑙𝑖𝑢𝑚)
▪ พยาธิตืดวัว (𝑇𝑎𝑒𝑛𝑖𝑎 𝑠𝑎𝑔𝑖𝑛𝑎𝑡𝑎)
ซึ่งทั้งสองชนิดนี้เกิดจากการรับประทานเนื้อหมู เนื้อวัว หรือเนื้อควายที่ปรุงไม่สุก 🥩 ซึ่งภายในกล้ามเนื้อมีถุงซีสต์ถุงน้ำซึ่งภายในมีตัวอ่อนของพยาธิอยู่ภายใน ตัวอ่อนจะเจริญเติบโตเป็นพยาธิโตเต็มวัยในลำไส้เล็ก แล้วแย่งดูดซึมอาหาร ซึ่งพยาธิระยะตัวเต็มวัยจะมีขนาดใหญ่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าและมีความยาวได้หลายเมตร‼
.
โรคพยาธิตัวตืดอีกแบบหนึ่ง มาจากผักสด 🥦 หรือ 🚰 น้ำ ที่เรารับประทานโดยไม่ผ่านความร้อน แล้วมีการปนเปื้อนของไข่พยาธิตืดหมู ตัวอ่อนที่อยู่ในไข่สามารถฟักตัวและเข้าสู่กระแสเลือด แล้วไปฝังตัวสร้างเป็นซีสต์ถุงน้ำที่มีตัวอ่อนอยู่ภายใน ซึ่งจะพบได้ในอวัยวะต่าง ๆ เช่น กล้ามเนื้อ ลูกนัยน์ตา สมอง หรือไขสันหลังได้
.
จะทราบได้อย่างไรว่ามีพยาธิตัวตืดอยู่ในร่างกาย
👩🏻🔬 พยาธิตัวตืดที่อยู่ในร่างกายมี 2 รูปแบบ คือ
1️⃣ การมีพยาธิระยะตัวเต็มวัยอาศัยในลำไส้เล็กของคน
ผู้ป่วยอาจจะมีอาการปวดท้อง มวนท้อง คลื่นไส้ อาจจะรับประทานอาหารได้จุมากขึ้น และน้ำหนักลด ซึ่งอาการมักจะไม่ค่อยรุ่นแรง
2️⃣ การที่มีซีสต์ถุงน้ำของพยาธิตืดหมูอยู่ในอวัยวะต่าง ๆ
หากอยู่ที่กล้ามเนื้อจะมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อยู่ที่ลูกนัยน์ตาก็อาจจะรบกวนการมองเห็น อยู่ในสมอง หรือไขสันหลังผู้ป่วยจะมีอาการปวดศีรษะรุนแรง มีอาการชัก หรือในบางรายอาจทำให้เสียชีวิตได้
.
โรคพยาธิมีหลายชนิด แต่ที่พบบ่อยและท้าให้น้้าหนักตัวลดลง ได้แก่ โรคพยาธิไส้เดือนกับโรคพยาธิตัวตืด ทั้ง 2 โรคนี้ อาจท้าให้ผู้ป่วยมีอาการปวดท้องหรืออาเจียนร่วมด้วย
▶️ บางครั้งอาจเห็นถ่ายหรืออาเจียนเป็นตัวกลมๆ ยาวๆ คล้ายไส้เดือน ถ้าเป็นพยาธิไส้เดือน
▶️ ถ่ายเป็นตัวแบนๆ เส้นยาวๆ คล้ายบะหมี่ ถ้าเป็นพยาธิตัวตืด
▶️ นอกจากนี้ ยังมีโรคพยาธิเส้นด้าย หรือเข็มหมุด ซึ่งมักท้าให้มีอาการคันก้นตอนกลางคืน พบบ่อยในเด็กเล็กซึ่งอาจติดกันหลายคนในบ้านเดียวกันได้
▶️ โรคพยาธิปากขอ เกาะตัวอยู่ในล้าไส้และดูดเลือดจากผู้ป่วย ท้าให้หน้าตาซีดเนื่องจากเลือดจางได้
.
สงสัยโรคพยาธิ หาซื้อยาเองได้หรือไม่?
โดยทั่วไปแล้วไม่ควรใช้ยาถ่ายพยาธิเพียงเพราะมีรูปร่างผอมทั้งๆ ที่รับประทานอาหารได้ เนื่องจากอาการแบบนี้อาจมีสาเหตุอื่นมากกว่าโรคพยาธิดังที่ได้กล่าวมาแล้วก็ได้ ดังนั้นถ้ายังมีความไม่สบายใจเรื่องรูปร่างผอม ก็ควรจะหาโอกาสปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อหาสาเหตุให้แน่ชัดจะดีกว่าและถ้าพบว่ามีอาการแบบใดแบบหนึ่งดังกล่าว ก็ให้สงสัยว่าอาจเป็นโรคพยาธิชนิดใดชนิดหนึ่ง แต่ถ้าอาการไม่ชัดเจนหรือต้องการรู้ให้แน่ชัด ก็น้าอุจจาระไปส่งตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์ 🔬 จะพบไข่พยาธิซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่จะบอกได้ว่าเป็นพยาธิชนิดใด เพื่อรักษาอย่างเหมาะสม
.
