ศัพท์ S&T ทันโลก ตอน 23
Disruptive Technology
Robot hand photo created by rawpixel.com - www.freepik.com
เทคโนโลยีใหม่ๆ บางอย่าง มันเปลี่ยนแปลงทั้งตัวผลิตภัณฑ์ที่เราใช้งานกันอยู่ และมีบ้างที่ถึงกับเปลี่ยนพฤติกรรมของเราด้วยซ้ำไป
ตัวอย่างที่ไม่ต้องใช้ความพยายามมากนักในการจินตนาการก็คือ โทรศัพท์มือถือ นี่แหละครับ
ยังจำรุ่นที่มีแต่ปุ่มกดบนตัวเครื่องได้ใช่ไหมครับ
ไม่น่าเชื่อว่าหลังจากไอโฟนรุ่นแรกเปิดตัวในปี ค.ศ.2007 ถึงวันนี้ แค่เพียง 15 ปี ปัจจุบันใครต่อใครต่างก็คุ้นเคยกับการรูดนิ้วไปมาบนหน้าจอมากกว่าจะกดปุ่มแข็งๆ ไปเสียแล้ว
ส่วนโทรศัพท์มือถือก็กลายเป็นอุปกรณ์ที่เอาไว้อ่านและถ่ายรูป มากกว่าเอาไว้โทร
อีกตัวอย่างหนี่งที่คงคุ้นเคยกันดีเช่นกันคือ “อากู๋” ที่เป็นชื่อเล่นของ “กูเกิล” เครื่องมือช่วยค้นหาข้อมูลบนอินเทอร์เน็ต หรือ เสิร์ชเอนจิ้น (search engine) ที่คอยรวบรวมข้อมูล ทำบัญชีรายการคำต่างๆ เอาไว้ ทำให้เราค้นหาข้อมูลได้ไวและแม่นยำมากยิ่งขึ้น
กูเกิลทำให้การเดินไปห้องสมุดเพื่อค้นข้อมูลจาก “บัตรค้น” กลายเป็นเรื่องในอดีตโดยสิ้นเชิง
เทคโนโลยีที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ดังตัวอย่างข้างต้นนี่แหละครับที่เรียกว่าเป็น ดิสรัปทีฟเทคโนโลยี (disruptive technology)
ศัพท์คำนี้ยังไม่มีคำไทยเหมาะๆ ให้ใช้กันนะครับ
คำว่า disrupt ก็หมายถึง “การทำให้แตกแยกหรือกระจัดกระจายหรือทำให้ยุ่ง” ซึ่งหากแปลตรงตัวก็จะทำให้คนที่ไม่เคยรู้จักมาก่อน เข้าใจสับสนได้ง่ายๆ แน่นอน
ถ้าเลือกได้ อยากจะตั้งตามนิยาม (ที่จะกล่าวต่อไป) ว่าเป็น “เทคโนโลยีเปลี่ยนวิถีชีวิต” มากกว่าครับ
ภาพปกหนังสือ The Innovator’s Dilemma (ทวิบถของนวัตกร) ของศาสตราจารย์เคลย์ตัน เอ็ม. คริสเตนเซน (Clayton M. Christensen)
คำว่า disruptive technology ปรากฏขึ้นครั้งแรกในหนังสือปี 1997 ชื่อ The Innovator’s Dilemma (ทวิบถของนวัตกร) ของศาสตราจารย์เคลย์ตัน เอ็ม. คริสเตนเซน (Clayton M. Christensen) แห่งฮาร์วาดบิสิเนสสกูล
โดยเขาแบ่งเทคโนโลยีเป็น 2 แบบคือ แบบยั่งยืน (sustaining technology) และแบบเปลี่ยนชีวิต
disruptive technology คือ เทคโนโลยีที่เข้ามาแทนที่เทคโนโลยีที่ใช้งานกันอยู่ และทำให้เกิดผลิตภัณฑ์ยอดนิยมที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอุตสาหกรรมจนเกิดเป็นอุตสาหกรรมใหม่ขึ้นมา
- นิยามจาก เว็บ WhatIs.com
ในขณะที่เว็บไซต์ investopedia.com ให้นิยามว่าคือ เทคโนโลยีที่เปลี่ยนวิธีการทำธุรกิจ และอาจไปบังคับให้บริษัทต่างๆ ต้องเปลี่ยนวิธีการทำธุรกิจของตัวเอง ไม่งั้นก็เสี่ยงที่จะสูญเสียส่วนแบ่งการตลาดหรือไม่เป็นที่สนใจอีกต่อไป
โดยยกตัวอย่างกรณีของสมาร์ตโฟนและการขายของแบบอีคอมเมิร์ซ (e-commerce)
ขณะที่สถาบันแมกคินซีย์โกลบัล (McKinsey Global Institute) ออกรายงานมาในเดือนพฤษภาคม 2013 โดยเลือกใช้ชื่อที่แทบจะเป็นนิยามได้เลยคือ
Disruptive technologies: Advances that will transform life, business, and the global economy
- McKinsey Global Institute
แปลเป็นไทยง่ายๆ ว่า ดิสรับทีฟเทคโนโลยี: ความก้าวหน้าที่จะเปลี่ยนรูปแบบชีวิต ธุรกิจ และเศรษฐกิจโลก)
โดยในรายงานดังกล่าว ประเมินว่าเมื่อถึง ค.ศ.2025 มูลค่าของเทคโนโลยีพวกนี้น่าจะอยู่ที่ราว 14-33 ล้านล้านดอลลาร์
เทคโนโลยีพวกนี้จะช่วยให้เกิดผลิตภัณฑ์ที่ดีขึ้น ราคาถูกลง ช่วยให้สิ่งแวดล้อมสะอาดมากขึ้น และช่วยให้เรามีสุขภาพดีขึ้น
Digital innovation photo created by rawpixel.com - www.freepik.com
โดยได้ยกตัวอย่างเทคโนโลยีรวม 12 แบบคือ
อินเทอร์เน็ตแบบโมไบล์ (mobile internet)
ระบบอัตโนมัติของงานที่เกียวข้องกับความรู้ (automation of knowledge work)
อินเทอร์เน็ตออฟทิงส์ (internet of things, IoT)
คลาวด์คอมพิวติง (cloud computing)
วิทยาการหุ่นยนต์ขั้นสูง (advanced robotics)
ยานพาหนะขับเคลื่อนอัตโนมัติหรือเกือบอัตโนมัติ
จีโนมิกส์ยุคหน้า (next-generation genomics)
การเก็บกักพลังงาน
การพิมพ์ 3 มิติ (3D printing)
วัสดุชั้นสูง (advanced materials)
เทคโนโลยีขั้นสูงของการสำรวจและนำน้ำมันมาใช้ และพลังงานทดแทน
หลายเทคโนโลยีอาจจะผ่านหูกันมาบ้างแล้ว ขณะที่บางเทคโนโลยีก็อาจจะยากจินตนาการว่าเกี่ยวข้องกับอะไรกันแน่
จะเห็นได้ว่าการค้นคว้าวิจัยช่วยก่อให้เกิดเทคโนโลยีใหม่ๆ ตัวเทคโนโลยีเองและผลิตภัณฑ์ที่เป็นผลลัพธ์ของมัน ก็กลับมาเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของเราเองอยู่ตลอดเวลา
ไม่ว่าจะเป็นรถยนต์ วิทยุ คอมพิวเตอร์ ดาวเทียม โทรศัพท์มือถือ ฯลฯ
ชีวิตสมัยใหม่จึงแยกไม่ออกจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีเลยแม้แต่น้อย
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
