นิทานเซนสอนใจ ตอนที่ 21 เรื่อง “พระเพี้ยน”
หากจะมีกลอนที่อ่านแล้วประทับใจแฝงข้อคิดให้ปัญญา กลอนนี้คงเป็นกลอนหนึ่งที่เข้าข่าย ดังว่า
“สิ่งต่างๆ ในโลกล้วนเป็นทุกข์
ไม่เหมือนอยู่ในพงในป่า
พิงกายใต้ต้นไม้
ใช้หินต่างหมอนหนุน
ไม่ต้องการเป็นราชา
หรือแม้แต่ท่านอำมาตย์
จะอยู่หรือตายไม่ใส่ใจ
ไม่คิดกลัวการเปลี่ยนแปลง”
นี่คือบทกลอนของพระอาจารย์ท่านหนึ่ง แต่หากคนที่ชื่นชอบบทกลอนนี้เป็นชาวบ้านธรรมดาก็คงไม่แปลก แต่ที่แปลกคือมันไปโดนใจฮ่องเต้ถังเต๋อจง ผู้ปกครองเข้าอย่างจังจนขนาดที่ว่า พระองค์ได้สั่งให้หาตัวพระอาจารย์ท่านนี้มาเข้าเฝ้าให้ได้ เพราะท่านต้องการสนทนาธรรมกับท่านเหลือเกิน
ดังนั้นบรรดาเสนาจึงได้ออกไปตามหาพระอาจารย์ท่านนี้ และก็ได้ข่าวว่าท่านมาพักอยู่ในถ้ำเพื่อปฏิบัติธรรม และพอเสนามาถึงหน้าปากถ้ำ ก็ได้เห็นว่าพระอาจารย์ท่านนี้กำลังก่อไฟเพื่อทำอาหารอยู่ และมีควันออกมาโขมง เสนาก็ได้ตะโกนเข้าไปถามท่านพระอาจารย์ว่า
มีพระราชโองการมา ท่านจงรีบมาคุกเข่าเพื่อรับพระราชโองการเถิด
เสนา
แม้ว่าพระอาจารย์ท่านนี้จะได้ยินเต็มสองหู ก็หาได้สนใจไม่ ยังคงตั้งหน้าตั้งตาทำอาหารต่อไป ทำเป็นไม่รู้ไม่ชี้
ฝ่ายเสนาก็ยังตะโกนต่อไป แต่สายตาก็สังเกตเห็นว่าพระอาจารย์รูปนี้มีท่าทีแปลกๆ เพราะอาจารย์กำลังทำอาหารอยู่ โดยก่อเต่าเพื่อเผาผลแตง และด้วยความที่อยู่ในถ้ำ มันเลยมีควันคละคลุ้งอบอวลไปทั่ว และทำให้จมูกของพระอาจารย์ผู้นี้เต็มไปด้วยน้ำมูกจนไหลติ๋งๆ ออกมาดูน่าเกลียดยิ่งนัก
เมื่อเสนาได้เห็นเช่นนั้นก็พูดเตือนว่า "นี่แน่ะ… ท่านอาจารย์ น้ำมูกท่านไหลออกมาขนาดนี้ ทำไมไม่ยอมเช็ดออกเล่า"
ฝ่ายพระอาจารย์ก็ตอบสวนทันทีว่า
อาตมาไม่มีเวลาว่างเช็ดน้ำมูกให้กับคนทั้งโลกหรอกนะ
พระอาจารย์
และเมื่อพูดจบ ท่านพระอาจารย์ก็รีบคีบแตงร้อนๆ ที่เผาเข้าปากกินอย่างเอร็ดอร่อย พร้อมกับพูดวนไปวนมาว่า “อร่อยจริงๆ !”
ไม่เพียงเท่านั้น พระอาจารย์ยังยื่นแตงเผาให้ท่านเสนาได้ร่วมกินด้วย โดยท่านได้กล่าวเชื้อเชิญแปลกๆ ว่า
รีบกินตอนที่ยังร้อนๆ อยู่สิ
สามโลกก็มีเพียงจิต ธรรมทั้งมวลก็อาศัยรู้
จะสูงต่ำ รวยจน อ่อนแข็ง ดิบสุก
จิตรู้ก็อยู่แค่ตรงกลาง อย่าแบ่งแยกเป็นสองเลย
พระอาจารย์
พอพูดจบท่านเสนาก็งงเป็นไก่ตาแตก ไม่เข้าใจว่าพระอาจารย์ต้องการสื่ออะไรกันแน่ แต่ก็อุตส่าห์นำความไปทูลฮ่องเต้ และเมื่อฮ่องเต้ได้ฟังดังนั้นแล้ว ก็ตรัสด้วยความปรีดาว่า
นี่นับว่าเป็นบุญของประเทศเราจริงๆ ที่มีพระอาจารย์เช่นนี้
ถือว่าเป็นบุญกุศลชองพวกเราทุกคนอย่างแท้จริง
ฮ่องเต้
เครดิตภาพ: Fine Art America
- ★สรุปข้อคิดจากนิทานและถอดเป็นความคิดออกมาได้ว่า
- ■“การแคร์สายตาคนอื่น” จะเห็นว่าพระเซนที่คีบแตงร้อนๆ เข้าปากอย่างเอร็ดอร่อย แถมยังมีน้ำมูกหยดติ๋งๆ ท่านไม่ได้แคร์สายตาผู้อื่นเลย ท่านยังทำสิ่งที่ท่านเป็นอย่างมีความสุขและเป็นธรรมชาติ
การแคร์หรือสนใจความคิดของคนอื่นมากเกินไป ก็จะทำให้เราเป็นทุกข์ ทั้งที่เราเองอยู่ของเราอย่างนี้ แต่เมื่อเราไปคิดว่าคนอื่นเขาจะคิดอย่างไร นั่นแหละความทุกข์ก็ถึงเวลาเข้ามาเยือน
ตัวอย่างในชีวิตประจำวัน เช่น เราไม่กล้าวิจารณ์หรือตำหนิคนอื่น เพราะกลัวเขาจะไม่ขอบขี้หน้าเรา หรือ เราไม่ชอบบอกคนอื่นว่าเราไม่มีเงิน เพราะกลัวว่าเขาจะมองว่าเราจน เป็นต้น
- ■เมื่อเราคิดว่าถึงเวลาที่ต้องเปลี่ยนแปลง คือ เลิกหรือลดการแคร์สายตาชาวบ้านเสียที เพราะเราเองก็อยากมีความสุขในแบบฉบับของตัวเอง กรอบความคิดเหล่านี้อาจจะช่วยได้ เช่น
- ●หากสิ่งที่เราทำไม่ได้ทำให้คนอื่นเดือดร้อนหรือรบกวนใคร เป็นสิ่งที่เราอยากทำ และมันเป็นตัวของเรา แล้วทำไมเราจึงไม่ทำมันล่ะ
- ●การที่เราต้องทำสิ่งที่ไม่ใช่ตัวเราไปนานๆ มันจะไม่มีคำว่า “เคยชิน” แต่มันจะกลายเป็นการบังคับข่มใจเราไปเรื่อยๆ และสุดท้ายเราจะรู้สึกว่า เมื่อถึงจุดที่เป็นฟางเส้นสุดท้ายแล้ว และเมื่อเลยจุดนั้นไปเราจะกลายเป็นคนแสดงออกไม่เหมาะสม หรือนำมาสู่การทำร้ายความรู้สึกหรือแม้แต่ทางร่างกายผู้อื่นได้
- ●การแคร์สายตาผู้อื่นที่แท้จริง คือ “ไม่โกหกผู้อื่น แสดงความจริงใจ ไม่พยายามเป็นใครที่ไม่ใช่ตัวตนของเรา” ไม่ใช่แสดงตัวเป็นในแบบที่เราคิดว่าเขาอยากเห็น หรือแบบที่คนส่วนใหญ่นิยมชมชอบกัน
- ●การที่เราแคร์สายตาคนอื่นมากเกินไป บางครั้งทำให้เราเสียโอกาสที่จะเรียนรู้บางสิ่ง หรือพลาดได้ทำในสิ่งที่เรารัก บางจังหวะในชีวิตอาจมาแล้วก็ผ่านไปเลย ไม่มีวันหวนกลับมาเริ่มทำได้ เราต้องการอย่างนั้นหรือไม่
- ●สิ่งที่เราทำแล้วคิดว่าคนอื่นน่าจะไม่ชอบ อาจไม่ได้เป็นเรื่องที่เลวร้าย เพียงแต่เขาไม่ชอบเท่านั้น ซึ่งไม่ว่าใครบนโลกนี้ก็ไม่อาจทำให้ทุกคนในโลกชอบได้ทุกเรื่องทุกอย่าง ต่อให้เราพยายามถึงที่สุดที่จะไม่ทำเรื่องที่คิดว่าเขาไม่ขอบ มันก็ไม่มีหลักประกันใดว่าเราจะทำได้ ดังนั้นจะไปแคร์ทุกเรื่องทำไม
- ■ที่มาของนิทาน:
เรื่อง “รสแห่งเซน” รวมหลายเรื่องนิทานเซนจากเว็บไซต์ อกาลิโก แปลโดย คุณแสงดาว - http://www.whatami.net/zen/zen23.html
หนังสือ วิถีแห่งปัญญา : เพียงอ่านนิทานเซน ก็เปลี่ยนชีวิตเราไปตลอดกาล, อารมณ์เซน, Feel Good Publishing, 2565, ISBN 978-616-578-665-2
<เครดิตภาพปก: Mariusz Szmerdt/Fine Art America>
- 10
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
