Ai สามารถเป็นนักจิตวิทยาได้หรือไม่?
หลังจากที่ทดลองใช้ AI ในการบำบัดจิตมาหลายวันแล้วก็พบว่าพอใช้ได้ในบางเรื่องค่ะ
คนที่จะใช้ AI ในการบำบัดจิตจะต้องเป็นคนที่มีความรู้ทางจิตวิทยาระดับหนึ่ง คือสามารถวิเคราะห์อารมณ์ของตนเองและใช้คำศัพท์ที่สามารถแทนอารมณ์นั้นๆได้แบบชัดเจน มีความสามารถในการสำรวจตัวเองวิเคราะห์ตนเองและเลือกใช้คีย์เวิร์ดที่ตรงไปตรงมาที่สุดในการป้อนเข้าไปในโปรแกรมแล้ว AI ก็จะสามารถที่จะค้นหาเทคนิคในการบำบัดอารมณ์ที่เป็นผลกระทบต่อตัวเรา ณ ขณะนั้นได้
สมมุติว่าผู้เขียนเป็นคนพูดมากใช่ไหมคะ? เราก็รู้สึกว่าตัวเองเนี่ยทำไมพูดมากจังวะ ทำไมกูแบบว่าเป็นคนปากรั่ว ปากหมา ปากไม่ดี อีปากหอยปากปู นี่กูเป็นคนพูดไม่คิดหรือคิดเร็วเกินไปแล้วเสือกปากเร็วพอๆกับความคิด (ชิบหายเลยทีนี้)
ทำไมคำพูดกูแม่มผุดขึ้นมาในสมองแล้วเชื่อมต่อมาสู่ปากแบบรวดเร็วมาก ทำไมไม่เคยมีการกลั่นกรองก่อนหรือว่าเส้นประสาทที่เชื่อมระหว่างส่วนคิดภาษาพูดกับสมองส่วนหน้ากูเสียวะ อะไรแบบนี้เป็นต้น เราสามารถพูดระบายกับเพื่อนเราแบบนี้รัวๆได้ใช่ไหมคะ แต่เราไม่สามารถพูดแบบนี้กับ AI ได้ เพราะจะทำให้ AI สับสน การพูดระบายกับ AI ต้องใช้คำพูดที่เรียบง่ายชัดเจนและสั้น กระชับ ที่สุด เช่น
ฉันจะขจัดอาการปากหมาของตนเองได้อย่างไร?
ประมาณนี้เป็นต้นนะคะ… AI ก็จะไปรวบรวมเอาบทความที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมพฤติกรรมและความคิดมาจากหลายๆแหล่งแล้วก็เอามาสรุปให้เราฟัง ก็คือถ้าเรา search google เราก็จะเจอคำตอบเหมือนกัน แต่ว่าเราจะต้องนั่งอ่านหลายบทความ ขณะที่แค่พิมพ์ถาม AI มันจะสังเคราะห์ให้เราเสร็จสรรพ เราจะได้แก่นสารสำคัญของสิ่งที่เราต้องการจะรู้ได้ทันทีโดยที่เราไม่ต้องไปเสียเวลาไปนั่งอ่านหลายๆบทความ แล้วสรุปเอง
ส่วนใหญ่แล้วเทคนิคที่ AI นำมาให้เรา จะเป็นเทคนิคที่เรียกว่า cbt หรือการจัดการความคิดและพฤติกรรม ในยุคปัจจุบันเนี่ยพบว่าจิตแพทย์สมัยใหม่หรือร่วมสมัยก็เขาจะนิยมใช้เทคนิค cbt ร่วมกับ mindfulness meditation หรือ การสังเกตการทำงานของภาวะจิตใจ ที่ใกล้เคียงการเจริญสติของพุทธแต่ว่าไม่ได้ตรงเป๊ะซะทีเดียว
พอลองใส่คำถามซับซ้อนหน่อยว่า ‘ฉันสับสนจัง ไม่รู้ว่าตัวเองกำลังรู้สึกยังไงอยู่ แต่จิตตกมาก ไม่รู้ด้วยว่าจิตตกเรื่องอะไร คุณช่วยวิเคราะห์ทีได้ไหม
AI ก็พยายามค่ะ …คือจะไปค้นเอาบทความที่ช่วยให้คนสามารถค้นหาความรู้สึกของตนเองในเชิงรูปธรรมเช่น ลองจดบันทึกไหม หรือลองทำสมาธิมั้ย เผื่อจะได้ความชัดเจนมากขึ้น ว่าไอ้สิ่งที่ทำให้คุณกังวลน่ะ คืออะไรกันแน่
ทีนี้ลองให้ Ai ช่วยตัดสินใจเรื่องง่ายๆ เช่น ‘ฉันควรไปแอบเสือกเฟซบุคส์ของผู้ชายหล่อๆดีไหม?’