เป็นโรคพยาธิตัวตืดจะรักษาได้อย่างไร
▶️ อัลเบนดาโซล (𝐀𝐥𝐛𝐞𝐧𝐝𝐚𝐳𝐨𝐥𝐞)
ใช้ถ่ายพยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย พยาธิปากขอ พยาธิแส้ม้า พยาธิตัวตืดพยาธิ ตัวจี๊ด ใช้รักษาโรคพยาธิใบไม้ตับ
▶️ มีเบนดาโซล (𝐌𝐞𝐛𝐞𝐧𝐝𝐚𝐳𝐨𝐥𝐞)
ใช้ถ่ายพยาธิตัวกลม (เส้นด้าย ไส้เดือน ปากขอ แส้ม้า), พยาธิตัวตืด
▶️ นิโคลซาไมด (𝐍𝐢𝐜𝐥𝐨𝐬𝐚𝐦𝐢𝐝𝐞)
ใช้ถ่ายพยาธิตัวตืด
▶️ พลาซิควอนเทล (𝐏𝐫𝐚𝐳𝐢𝐪𝐮𝐚𝐧𝐭𝐞𝐥)
ใช้รักษาโรคพยาธิใบไม้ในตับ และพยาธิตัวตืด ออกฤทธิ์โดยท้าให้กล้ามเนื้อของพยาธิอ่อนแรง
สำหรับขนาดวิธีการรับประทานยาและระยะเวลาในการรับประทานยาแต่ละชนิดจะมีความแตกต่างกันไปสำหรับโรคพยาธิแต่ละชนิด ดังนั้นจึงควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกร
⚠️ ในบรรดาการใช้ยาสำหรับโรคพยาธิทั้งหมดพบว่าพยาธิตัวตืดเป็นพยาธิที่มีการใช้ยาเพื่อการรักษาที่มีข้อผิดพลาดมากที่สุด
☑️ เนื่องจากเมื่อรับประทานยาถ่ายพยาธิตัวตืด(บางตัวยา) แล้วหลังจากนั้นประมาณ 2 ชม. ให้รับประทานยาถ่ายหรือยาระบายตาม เพื่อกำจัดพยาธิและไข่พยาธิไม่ให้ย้อนกลับขึ้นมาในลำไส้อีก โดยเฉพาะอย่างยิ่งพยาธิตืดหมูที่พบว่าหากลืมรับประทานยาระบายหรือยาถ่ายอาจท้าให้เกิดโรค cysticercosis ที่บริเวณอวัยวะต่างๆได้ หากเป็นที่ในสมองอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต
☑️ แต่บางตัวยาไม่ต้องรับประทานยาระบายตามก็ได้ ดังนั้นหากเราซื้อยากินเองโดยไม่มีคำแนะนำจากเภสัชกร จะเกิดความผิดพลาดในการรักษาได้ค่ะ
.
ถ้าสงสัยว่าจะติดโรคพยาธิตัวตืด ข้อสำคัญ ❌ ไม่แนะนำให้ซื้อยามารับประทานเอง ควรมาพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย เพราะยาที่ใช้รักษาโรคพยาธิมีหลายชนิด หากไม่ใช้ยารักษาโรคพยาธิตัวตืดโดยเฉพาะ การรักษาจะไม่ได้ผล เพราะส่วนหัวของพยาธิตัวตืดก็ยังเกาะอยู่กับผนังลำไส้ จะเจริญเติบโตงอกปล้องได้เรื่อย ๆ ออกมาได้เช่นเดิม
🧑🏻⚕️ การรับประทานอาหารปรุงสุก จะช่วยให้เราห่างไกลจากโรคพยาธิตัวตืดได้
.
.
เรียบเรียงโดย : สุขภาพดีไม่มีในขวด
ขอบคุณข้อมูลจาก :
1. ผศ. นพ. โกศล รุ่งเรืองชัย. ภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล. กินอยู่อย่างไรให้ห่างไกลพยาธิตัวตืด. 8 มีนาคม 2564. https://bit.ly/2Vwky9W
2. ภก. ดร. สันทัด จันทร์ประภาพ. ภาควิชาเภสัชวิทยาและสรีรวิทยา คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. โรคพยาธิและยาถ่ายพยาธิ.
3. หน่วยคลังข้อมูลยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. https://bit.ly/3ypMP0r
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
