8 ก.ค. 2023 เวลา 16:59 • ศิลปะ & ออกแบบ

เดวิดกับศีรษะโกไลแอท (David with the Head of Goliath)

ภาพเดวิดกับศีรษะโกไลแอท David with the Head of Goliath นี้ไม่ต้องมีนางกวักก็มีคนเข้ามารุมชมอยู่แล้ว เพราะมันกระชากสายตาเสียอย่างนั้น จุดเด่นที่นำสายตาของเราให้จ้องมองนั้นมีสองจุด นั่นคือใบหน้าชายหนวดเฟิ้มที่คอถูกตัดออกจากร่างไปแล้ว กับใบหน้าเด็กหนุ่มมองดูผลงานของเขาด้วยสายตาสลด
ตอนนี้คุณคงกำลังมองเขาทั้งสองสลับกันไปมาใช่มะ
นี่คือภาพของเดวิดผู้ฆ่ายักษ์โกไลแอท ตำนานยอดฮิตของชาวยิว ดูแล้วปฏิเสธไม่ได้ว่ามันช่างมีความดราม่า ทั้งการวางท่า สีหน้าทั้งสองที่แสดงอารมณ์สะเทือนใจเราได้เห็น ใบหน้ายักษ์โกไลแอทแลดูเหมือนเขาจะอ้าปากอุทานอะไรออกมาก่อนที่ชีวิตจะวายวาง ในขณะผู้ที่กระทำฆาตกรรมนั้นกลับเป็นเด็กหนุ่มน้อยที่ดูไร้เดียงสาไม่น่าจะเป็นผู้พิชิตได้เลย แถมใบหน้าก็ไม่ได้ดูเหี้ยมโหดหรือรู้สึกถึงชัยชนะแบบฮีโร่ผู้ล้มยักษ์อย่างที่ควรจะเป็น และกลับดูเศร้าหมองเสียด้วยซ้ำ
มีอะไรซ่อนอยู่ในภาพนี้หรือเปล่าหนอ.......คำตอบคือมีแน่นอน
ขอเฉลยว่าภาพใบหน้าของยักษ์โกไลแอทนั่นคือใบหน้าของคาราวัจโจ ศิลปินผู้วาดนั่นเอง อ้าว แล้วทำไมเขาถึงได้ให้ทำให้ตัวเองกลายเป็นผีหัวขาดซะอย่างนั้น เดี๋ยวเราจะได้คำตอบกัน
คาราวัจโจ ศิลปินผู้วาดภาพ
ส่วนตัวเด็กน้อยนั้น ถ้าเราเป็นแฟนพันธุ์แท้ของคาราวัจโจก็อาจจำได้ว่าพ่อหนูคนนี้ปรากฎในภาพของเขาหลายครั้ง เพราะตัวเขาชอบวาดรูปเด็กๆเอามาใส่เสื้อผ้าน้อยชิ้นหรือผ้าหลุดวางท่าเป็นตัวละครในตำนานหลายตัวแล้ว จนมีคนตั้งข้อสังเกตว่าเขามีรสนิยมชอบเด็กหนุ่มเกินเลยความปกติไปหรือเปล่า
ภาพเด็กน้อย ของคาราวัจโจ (ยังมีอีกหลายภาพนะ แนวๆนี้)
แต่นั่นเอาไว้คุยกันทีหลังเถอะนะ ที่น่าสนใจก็คือใบหน้าดาวิดดูเหมือนจะไม่ได้ยินดีกับชัยชนะแถมยังดูเศร้าใจขุ่นมัวด้วยซ้ำ ราวกับกำลังสมเพชเหยื่อที่เขาลงมือฆ่าเสียเอง หรือบางคนก็มองว่าเขากำลังสำนึกผิดเสียใจต่อฆาตกรรมครั้งนี้ด้วยซ้ำ
สิ่งหนึ่งที่อาจช่วยไขปริศนาของรูปนี้ก็คือ การกลับไปดูประวัติศาสตร์ในช่วงเวลาที่งานนี้ถูกวาดขึ้นมา ก่อนหน้าที่ภาพนี้จะถูกเขียนขึ้นไม่นาน คาราวัจโจได้ทำการฆาตกรรมใครบางคนและได้หลบหนีไปจากกรุงโรม
หลังจากหนีไปซะไกลสักระยะหนึ่งแล้วก็ได้ส่งภาพนี้ให้กับพระสันตปาปา ซึ่งแน่นอน มันคือการส่งสารสำคัญบางอย่างไปยังพระองค์นั่นเอง โดยสัญลักษณ์ของภาพถูกตีความว่านี่คือจดหมายแสดงการขออภัยโทษในรูปแบบของภาพวาด
หัวที่ขาดออกของตัวศิลปินแสดงความทุกข์ทรมานของจิตวิญญาณที่แตกสลาย ซึ่งก็คือความทุกข์ยากของคาราวัจโจในตอนนั้น ส่วนเด็กน้อยนั้นกำลังทำการยื่นหัวนั้นให้กับผู้ชม (ซึ่งก็คือพระสันตปาปา) ลักษณะแบบนี้ก็คือการมอบกายถวายหัวหรือถวายชีวิตที่กำลังทุกข์ทรมานให้อยู่ในเอื้อมมือของพระองค์ สุดแล้วแต่ความกรุณาปราณีของท่านสันตปาปานั่นเอง
ซึ่งหากเราตีความแบบนี้ แล้วในความหมายนี้มันแสดงว่า
เด็กหนุ่มคนนั้นก็คือคาราวัจโจ กำลังจะยื่นศีรษะของตนเองให้กับผู้ที่มีอำนาจตัดสินชีวิตของเขา ซึ่งถ้าคิดให้ดีก็จะพบว่าใบหน้าที่กำลังจับจ้องผู้ชมทั้ง 2 หน้าก็คือตัวคาราวัจโจทั้ง 2 คน ซึ่งปรากฎตัวเป็นผู้พิชิตและถูกพิชิตในคราวเดียวกัน
โอ๊ย เข้าใจไหมนี่ มันคือการตีความสุดแสนจะอัศจรรย์แบบโพสท์โมเดิร์น จะเชื่อหรือไม่เชื่อ เข้าใจหรือไม่เข้าใจก็แล้ว ในที่สุดเราก็สามารถตอบคำถามได้ว่าทำไมดาวิดถึงได้ดูหน้าสลดแบบนั้น
หลายคนอ่านมาตรงนี้คงอยากรู้ต่อใช่ไหมว่าสุดท้ายแล้วจดหมายภาพฉบับนี้ทำงานได้ผลไหม (พูดง่ายๆก็คือ พระสันตะปาปายอมยกโทษให้ไหม) คำตอบที่ได้เป็นข่าวดี นั่นคือพระสันตปาปายอมยกโทษให้ ว้าว.... ไม่เสียแรงวาด
แต่ข่าวร้ายก็คือ ก่อนที่คำให้อภัยจะไปถึงตัวเขา คาราวัจโจกลับเสียชีวิตลงเสียก่อนในเมืองไกล ถึงโป๊ปจะให้อภัยแต่พระเจ้าคงจะไม่ให้ โถน่าสงสาร
ชีวิตศิลปินคนนี้มีอะไรน่าสนุกโลดโผนไม่แพ้ภาพเขียนของเขา เดี๋ยวถ้ามีโอกาสจะได้มาเล่าอีกครั้ง คงมีแหละ เพราะผลงานภาพวาดเขาถูกสะสมหลายแกลอรี่มาก เราจะได้เจอเขาอีกในคราวหลัง รอติดตามชม

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา