22 พ.ย. 2022 เวลา 12:00 • ประวัติศาสตร์
ข้าวหมกพระเจ้าอเล็กซานเดอร์ มหาราช
พิลาฟ(Pilaf) หรือ โพลฟ(Plov) เป็นชื่อเรียกของข้าวหมกมีที่มาจากประเทศอุซเบกิซสถาน โดยตำนานของพิลาฟนั้นเชื่อกันว่ามาจากตอนที่พระเจ้าอเล็กซานเดอร์ มหาราช ยึดเมือง มาราคานดา(ปัจจุบัน ซามาร์คานด์) ในอุซเบกิซสถานได้และในงานเลี้ยงฉลองชัยชนะ ชาวเมืองได้ทำข้าวหมกถวายให้พระเจ้าอเล็กซานเดอร์ และพระองค์ติดใจ และเหล่าทหารต่างพากันติดใจจนนำสูตรกลับไปมาซิโดเนียและเผยแพร่ไปทั่วคาบสมุทรบอลข่าน
อีกตำนานคือ ในศตวรรษที่ 10 หมอชาวเปอร์เซียชื่อ อิบน์ ซินา(Ibn Sina) ได้ให้การรักษาแก่เจ้าชายที่ป่วยหนักเพราะไม่สมหวังกับความรัก เขาเขียนสูตข้าวหมกชื่อ พาลอฟ ออช(Palov Osh)ที่มีโภชนาการอุดมสมบูรณ์เพื่อฟื้นฟูร่างกายของเจ้าชาย เมื่อเจ้าชายได้กินข้าวหมกสูตรพาลอฟ ก็มีอาการดีขึ้นและกลับมาแข็งแรงขึ้น
โดย พาลอฟ ออช(Palov Osh) เป็นชื่อมาจาก P-Piyoz(หัวหอม) A-Ayoz(แครอท) L-Lakhm(เนื้อ) O-Olio(มัน) V-vet(เกลือ) O-Ob(น้ำ) Sh-Shali(ข้าว) บ่งบอกถึงข้าวหมกที่มีวิธีการทำคือ นำเนื้อไปทอดน้ำมันพร้อมกับหัวหอม แคร์รอทเติมน้ำ ต้มสักพัก และนำข้าวลงหุงจนสุก ซึ่งสูตรของอิบน์ ซินา ถือเป็นหลักฐานชิ้นสำคัญของข้าวหมกพิลาฟ
นอกจากพระเจ้าอเล็กซานเดอร์ มหาราชแล้ว ยังมีขุนศึกกผู้เลื่องชื่ออีกคนหนึ่งที่โปรดปรานพิลาฟเป็นอย่างยิ่ง เขาคือ ติมูร์เลน(Timurlane) ขุนศึกผู้เกรียงไกรชาวอุซเบก ในตอนที่เขาจะบุกอังการาทำสงครามกับสุลต่านเบยาซิดแห่งออตโตมัน เขาได้สั่งให้ทำพิลาฟเป็นเสบียงกับกองทัพ เพราะพิลาฟสามารถให้พลังงานทหารของเขาเป็นวันๆได้
พิลาฟ ได้กลายเป็นอาหารหลักในหลายๆพื้นที่สืบเนื่องจากการไปมาค้าขายบนเส้นทางสายไหมจากจีนไปยังยุโรป และสูตรของพิลาฟก็ได้รับการดัดแปลงไปตามแต่ละพื้นที่นั้นๆ แต่ส่วนผสมที่พิลาฟมีเหมือนกันเลยก็คือ หัวหอม แครอท เนื้อแกะ เมื่ออุซเบกิสถานถูกผนวกเข้าสหภาพโซเวียต พิลาฟได้กลายเป็นอาหารยอดนิยมในเครือประเทศโซเวียต ที่สำคัญพิลาฟจะต้องปรุงด้วยผู้ชายเท่านั้น
พิลาฟนั้นเสิร์ฟได้ในทุกโอกาส ทั้งงานเลี้ยง งานแต่ง งานศพ โดยผมได้มีโอกาสกินพิลาฟอยู่หลายครั้ง ทั้งเพื่อนชาวอุซเบกทำให้ หรือไปตามงานเลี้ยงต่างๆ ซึ่งพิลาฟนั้นมีความหอมจากนำมันสัตว์และเนื้อแกะที่นำไปทอดจนเหลือง กรอบนอกนุ่มในและความหวานของแคร์รอทบวกกับความหอมของหัวหอมเจียว ข้าวที่ดูดซึมน้ำจากการต้มเนื้อสัตว์และผักจนมีรสชาติกลมกล่อม ถือเป็นหนึ่งอาหารที่ผมชอบเป็นอย่างยิ่ง
พิลาฟในงานฉลองที่ผมไปมา
***Resources***
>Centralasia-travel:Uzbekistan plov:
>Uzbek-Travel: Plov: a symbol of Uzbek hospitality:
>Hindustantimes: Gourmet Secrets: Popularly known as pilaf or pullau, the good old rice dish is called plov in Uzbekistan:
>Folkways Today: Plov: A Central Asian Rice Staple:

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา