อาณาจักรเซลล์ 7 (โครงร่างของเซลล์) | Biology with JRItsme.
⌚ เวลาที่ใช้ในการอ่าน 5 นาที
ทุกตอนที่ผ่านมาเป็นการกล่าวถึงหน่วยงานต่าง ๆ ในอาณาจักร หรือออร์แกนเนลภายในเซลล์ที่ทำหน้าที่เฉพาะอย่าง แต่มีการประสานงานซึ่งกันและกัน เพื่อให้เซลล์สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ แต่มันจะมีออร์แกนเนลกลุ่มหนึ่งที่ทำหน้าที่เป็นโครงสร้างให้เซลล์คงรูปร่างอยู่ได้ ถ้าเปรียบกับอาณาจักรธีมแฟนตาซี คงเป็นพวกโครงสร้างอิฐปูนที่ปูถนน หรือท่อระบายน้ำใต้ดินที่อยู่บริเวณไซโตพลาสซึม แต่หากเปรียบเป็นร่างกายมนุษย์ คงเป็นกระดูกและกล้ามเนื้อ
ออร์แกนเนลที่ทำหน้าที่เป็นโครงร่างจะเรียกว่า “ไซโตสเกลตอน” [Cytoskeleton] โดย “ไซโต” [Cyto-] แปลว่าเซลล์ และ “สเกลตอน” [Skeleton] แปลว่าโครงร่างค้ำจุน เซลล์มีมันเพื่อรักษารูปร่างคงตัวเองไว้ ถ้ามันมันมีรูปร่างไม่คงที่จะทำให้ไซโตพลาสซึมไหลไปมาอย่างอิสระจนอาจไปชนกับออร์แกนลอื่น หรือทำให้ออร์แกนเนลเสียหายได้ง่ายขึ้น แต่จะมีเซลล์บางชนิดที่ต้องเคลื่นอที่ได้โดยไม่มีซีเลียหรือแฟลเจลลา โครงร่างนี้จะใช้ช่วยในการเคลื่อนที่อย่างปลอดภัยอีกด้วย
ไซโตสเกลตอนแต่ละชนิด ที่มา: https://www.maths.dur.ac.uk/users/B.M.A.G.Piette/projects_3H/ModellingCytoskeleton.html
ไซโตสเกลตอนจะประกอบไปด้วย “ไมโครฟิลาเมนต์” [Microfilament] มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 7 นาโนเมตร ประกอบจากสองสายโปรตีนแอคติน [Actin] ที่พันเกลีวกัน เป็นส่วนที่ใช้ยึดเซลล์เยื่อหุ้มเซลล์กับไซโตพลาสซึมรอบนอกให้คงรูปร่าง ทนต่อแรงดึง เปรียบเสมือนกล้ามเนื้อที่ยึดผิวหนังร่างกาย
“อินเตอร์มีเดียท ฟิลาเมนต์” [Intermediate filament] มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 10 นาโนเมตร ประกอบจากโปรตีนกลุ่มเคราติน ช่วยยึดนิวเคลียสและออร์แกนเนลให้อยู่กับที่ รวมถึงยึดไซโตพลาสซึมทั้งหมดจากนิวเคลียส เปรียบเสมือนเอ็นยึดกล้มเนื้อกับกระดูกเอาไว้
“ไมโครทูบูล” [Microtubule] มีลักษณะเป็นแท่งกลวง เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 25 นาโนเมตร ประกอบด้วยโปรตีนทูบูลิน [Tubulin] ต่อกันเป็นเกลียว อาจเป็นแขนงจากจุดเดียว หรือทแยงทั่วไซโตพสาสซึม อีกทั้งเป็นโครงสร้างหลักของเซนทริโอล แฟลกเจลลา และซีเลีย มันมีหน้าที่หลังในการเป็นรางเคลื่นที่ของถุงเวสสิเคิล จึงเปรียบเหมือนหลอดเลือดที่ใช้รางขนส่งสารเช่นกัน
ภาพรวมไซโตสเกลตอนทั้งหมดในเซลล์ ที่มา: https://www.mdpi.com/1999-4915/15/6/1354
และนี้คือทั้งหมด 7 ตอนเกี่ยวกับออร์แกนเนลในอาณาจักรเซลล์นะครับ ต่อไปจะเป็นลงเลือกสรีรวิทยาของเซลล์ หรือหน้าที่และการทำงานของเซลล์ อาจทำให้ปวดหัวหรือน่าสนุกในเวลาเดียวกัน (มั้งนะ..) อย่าลืมติดตามเพจ Mr.BlackCatz. Academy ไว้ในอ้อมอกอ้อมใจ เพื่อไม่พลาดเนื้อหาชีววิทยาฉบับคนทั่วไปเข้าใจง่ายนะครับ 😻
Note
- ไมโครฟิลาเมต์ ไม่มีเยื่อหุ้มฟอสโฟลิพิด
- อินเตอร์มีเดียท ฟิลาเมนต์ ไม่มีเยื่อหุ้มฟอสโฟลิพิด
- ไมโครทูบูล ไม่มีเยื่อหุ้มฟอสโฟลิพิด
ปล. ภาพปกคือเซลล์ประสาทย้อมสีฟลูออเรสเซนส์พิเศษ ส่องภายใต้กล้องจุลทรรศน์ชนิด UV
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
