《อยู่ข้ามปีไปด้วยกันก่อนดิ | 除夕 》
วันฉูซี（除夕）เป็นวันส่งท้ายปีเก่าของชาวจีน ซึ่งเป็นวันที่ครอบครัวจะอยู่พร้อมหน้าพร้อมตากัน ผลัดเปลี่ยนเสื้อผ้าเก่าเป็นใหม่ นอกจากนี้ยังเป็นหนึ่งในเทศกาลเซ่นไหว้บรรพบุรุษดั้งเดิมของจีนอีกด้วย
.
วันฉูซีมีความหมายที่ลึกซึ้งสำหรับชาวจีนเป็นอย่างมาก คือเป็นวันสิ้นปีที่สำคัญ คนไกลได้กลับบ้าน ครอบครัวได้มาเจอกัน อำลาปีเก่าด้วยเสียงประทัดและต้อนรับปีใหม่ด้วยดอกไม้ไฟ
ความเป็นมาพอสังเขป｜历史渊源简介
“ฉูซี（除夕）” หรือ “คืนก่อนปีใหม่” เป็นหนึ่งในเทศกาลดั้งเดิมและเทศกาลเซ่นไหว้บรรพบุรุษของจีน ซึ่งจะจัดขึ้นในวันที่ 29 หรือ 30 เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติจีน（农历腊月廿九或三十）นอกจากนี้ยังสามารถเรียกชื่ออื่นๆ ได้ว่า “ซุ่ยฉู（岁除：หนึ่งปีผ่านไป）” “ต้าเหนียนเย่（大年夜：คืนก่อนปีใหญ่）” และ “ฉูซีเย่（除夕夜：คืนในวันสิ้นปี）” เป็นต้น
.
คำว่า “ฉู（除）” มีความหมายว่า “กำจัด/จากไป（去）” ส่วนคำว่า “ซี（夕）” มีความหมายว่า “ค่ำคืน” ดังนั้นจึงแปลได้ว่า คืนที่กำลังจะจากไป หรือ คืนส่งท้ายปีนั่นเอง
.
วันฉูซีมีปรากฏในเอกสารที่เก่าแก่ที่สุดเรื่อง “พงศาวดารภูมิทัศน์ท้องถิ่น” หรือ “เฟิงถู่จี้《风土记》” ที่เขียนโดยโจวชู่แห่งยุคราชวงศ์จิ้นตะวันตก（西晋周处撰著）มีข้อความวรรคหนึ่งระบุว่า: “คืนก่อนวันฉูซีจะเรียกว่า ‘ฉูซีเล็ก（小除夕；小年夜）’ และ เรียกวันฉูซีว่า ‘ฉูซีใหญ่（大除夕；大年夜）’”
ตำนานของ “ซี”｜“夕”的传说故事
ในตำนานและเทพนิยายจีนโบราณกล่าวถึงสัตว์ประหลาดสี่ขาชนิดหนึ่งชื่อว่า “ซี（夕）” เมื่อถึงช่วงฤดูหนาว แน่นอนว่าปริมาณอาหารย่อมขาดแคลน นั่นจึงทำให้มันมักเข้าไปใกล้เขตชุมชนหรือหมู่บ้านเพื่อหาอาหาร ด้วยร่างกายที่ใหญ่โต อารมณ์และอุปนิสัยที่ดุร้าย ทำให้เป็นชนวนเหตุแห่งภัยพิบัติมาสู่หมู่บ้านนั้นๆ
ทุกปีเมื่อถึงวันสุดท้ายของเดือน 12（腊月）ผู้คนในหมู่บ้านจะจัดเตรียมซื้อผ้าและอพยพเด็กและคนชราเข้าไปในป่าไผ่ใกล้ๆ เพื่อซ่อนตัวจากซี ต่อมามีเด็กฉลาดคนหนึ่งนามว่า “เหนียน（年）” ได้สอนให้ผู้คนรู้จักวิธีกำจัดซี เมื่อถึงวันที่ 30 เดือน 12（农历腊月三十）ชาวบ้านได้นำไผ่มาเผาให้เกิดเสียงดังเหมือนประทัดเพื่อขับไล่ซี นานวันเข้าก็ไม่มีใครพบเห็นซีอีกเลย ในสมัยหลังๆ ชาวบ้านถึงเปลี่ยนจากการเผาไผ่มาเป็นการจุดประทัดและประดับหมู่บ้านด้วยของสีแดงเพื่อป้องกันการกลับมาของซี จนกลายมาเป็นธรรมเนียมการประดับบ้านเรือนด้วยของสีแดงในยุคหลัง นอกจากนี้ยังเป็นที่มาของคืนก่อนปีใหม่ที่ชื่อว่า “ฉูซี（除夕：กำจัดซี）” อีกด้วย
ประเพณีนิยมในคืนฉูซี｜除夕习俗
1. กินข้าวส่งท้ายปี｜年夜饭
กินข้าวส่งท้ายปี（年夜饭）ยังเรียกอีกอย่างว่า “ถวนหยวนฟ่าน（团圆饭：กินข้าวพร้อมครอบครัว）” วัฒนธรรมอาหารของชาวจีนภาคเหนือจะนิยมทานเกี๊ยวนึ่ง（水饺）ปลา（鱼）ขนมเข่ง（年糕）ผัดกวางตุ้ง（长年菜）เป็นต้น เหตุที่ทานเกี๊ยวเพราะว่ามีลักษณะเหมือนเงินหยวนเป่า（元宝）ซึ่งหมายถึงทรัพย์สมบัติและเกียรติยศ; การทานปลาหมายถึงมีกินมีใช้ตลอดปี（年年有余）; การทานขนมเข่งหมายถึงเจริญรุ่งเรืองตลอดปี（年年高升）; การทานผัดกวางตุ้งหมายถึงทำให้อายุยืน（年岁长寿）
.
