Blockdit Logo (Mobile)
สารตั้งต้น
•
11 ก.พ. เวลา 02:00 • การศึกษา

การคิดเชิงวิพากษ์ ทักษะการเอาตัวรอดในยุคดิจิตอล

เป็นที่ทราบกันดีว่า ข้อมูลข่าวสารในปัจจุบัน มีทั้งเรื่องจริงและเรื่องแต่งขึ้น ดังนั้น หากเรารับข้อมูลเหล่านั้นมาโดยตรง ปราศจากการกลั่นกรองหรือ การคิดเชิงวิพากษ์ ก็อาจจะทำให้มีความเชื่อผิดๆ หรือ หลงกลมิตรฉาชีพได้ เราทุกคนจึงจำเป็นต้องมีทักษะนี้ เพื่อให้เรามีความรู้ที่ถูกต้อง สามารถตัดสินใจในเรื่องต่างๆได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) คือ การคิดอย่างมีวิจารณญาณที่ประกอบด้วยทักษะที่หลากหลาย เช่น การระบุแนวคิด (Conceptualizing) การวิเคราะห์ (Analyzing) การสังเคราะห์ (Synthesizing) การประเมิน (Evaluating) การประยุกต์ (Applying) การสื่อสาร (Communication) การอนุมาน (Inference) การสังเกต (Observation) และ การแก้ปัญหา (Problem-solving) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการประมวลผลข้อมูลอย่างกระตือรือร้นและเชี่ยวชาญ
เพื่อสร้างการตัดสินที่มีเหตุผล เป็นมากกว่าแค่การยอมรับข้อมูลตามมูลค่า และส่งเสริมให้บุคคลตั้งคำถาม วิเคราะห์ ตีความ และ ประเมินข้อมูลที่พวกเขาพบ กระบวนการนี้ช่วยให้เราสามารถแยกแยะความแตกต่างระหว่างข้อเท็จจริงและความคิดเห็น ระบุอคติและความเข้าใจผิดเชิงตรรกะ และ ในที่สุดก็สร้างข้อสรุปจากข้อมูลของเราเอง
คุณลักษณะสำคัญบางของนักคิดเชิงวิพากษ์
1. ความปรารถนาที่จะเรียนรู้และเข้าใจสิ่งใหม่ๆ
2. ความเต็มใจที่จะพิจารณามุมมองและมุมมองที่แตกต่างกัน
3. ความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลโดยไม่มีอคติหรืออคติ
4. ความสามารถในการใช้ตรรกะและเหตุผลในการสรุปผล
5. ความสามารถในการตั้งคำถามกับข้อมูลและการสันนิษฐาน
การคิดเชิงวิพากษ์มีความสำคัญด้วยเหตุผลหลายประการ ได้แก่:
1. การตัดสินใจอย่างมีข้อมูล (Making Informed Decisions) การคิดเชิงวิพากษ์ช่วยให้เราตัดสินใจได้ดีโดยการประเมินหลักฐานที่มีอยู่ทั้งหมด และ พิจารณาผลที่ตามมาทั้งหมดที่อาจเกิดขึ้น
2. การแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพ (Solving Problems Effectively) การคิดเชิงวิพากษ์ช่วยให้เราแก้ไขปัญหาได้อย่างเป็นระบบและ เป็นเหตุเป็นผล เพิ่มโอกาสประสบความสำเร็จ
3. การเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ (Learning New Things) การคิดเชิงวิพากษ์ช่วยให้เราเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยกระตุ้นให้เราถามคำถาม คิดอย่างลึกซึ้ง และสร้างการเชื่อมโยงระหว่างแนวคิดต่างๆ
4. การปรับปรุงการสื่อสาร (Improving Communication) การคิดเชิงวิพากษ์ทำให้เราสื่อสารได้ดีขึ้นโดยช่วยให้เราแสดงความคิดได้อย่างชัดเจนและรัดกุม และรับฟังความคิดของผู้อื่นอย่างตั้งใจ
5. การใช้ชีวิตที่เติมเต็ม (Living a Fulfilling Life) การคิดเชิงวิพากษ์ช่วยให้เรามีชีวิตที่เติมเต็มมากขึ้น โดยช่วยให้เราตัดสินใจเลือกที่สอดคล้องกับค่านิยมและเป้าหมายของเรา
วิธีในการพัฒนาทักษะการคิดเชิงวิพากษ์
1. การอ่านและมีส่วนร่วมกับแหล่งข้อมูลที่หลากหลาย สิ่งนี้จะทำให้คุณได้มองเห็นมุมมองที่แตกต่างกัน และ กระตุ้นให้คุณตั้งคำถามกับสมมติฐานของคุณเอง
2. การตั้งคำถามและค้นหาคำอธิบาย อย่ากลัวที่จะถามคำถาม แล้วติดตามผลและค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อทำความเข้าใจบางสิ่งอย่างถ่องแท้
3. ตั้งสมมติฐานของตนเอง ตระหนักถึงอคติของตนเองและเต็มใจที่จะพิจารณามุมมองอื่น
4. รวบรวมหลักฐาน อย่าตัดสินใจโดยสัญชาตญาณหรือการคาดเดา รวบรวมหลักฐานเพื่อสนับสนุนสมมติฐานของคุณ
5. การประเมินข้อมูล การประเมินข้อมูลจะช่วยให้เราตัดสินใจหรือแก้ปัญหาได้อย่างถูกต้องเหมาะสม การประเมินควรพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น ความถูกต้อง ความเชื่อ อคติ ผลประโยชน์แอบแฝง เป็นต้น
6. วิเคราะห์มุมมองที่แตกต่าง พิจารณาทุกด้านที่เป็นไปได้ของปัญหาก่อนแสดงความคิดเห็น เปิดใจกว้าง จงเต็มใจเปลี่ยนใจหากพบหลักฐานใหม่
7. สังเคราะห์ข้อมูลต่างๆ เข้าด้วยกัน เพื่อหาข้อสรุปที่ถูกต้องและเหมาะสม
8. สื่อสารความคิดของเราอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้ผู้อื่นเข้าใจ
ตัวอย่างการคิดเชิงวิพากษ์ในด้านต่างๆ ได้แก่:
1
  • ●
    ด้านการศึกษา (Education) ทักษะการคิดเชิงวิพากษ์จำเป็นสำหรับการทำความเข้าใจแนวคิดที่ซับซ้อน การประเมินข้อโต้แย้ง และ สร้างความคิดเห็นที่ได้รับการสนับสนุนอย่างดี
  • ●
    ด้านการทำงาน (Work) การคิดเชิงวิพากษ์เป็นสิ่งจำเป็นในการแก้ปัญหา การตัดสินใจที่ถูกต้อง และการปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป
  • ●
    ด้านชีวิตส่วนตัว (Personal Life) การคิดเชิงวิพากษ์ช่วยให้เรามีทางเลือกในชีวิตส่วนตัว สร้างความสัมพันธ์ที่ดี และ นำทางความซับซ้อนของโลกรอบตัวเรา
ในโลกที่ซับซ้อนและเต็มไปด้วยข้อมูลมากขึ้น การคิดอย่างมีวิจารณญาณมีความสำคัญมากกว่าที่เคย มันช่วยให้เราเป็นนักคิดอิสระ ตัดสินใจอย่างมีข้อมูล และ มีส่วนร่วมอย่างมีความหมายต่อสังคม
สารตั้งต้น หวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับทุกคน เพราะคำว่า "ไม่รู้" ทำคนเสีย "น้ำตา" มามากแล้ว
ถ้าเนื้อหาถูกใจ ช่วยกดติดตาม กดไลท์ กดแชร์ เพื่อเป็นกำลังใจ
แลกเปลี่ยนความเห็น ติชม สอบถาม แนะนำเนื้อหาได้นะครับ
#สารตั้งต้น #CriticalThinking

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา