การอนุรักษ์พันธุ์ | Biology with JRItsme.
🕔เวลาที่ใช้ในการอ่าน 5 นาที
อย่างที่ทราบกันดีว่าปัจจุบันนี้สิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรมมาก จนทำให้สิ่งมีชีวิตหลายชนิดเสี่ยงสูญพันธุ์ หรือสูญพันธุ์ไปแล้ว บางชนิดอาจมีความสำคัญต่อระบบนิเวศมาก หากหายไปอาจส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตอื่นด้วย บางชนิดมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ไม่น่าเชื่อว่าธรรมชาติสร้างสรรขึ้นมาได้ และบางชนิดส่งผลต่อวิถีชีวิตของมนุษย์
"สมัน" สัตว์ที่มีเขาสวยที่สุดชนิดหนึ่งพบในประเทศไทย ปัจจุบันสูญพันธุ์แล้ว ที่มา: https://board.postjung.com/1474381
ทั้งหมดนี้หากปล่อยให้สูญหายไป อาจไม่สามารถเรียกกลับคืนมาได้อีก ต่อให้รอวิวัฒนาการของชนิดเดิมที่มีอยู่ อาจมีลักษณะ พันธุกรรมที่ต่างออกไปสิ้นเชิง แถมต้องใช้เวลานานถึงจะเห็นผลความแตกต่างจากสปีชีส์บรรพบุรุษ ดังนั้น “การอนุรักษ์พันธุ์” จึงมีบทบาทที่สำคัญมาก
คำว่า “อนุรักษ์” [Conservation] พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายว่า “รักษาให้คงเดิม” การอนุรักษ์พันธุ์สิ่งมีชีวิตจึงมีความหมายที่สอดคล้องกัน กล่าวคือ “การคงเผ่าพันธุไว้ให้คงอยู่ยืนนานขึ้น” แน่นอนว่าเราไม่สามารถห้ามการคัดสรรธรรมชาติให้สิ่งมีที่ใกล้สูญพันธุ์เข้าใกล้ขีดเส้นตายมากขึ้น แต่การอนุรักษ์จะช่วยชะลอเวลา หากประสบความสำเร็จจะสามารถพาสิ่งมีชีวิตเหล่าหลุดกรอบคำว่าสูญพันธุ์ มาอยู่ในสถานะปกติแทนได้
ตัวอย่างศูนย์เพาะพันธุ์แพนด้าในประเทศจีน ที่มา: http://en.people.cn/n3/2022/1013/c90000-10157961.html
เกณฑ์ที่สำคัญที่ใช้วัดความสำเร็จในการอนุรักษ์พันธุ์คือ “จำนวนประชากร” ซึ่งต้องมีมากขึ้นจากเดิมและมากเพียงพอที่จะหล่อเลี้ยงระบบนิเวศได้ จึงต้องมีไม่น้อยเกินกรอบการใกล้สูญพันธุ์ และไม่มากเกินไปที่จะไปรบกวนระบบนิเวศเดิม จึงต้องอาศัยเทคนิคมากมายที่ขยายพันธุ์ให้ได้มากขึ้น เพราะไม่ง่ายเลยที่จะเพิ่มจำนวนเหมือนเสกออกมา ถึงจะยากเพียงไรก็ต้องทำ เพื่อมีจำนวนประชากรที่มากเพียงพอ
อีกข้อที่ยากคือ “ต้องรักษาลักษณะร่างกาย พันธุกรรม พฤติกรรมให้คงเดิมมากที่สุด” สถานเพาะพันธุ์สิ่งมีชีวิตไม่ได้อยู่ในธรรมชาติ อาจเป็นห้องปปฏิบัติการหรือสถานจำลองเท่านั้น เสี่ยงต่อการปรับตัวของสิ่งมีชีวิตที่อาจจะเปลี่ยนแปลงสิ่งเหล่านี้ไปจากเดิม จึงมีหลักเกณฑ์หลายข้อที่ต้องคำนึง เพื่อคงสภาพเผ่าเหล่านั้นไว้อย่างเคร่งครัด
เมื่อสามารถขยายพันธุ์ได้มากเพียงพอ คงสภาพเดิมได้สำเร็จจากแหล่งเพาะพันธุ์ ต้องปล่อยสิ่งมีชีวิตเหล่านั้นกลับแหล่งที่อยู่ตามธรรมชาติเช่นเดิม เพื่อพยุงระบบนิเวศกลับมาเป็นสภาพเดิม แต่ประเด็นคือสิ่งแวดล้อม แหล่งที่อญุ่อาศัยต้องอุดมสมบูรณ์มากพอ ที่ทำให้สิ่งมีชีวิตเหล่านั้นไม่ต้องปรับตัวสูงมาก เพราะหากปล่อยไปในสภาพแวดล้อมที่ทรุดโทรม ก็กลับมาเสี่ยงสุญพันธุ์อยู่ดี
ต่อจากนี้จึงเป็นหน้าที่ของเรา ที่ต้องช่วยกันรักษาสิ่งแวดล้อม โดยไม่สร้างมลพิษเพิ่มเติม ลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล ลดการสร้างขยะโดยปฏิบัติตามหลัก 5Rs (Recycle Reduce Reject Repair Replace) แค่นี้ก็เพียงพอแล้ว แต่หากไม่เหนือปากกว่าแรง อยากให้ทุกคนช่วยกันเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ โดยเข้าร่วมกิจกรรมอาสาหรือบริจาคหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดูแลสิ่งแวดล้อม ก็จะช่วยให้สภาพแวดล้อมฟื้นฟู การอนุรักษ์พันธุ์สิ่งมีชีวิตจะทำได้ง่ายขึ้นนั่นเอง
ตอนต่อไป ก่อนที่จะพาทุกคนรู้จักกับสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิด เราต้องรู้ก่อนว่าสิ่งมีชีวิตกว่า 8 ล้านสปีชีส์ ถูกจัดจำแนกประเภทแบบใดได้บ้าง อย่าลืมติดตามเพจ Mr.BlackCatz. Academy ไว้ในอ้อมอกอ้อมใจ เพื่อไม่พลาดเนื้อหาชีววิทยาฉบับคนทั่วไปเข้าใจง่ายนะครับ 😺
ภาพปกคือเจ้าหน้าที่อุทยานโกรอนโกซา ประเทศโมซัมบิก ซึ่งเป็นอาชีพที่ดูแลพันธุ์สิ่งมีชีวิตในอุทยานโดยตรง ทำงานร่วมกับนักชีววิทยาการอนุรักษ์ [Conservation biologist] เพื่อหาแนวทางการอนุรักษ์พันธุ์ต่อไป ที่มา: https://blog.nationalgeographic.org/2018/08/31/how-to-be-a-conservationist/
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