ส่วนชาวจีนภาคใต้จะทานไก่（鸡肉）เนื้อย่าง（烧肉）สาหร่ายดำ（发菜）ซอสหอยนางรม（蚝豉）เหตุที่ทานสาหร่ายดำและซอสหอยนางรมก็เพราะเสียง “ฟ่าช่ายห้าวซื่อ（发菜蚝豉）” ไปพ้องกับ “ฟาฉายห้าวซื่อ（发财好市：เงินทองมั่งคั่ง）” นั่นเอง
2. ติดชุนเหลียน (ตุ้ยเหลียน)｜贴春联
ชุนเหลียน（春联）หรือในอีกชื่อ “ตุ้ยเหลียน（对联）”เป็นกลอนคู่ที่นิยมติดตรงสองข้างของประตูบ้าน เนื้อหาส่วนใหญ่จะพรรณนาถึงความปรารถนาต่างๆ ด้วยถ้อยคำที่ประณีตลึกซึ้งที่ถูกเขียนลงบนกระดาษเซวียนจื่อ（宣纸）สีแดงและสอดรับสอดคล้องกันไปมา ซึ่งถือได้ว่าเป็นหนึ่งในศิลปะที่เป็นเอกลักษณ์ของวัฒนธรรมจีน
3. ติดภาพตรุษจีน (ภาพมงคล)｜贴年画
ภาพมงคลและชุนเหลียนนั้นมีต้นกำเนิดมาจากการพิมพ์ภาพ “เทพทวารบาล（门神）” ด้วยบล็อกพิมพ์ลายมีความหลากหลายมากขึ้น ทำให้ลักษณะเนื้อหาภาพไม่จำกัดเพียงแค่รูปเทพเจ้า แต่ค่อยๆ ผสมผสานจนหลากหลาย เช่น รูปฮกลกซิ่ว《福禄寿三星图》ภาพฟ้าประทานพร《天官赐福》ห้าธัญพืชอุดมสมบูรณ์《五谷丰登》เป็นต้น
4. ติดกระดาษลายมงคลที่หน้าต่าง｜贴窗花
การตกแต่งหน้าต่างด้วยกระดาษลวดลายมงคลไม่เพียงสร้างบรรยากาศของความเป็นเทศกาลแล้ว แต่ยังเป็นการผสมผสานศาสตร์แห่งการตกแต่ง การชมและการใช้จริงได้อย่างลงตัว
5. การบูชาบรรพบุรุษ｜祭祖
การบูชาบรรพบุรุษจะจัดขึ้นอย่างอู้ฟู่ในวันฉูซี（除夕）ลูกหลานจะกลับมาพร้อมหน้าพร้อมตาเพื่อสักการะเหล่าบรรพชนผู้ล่วงลับ หลังเซ่นไหว้เสร็จจะทำการเสี่ยงทายและเผากระดาษเงินกระดาษทอง แล้วคนในครอบครัวจึงจะมาร่วมทานกับข้าวกันอย่างอบอุ่น
6. จุดประทัดรับปีใหม่｜燃爆竹
มีคำกล่าวชาวบ้านที่ว่า “เปิดประตูรับปีใหม่ด้วยการจุดประทัด（开门爆竹）” กล่าวคือเมื่อถึงปีใหม่สิ่งแรกที่ทุกครัวเรือนจะทำเพื่อต้อนรับปีใหม่นั่นคือ “การจุดประทัด（放鞭炮、燃爆竹）” เพราะการจุดประทัดทำให้บรรยากาศในช่วงปีใหม่รื่นเริงและสนุกสนาน
7. โต้รุ่งรับปีใหม่｜守岁
ตามเรื่องเล่ากล่าวว่าเป็นการป้องกันไม่ให้สัตว์ประหลาดที่กลัวสีแดงมาบุกรุก ผู้คนจึงใส่เสื้อแดง แขวนโคมแดง ติดกระดาษแดง เป็นต้น แล้วทำการโต้รุ่ง ซึ่งเรียกว่า “โส่วซุ่ย（守岁）” นอกจากนี้ ในคืนนี้ผู้คนจะงดการพูดคำหยาบและอุปมงคล ไม่เช่นนั้นจะเคราะห์ร้ายจะมาในปีถัดไป
- 2
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
