ทำไมฝรั่งถึงอยากยึดเมืองจันทบุรี
" ก รุ ง ส ย า ม " สมัยก่อนโน้นอุดมสมบูรณ์สมกับประโยคที่เราเคยได้ยินกันตั้งแต่เด็ก ๆ ว่า ..
ท รั พ ย์ ใ น ดิ น สิ น ใ น น้ำ .. สยามจึงเป็นประเทศที่น่าพิศมัยของประเทศล่าอาณานิคมยุคก่อน ๆ อยู่มาก
ครั้งหนึ่งฝรั่งเศสเคยยึดดินแดนแถบตะวันออกของสยามอย่างจันทบุรีและตราด หนังสือที่เป็นจดหมายเหตุบันทึกจากความทรงจำของหลวงสาครคชเขต เกี่ยวกับเมืองจันทบุรีที่ถูกยึดครั้งนั้นมีเรื่องราวน่าสนุกอยู่หลาย ๆ บทเลยค่ะ
ทำไมฝรั่งถึงอยากยึดเมืองจันทบุรีนัก ?
ด้วยภูมิประเทศที่เข้าถึงได้ทางเรือสะดวกด้วยแล้ว ที่เราทราบกันคร่าว ๆ แร่ในดินก็มีมูลค่ามากมายตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
หนังสืออีกเล่มที่เขียน ‘ เล่าเรื่องกรุงสยาม ‘
โดยมงเซเญอร์ ปาลเลกัวซ์ เป็นเรื่องราวที่ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4
.
การเดินทางของมงเซเญอร์ ปาลเลกัวซ์ในสยามแต่ละภูมิภาคเล่าถึงเรื่องเกี่ยวกับวัฒนธรรมท้องถิ่นของคนสยาม ภูมิประเทศ ความเชื่อ ความเป็นอยู่ที่เขาได้พบเห็น
บันทึกที่มงเซเญอร์ เขียนไว้เรื่องความอุดมสมบูรณ์ของสยามตอนนั้นสั้น ๆ ว่า
ข้าพเจ้าไม่ทราบว่า ในโลกนี้ยังจะมีประเทศใดบ้างที่มีความอุดมสมบูรณ์ยิ่งไปกว่าประเทศสยาม หรือหาไม่
มงเซเญอร์ ปาลเลกัวซ์
เกี่ยวกับเมืองจันทบุรีที่เขากล่าวถึงครั้งนั้นมีอะไรบ้าง ชวนเพื่อน ๆ มานึกภาพตามจากบันทึกของมองเซเญอร์กันค่ะ กู๊ดขอเล่าย่อ ๆ นะคะ
จันทบุรีเป็นเมืองเล็ก ๆ มีราษฎรอยู่ราว 6 พันคน มีทั้งคนไทย คนญวน และคนจีนนำสินค้าเข้ามาขายทุกปี เรือสำเภาจีนเข้ามาประมาณ 12 ลำ แต่สินค้าออกจากจันทบุรีนั้นมีมากกว่า ส่งออกทั้งพริกไทย กระวาน ไม้กฤษณา หนังสัตว์ งาช้าง น้ำตาล ขึ้ผึ้ง ยาสูบ ปลาเค็ม ยังมีพืชผล ผลไม้อีกมากมายเช่น ถั่วลิสง มันเทศ มะพร้าว หมาก ทุเรียน เงาะ มะม่วง และกาแฟ
ชายฝั่งทะเลจันทบุรี ปลาก็มาก กุ้งก็ชุม ขนาดเด็กคนหนึ่ง ๆ ตกด้วยเบ็ดเท่านั้น ยังได้วันละเป็นร้อยตัว สภาพของเมืองจันทบุรีเจริญตามาก มีภูเขาที่มีชื่อของสยามลูกหนึ่ง ชื่อ เขาพลอย ซึ่งชื่อก็ไม่ผิดไปจากความเป็นจริงเลย เพราะเต็มไปด้วยพลอยชนิดต่าง ๆ อยู่มาก เช่น บุษราคัม โกเมน มุกดา ทับทิม ไพลิน แม้เพียงเนินใกล้ ๆ กันก็ยังมีพลอยมากเหมือนกัน
.
ขนาดตัวมองเซเญอร์บรรยายไว้ว่า ..
" ข้าพเจ้าเองยังเก็บได้ตั้งหลายเม็ดตามผิว ๆ ดิน " ทรัพย์ในดินจริง ๆ จันทบุรี!!
.
สมบูรณ์ขนาดนี้ จะไม่ให้หอมหวานต่อประเทศนักล่าอาณานิคมได้อย่าไร
ช่วงเวลาที่ฝรั่งเศสยึดเมืองจันทบุรี เริ่มจากวิกฤต ร.ศ.112 เรื่องราวและเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจันทบุรีหลวงสาครฯ ท่านบันทึกไว้หลายแง่มุม อาจจะด้วยท่านเกิดที่เมืองจันทบุรี 10 ปีก่อนที่ฝรั่งเศสจะยึดเมืองจันท์
.
จนกระทั่งท่านได้รับราชการครั้งแรกในตำแหน่งเสมียนเอกของจังหวัดจันทบุรี ถึงข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ของจังหวัดบ้านเกิดท่าน
พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ทรงเคยวิจารณ์จดหมายเหตุความทรงจำสมัยฝรั่งเศสยึดจันทบุรีของหลวงสาครคชเขตไว้ตอนหนึ่งว่า ..
.. ฝรั่งเศสได้ยึดเอาจังหวัดจันทบุรีไว้เป็นประกันเป็นเวลา 11 ปีเศษ ผู้ที่ทราบเรื่องดีว่า ขณะที่ฝรั่งเศสยึดจันทบุรีอยู่ การได้ดำเนินไปเป็นสถานใดบ้าง เป็นที่น่ายินดีที่ข้าราชการผู้หนึ่งในสมัยนั้น ได้ทำจดหมายเหตุความทรงจำเหตุการณ์ต่าง ๆ ขึ้นไว้ ข้าราชการผู้ควรได้รับคำสรรเสริญนี้คือ หลวงสาครคชเขต ค่าของจดหมายเหตุชนิดนี้จึงมีขีดสูงสุด ..
อ้างอิง
▪️จดหมายเหตุความทรงจำ
สมัยฝรั่งเศสยึดจันทบุรี
ผู้เขียน - หลวงสาครคชเขต
(ประทวน สาคริกานนท์)
▪️เล่าเรื่อง กรุงสยาม
ผู้เขียน - มงเซเญอร์ ปาลเลกัวซ์
. ♥️ เพื่อน ๆ ที่ชอบการ ฟั ง มากกว่าอ่าน
. ขอชวนฟัง podcast ในหัวข้อเดียวกันนี้
. ในโพสต์ถัดไปนะคะ
ขอบคุณมาก ๆ ค่ะ
ที่แวะมา ฟั ง หรือ อ่ า น
เรื่องราวดี ๆ ที่อยากแบ่งปันนะคะ ☺️🥰
...
รฉัตร วรรณกุล
23 มกรา’ 2565
- 8
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
