การเคลื่อนที่ของเซลล์ | Biology with JRItsme.
⌚เวลาที่ใช้ในการอ่าน 3 นาที
หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าเซลล์เคลื่อนที่ได้... ความจริงคือมันมีทั้งเซลล์ที่เคลื่อนที่ไม่ได้ [Sessile] หรืออยู่กับที่เฉย ๆ ซึ่งเซลล์ส่วนใหญ่ในร่างกายของเราก็เป็นเช่นนั้น กับที่เคลื่อนที่ได้ [Moveable] ตามใจฝันของมัน ไม่นับการถูกพัดไปกับล่องลอยอย่างอิสระนะ
สำหรับเซลล์ที่เคลื่อนที่ได้นั้นมีทั้งเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว ถ้ามันอยู่เฉย ๆ รอวันตาย มันคงจะยากลำบากไปสินะ... มันเลยต้องเคลื่อนที่เพื่อเอาตัวรอด กับเซลล์ที่อยู่ในร่างกายสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์เพื่อทำหน้าที่พิเศษบางอย่าง เช่น อสุจิที่ต้องว่ายไปหาเซลล์ไข่ เซลล์เม็ดเลือดขาวที่ต้องวิ่งไปจับกินเชื้อโรค มาดูกันว่าเซลล์เหล่านั้นใช้วิธีเคลื่อนที่อะไรบ้าง
การเคลื่อนที่โดยการใช้ซีเลียในพารามีเซียม และแฟลกเจลลาในยูกลีนา ที่มา: https://www.sciencefacts.net/cilia-and-flagella.html
อย่างแรกเลยคือการว่ายไปกับน้ำ เซลล์หลายชนิดจะมีอวัยวะพิเศษเช่น “ซีเลีย” [Cilia] ที่เป็นส่วนยื่นเล็ก ๆ คล้ายขนรอบเซลล์ ใช้ในการพัดโบกโดยการหมุนรอบ พบได้ในพารามีเซียม “แฟลกเจลลา” [Flagella] จะเป็นหางที่ยาว ส่วนใหญ่จะมี 1-3 เส้น เคลื่อนที่โดยการพัดโบกไปมา พบได้ในยูกลีนา และแบคทีเรียบางชนิด ถ้ายังจำได้... ทั้งแฟลกเจลลาและซีเลียจะมีฐานมาจากเซนทริโอล 9+0 และไมโครทูบูล 9+2 นั่นเอง
เท้าเทียมเกิดจากการเคลื่อนที่ของไซโตพลาสซึมภายในเซลล์ ที่มา: https://www.britannica.com/topic/locomotion/Flagellar-locomotion#ref496919
อีกสิ่งที่สิ่งมีชีวิตกลุ่มหนึ่งใช้เคลื่อนที่ก็คือการยื่นออกมาของเซลล์ เซลล์พวกนี้มักจะมีรูปร่างไม่แน่นอน เพราะไซโตพลาสซึมเคลื่อนออกเพื่อยื่นเคลื่อนที่ออกไป ส่วนที่ยื่นออกมาจะเรียกว่า “เท้าเทียม” [Pseudopodium] ตามชื่อเลย... เป็นเท้าที่ใช้ยื่นในการเคลื่อนที่นั่นเอง นอกจากจะใช้เคลื่อนที่แล้ว เท้าเทียมยังใช้ในการดักจับกินเหยื่อโดยการยื่นออกมาโอบล้อม จนเข้าสู่เซลล์โดยสมบูรณ์ หรือการจับกินโดยฟาโกไซโตซิสเหยื่อเข้าไปในเซลล์นั่นเอง
การจับกินหรือฟาโกไซโตซิสเหยื่อโดยใช้เท้าเทียมของอะมีบา ที่มา: https://en.m.wikipedia.org/wiki/File:Phagocytosis_--_amoeba.jpg
นี่คือวิธีการทั้งหมดในการเคลื่อนที่ของเซลล์ แต่นี่เป็นเพียงการเคลื่อนที่อย่างอิสระ และใช้ในระยะไกล ๆ เท่านั้น ในตอนต่อไปจะเป็นการเคลื่อนใกล้ ๆ เพื่อขยับขยายเล็ก ๆ น้อย ๆ นะครับ อย่าลืมติดตามเพจ Mr.BlackCatz. Academy ไว้ในอ้อมอกอ้อมใจ เพื่อไม่พลาดเนื้อหาชีววิทยาฉบับคนทั่วไปเข้าใจง่ายนะครับ 😺
ภาพปกคือแบคทีเรีย E. coli เป็นแบคทีเรียที่พบได้ทั่วไปในระบบทางเดินอาหารของมนุษย์ มีทั้งชนิดก่อโรคและไม่ก่อโรค อาศัยแฟลกเจลลาลายเส้นในการเคลื่อนที่ ที่มา: https://whatsinaname.hmnh.harvard.edu/ecoli
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