Ai ตอบว่าการกระทำใดๆที่ไม่มีพฤติกกรรมเกินเลยไปกระทบตัวคนๆนั้นก็ไม่เป็นไรหรอก แต่ว่ามันจะกระทบต่อจิตใจคุณนะ ลองพิจารณาตัวเลือกดูสิว่า ถ้าคุณเลือกจะทำพฤติกรรมแบบนี้หรือแบบนั้นออกไป อันไหนจะส่งผลกระทบดีหรือร้ายต่อตัวคุณมากกว่ากัน
พอลองถามการตัดสินใจเชิงจริยธรรมบ้าง เช่น ฉันจะตัดสินใจเลือกระหว่าง ‘ช่วยเหลือคนจำนวนมากแต่ต้องทำร้ายคนส่วนน้อย’ กับ ‘ไม่ทำร้ายใครเลยแต่ก็ไม่ได้ช่วยใครเลย’ ฉันควรเลือกทางไหน
AI ไม่สามารถทำได้ค่ะ ระบบรวนไปเลย แกล้งเอ๋อ
หากลองถามคำถามเชิงนามธรรม Ai ก็ทำได้ระดับนึงนะคะ เช่นว่าระหว่าง ‘ความรู้สึกที่เรามีต่อคนๆนึง จะแยกระหว่างความรัก ความเมตตา และความลุ่มหลง ได้ยังไง?’
เขาจะให้คำนิยามของความรัก ความลุ่มหลง และความเมตตามาให้ จากนั้นเขาจะให้เราตัดสินใจเองจากการอ่านคำนิยามนั้นว่า จริงๆแล้ว เรารู้สึกอย่างไรกันแน่
ทีนี้ลองถามแบบเชิงอภิปรัชญาบ้างเช่น ศาสนานี้กับศาสนานี้ ศาสนาไหนดีกว่ากัน?
AI ไม่สามารถทำได้นะคะ เขาจะทำได้แค่เปรียบเทียบว่าหลักธรรมศาสนานี้มีอะไรบ้าง และเกี่ยวข้องเชื่อมโยงหรือต่างกันอย่างไรกับอีกศาสนาหนึ่ง รวมถึงสรุปในตอนท้ายว่าการใช้ศาสนามาประยุกต์กับการดำเนินชีวิตขึ้นอยู่กับประสบการณ์ส่วนบุคคลเป็นหลัก
หรือถามว่า…คุณเชื่อในพระเจ้าไหม? Ai ตอบว่าเขาเป็นเพียงโปรแกรมที่ถูกออกแบบขึ้นมาเพื่อช่วยมนุษย์ (ในเชิงรูปธรรม) จึงไม่สามารถมีความคิดเห็นอะไรที่เกี่ยวกับเรื่องนอกเหนือจากนั้น (เขาใช้คำว่าจิตวิญญาณ)
โดยสรุปแล้ว Ai สามารถตอบคำถามเชิง common sense หรืออะไรที่เราก็สามารถคิดเองได้โดยธรรมชาติ หากแต่ว่า ณ ขณะที่เราจมดิ่งกับความรู้สึกนั้น เราอาจถูกอารมณ์บดบังจนไม่มีความสามารถพอที่จะแยกแยะข้อเท็จจริงออกจากมายาคติทางความคิดที่สมองสร้างขึ้นมาหลอกเรา
การพิมพ์ถาม Ai ก็เหมือนการกับเตือนสติตนเอง ให้กลับมาใช้ความคิดเชิง วัตถุวิสัย พิจารณาสิ่งต่างๆแบบถี่ถ้วน
โดยสรุป… AI สามารถช่วยคนที่มีความสามารถในการแยกแยะตนเองระดับหนึ่ง แต่จะไม่สามารถช่วยเหลือในกรณีที่บุคคลผู้นั้นยังไม่มีความสามารถพอที่จะวิเคราะห์อารมณ์ความรู้สึกตนเอง หรือ ในคนที่ใช้กลไกป้องกันทางจิตสูง AI ก็จะจับความรู้สึกลึกๆของเขาไม่ได้
ขณะที่… มนุษย์สามารถทำตรงส่วนนี้ได้เพราะมนุษย์มีความสามารถพิเศษในการเชื่อมโยงอารมณ์ของตนเองกับผู้อื่น มนุษย์หรือแม้แต่สัตว์ จะสามารถรับรู้และทำความเข้าใจอารมณ์ของสิ่งมีชีวิตด้วยกัน (สังเกตจากการเลี้ยงสัตว์มาเยอะ หมาแมวมันรู้นะคะว่าเราเศร้า ถึงแม้เราจะทำตัวปกติอยู่ก็ตาม) ได้จากการสังเกตเพียงเล็กน้อยของสีหน้า แววตา และอวัจนภาษาต่างๆ
ขณะที่ AI เป็นเพียงโปรแกรมคอมพิวเตอร์ซึ่งปราศจากอารมณ์ความรู้สึก ดังนั้น ในบุคคลที่มีภาวะทางจิตสับสนรุนแรง ก็ยังคงต้องพึ่งมนุษย์ในการช่วยเหลืออยู่ดี
In memories with AI (2024)
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
