การยึดติดและเคลื่อนย้ายเซลล์ | Biology with JRItsme.
⌚เวลาที่ใช้ในการอ่าน 3 นาที
ในตอนที่แล้วเป็นการเคลื่อนที่ของเซลล์ในระยะไกลและอิสระ ในตอนนี้จะเป็นการกล่าวถึงเซลล์ที่เคลื่อนที่ไม่ได้หรืออยู่กับที่นั่นเอง จริง ๆ มันก็ต้องขยับขยายออกมาบ้าง เมื่อต้องเจอกับความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ไม่เพียงแต่เป็นเซลล์เดียว ยังรวมถึงการเคลื่อนย้ายของเนื้อเยื่อด้วย
การยึดเกาะและการไถลบนพื้นผิวของเซลล์ ที่มา: https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-642-16483-5_3746
เนื่องจากว่าเซลล์เหล่านั้นเคลื่อนที่อย่างอิสระไม่ได้ จึงต้องยึดเกาะกับพื้นผิวหรือเซลล์อื่น โดยเยื่อหุ้มเซลล์จะมีโปรตีนหรือสารที่ใช้ในการยึดเกาะไว้ หากต้องการเคลื่อนที่โดยการไถล [Gliding] ไปกับพื้นผิว เซลล์จะสั่งให้โปรตีนบางส่วนหยุดเกาะ ยื่นไซโตพลาสซึมไปข้างหน้า แล้วสั่งโปรตีนด้านให้เกาะอีกครั้ง วนไปเรื่อย ๆ จนถึงจุดหมายที่ต้องการ
ลักษณะการเคลื่อนย้ายของเซลล์เดี่ยวรูปแบบต่าง ๆ ที่มา: https://cytosmart.com/resources/resources/modes-cell-migration
สำหรับเซลล์เดี่ยว ๆ อาจไม่ใช้ทุกเซลล์ที่สามารถยึดเกาะได้อย่างเหนียวแน่น บ้างก็ใช้เพียงแค่ส่วนที่ยื่นออกมาคล้ายแขนไปสัมผัสไว้แต่ไม่ได้เกาะ [Blebby cell] บ้างก็ต้องใช้เท้าเทียมยื่นออกมาเพื่อเกาะเท่านั้นด้วย [Pseudopodal ameboid] และบางเซลล์สามารถยึดเกาะได้ทั่วบริเวณที่สัมผัสกับพื้นผิวและใช้กลไกดังกล่าวได้อย่างสมบูรณ์ [Mesenchymal]
การเคลื่อนย้ายของเนื้อเยื่อบุผิวที่ทุกเซลล์เคลื่อนที่อย่างพร้อมเพรียง และเนื้อเยื่อไมเซนไคที่ทุกเซลล์ทยอยเคลื่อน ที่มา: https://www.researchgate.net/figure/Collective-migration-of-epithelial-cells-and-mesenchymal-cells-Epithelial-migration-can_fig1_343237818
สำหรับเนื้อเยื่อ เซลล์ทุกเซลล์ต้องช่วยกันเคลื่อนที่อย่างสมัครสามัคคี เพื่อให้ทั้งเนื้อเยื่อสามารถเคลื่อนออกไปได้ เนื้อเยื่อบุผิว [Epithelial tissue] ทุกเซลล์จะยึดติดกันแน่นมาก จึงต้องเคลื่อนด้วยกลไกการไถลบนผิวผิวดังกล่าวในทิศทางเดียวอย่างพร้อมเพรียงกัน ทำให้ทั้งเนื้อเยื่อเคลื่อนที่ออกไปได้ทันที และเนื้อเยื่อมีเซนไค [Mesenchymal tissue] แต่ละเซลล์จะยึดติดอย่างหลวม ๆ จึงทยอยเคลื่อนที่กันไปเรื่อย ทุกเซลล์ไม่จำเป็นต้องเป็นทิศทางเดียว หรือบางเซลล์เคลื่อนที่จนหลุดออกจากเนื้อเยื่อเลยก็มี
นั่นคือทั้งหมดของการเกาะติดและการเคลื่อนย้ายของเซลล์ในระยะใกล้ ๆ ในตอนต่อไป จะเข้าสู่หัวใจสำคัญแล้ว นั่นคือการหายใจระดับเซลล์นั่นเอง อย่าลืมติดตามเพจ Mr.BlackCatz. Academy ไว้ในอ้อมอกอ้อมใจ เพื่อไม่พลาดเนื้อหาชีววิทยาฉบับคนทั่วไปเข้าใจง่ายนะครับ 😺
ภาพปกคือภาพถ่ายจากกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน เซลล์เยื่อบุจากเต้านมมนุษย์ (สีแดง) ที่เกาะกับเส้นใยคอลลาเจน (สีเทา) ที่มา: https://engineering.wustl.edu/news/2023/Environmental-memory-propels-collective-cell-migration.html
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
