ประเทศเป็นเจ้าหนี้หรือลูกหนี้? รู้จัก NIIP เรื่องที่คุณอาจไม่เคยรู้
ก่อนจะทำความรู้จักกับ NIIP เรามาคิดวิเคราะห์เล่นๆ กันก่อนว่าการที่ประเทศหนึ่งจะเป็นเจ้าหนี้หรือลูกหนี้นั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยอะไรบ้าง
บางคนอาจจะสังเกตจากดุลบัญชีเดินสะพัด (Current Account Balance) ที่บ่งบอกสถานะรายได้และรายจ่ายจากการส่งออกสินค้าและบริการของประเทศ ซึ่งหากประเทศมีเงินทุนไหลเข้ามา อาจทำให้ประเทศมีสถานะเป็นเจ้าหนี้ในทางกลับกัน หากประเทศมีเงินทุนไหลออกไป ก็อาจทำให้ประเทศมีสถานะเป็นลูกหนี้
หรือหลายคนอาจสังเกตง่ายๆ ด้วยการมองที่หนี้สาธารณะ (Public Debt) ไปเลย หากหนี้สาธารณะสูงประเทศนั้นก็มีสถานะเป็นลูกหนี้
แต่จริงๆ แล้วนิยามของคำว่า "เจ้าหนี้หรือลูกหนี้" ที่เราเข้าใจได้ง่ายที่สุด นั่นก็คือ ใครเป็นคนปล่อยกู้แล้วใครเป็นผู้กู้เงินต่างหาก คนปล่อยกู้ก็คือเจ้าหนี้ ผู้กู้เงินก็คือลูกหนี้
ครั้งนี้เลยจะพามารู้จัก Net International Investment Position (NIIP) หรือ สถานะสุทธิของการลงทุนระหว่างประเทศ
Net International Investment Position (NIIP) คืออะไร?
ถ้าให้เข้าใจง่ายๆ ก็เปรียบเสมือน "สมุดบัญชี" ที่จะบอกว่าประเทศหนึ่งๆ เป็นเจ้าหนี้หรือลูกหนี้ของต่างชาติ โดย NIIP จะคิดด้วยการนำมูลค่ารวมของสินทรัพย์ที่ประเทศหนึ่งถือครองในต่างประเทศ ลบด้วย มูลค่ารวมของสินทรัพย์ที่ต่างชาติถือครองในประเทศนั้น
สมมุติว่า บริษัทไทยไปสร้างโรงงานที่ประเทศเวียดนาม มูลค่า 1,000 ล้านบาท และคนไทยซื้อหุ้นบริษัทในสหรัฐอเมริกา มูลค่า 500 ล้านบาท
แต่บริษัทญี่ปุ่นมาสร้างโรงงานในไทย มูลค่า 800 ล้านบาท และนักลงทุนจีนซื้อตราสารหนี้ของรัฐบาลไทย มูลค่า 300 ล้านบาท
ดังนั้นสินทรัพย์ของไทยในต่างประเทศจะเท่ากับ 1,000 ล้านบาท + 500 ล้านบาท = 1,500 ล้านบาท และสินทรัพย์ของต่างชาติในไทยจะเท่ากับ 800 ล้านบาท + 300 ล้านบาท = 1,100 ล้านบาท
NIIP ของไทยในตัวอย่างนี้ก็จะเท่ากับ 1,500 ล้านบาท + 1,100 ล้านบาท = 400 ล้านบาท
หมายความว่า ประเทศไทยจะถือเป็นเจ้าหนี้ นั่นก็เพราะว่าไทยมีสินทรัพย์ในต่างประเทศเป็นบวก (400 ล้านบาท) ซึ่งมากกว่าที่ต่างชาติมีสินทรัพย์ในไทยนั่นเอง
แล้วถ้าหากตัวเลข NIIP เป็นลบจะเกิดอะไรขึ้น?
แน่นอนว่าประเทศใดที่มีตัวเลข NIIP เป็นลบก็จะถือว่าเป็นลูกหนี้ และผลลัพธ์ที่ตามมานั้นก็ยากที่จะเคาเดาได้ แต่สิ่งที่จะเห็นได้อย่างชัดเจนเลยก็คือ "ความเปราะบางทางเศรษฐกิจ" ของประเทศนั้นๆ
การที่ประเทศมีตัวเลข NIIP เป็นลบมากเท่าไหร่ นั่นก็หมายความว่า ต่างชาติเป็นเจ้าของหรือถือครองสินทรัพย์ของประเทศมากเท่านั้น ซึ่งจะส่งผลให้ประเทศนั้นมีความเปราะบางต่อภาวะช็อกทางเศรษฐกิจระดับโลกอย่างมาก เนื่องจากประเทศเหล่านี้พึ่งพาเงินทุนต่างประเทศเป็นอย่างมาก
ลองจินตนาการว่าหากรัฐบาลญี่ปุ่นออกนโยบายสนับสนุนให้บริษัทสัญชาติญี่ปุ่นที่อยู่นอกประเทศกลับมาตั้งโรงงานภายในประเทศญี่ปุ่นเอง จะเกิดอะไรขึ้นกับประเทศไทยบ้าง แค่คิดก็แย่แล้วใช่มั้ย?
แต่อย่างไรก็ดี ทั้ง NIIP เป็นบวกและลบต่างก็มีข้อดีข้อเสียในตัวเอง และไม่ได้หมายความว่าแบบใดจะดีกว่าเสมอไป ขึ้นอยู่กับสถานการณ์และปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
หาก NIIP เป็นบวก (ประเทศเป็นเจ้าหนี้) ความหมายว่า ประเทศมีสินทรัพย์ในต่างประเทศมากกว่าที่ต่างชาติมีสินทรัพย์ในประเทศ
ข้อดี
- แสดงถึงฐานะทางการเงินแข็งแกร่ง อาจมีเงินสำรองมากและสามารถใช้ในการลงทุนหรือรับมือกับวิกฤตได้
- มีอิสระทางเศรษฐกิจ เพราะไม่ต้องพึ่งพาเงินทุนจากต่างชาติมากนัก
- อำนาจต่อรองสูงขึ้น สามารถใช้ฐานะเจ้าหนี้ในการเจรจาทางการค้าหรือการลงทุนกับประเทศอื่นๆ ได้
ข้อเสีย
- ผลตอบแทนจากการลงทุนอาจไม่แน่นอน และความเสี่ยงกระจายไปในต่างประเทศ ซึ่งบางครั้งอาจควมคุมได้ยาก
หาก NIIP เป็นลบ (ประเทศเป็นลูกหนี้) ความหมายว่า ประเทศมีสินทรัพย์ในต่างประเทศน้อยกว่าที่ต่างชาติมีสินทรัพย์ในประเทศ
ข้อดี
- ได้รับเงินทุนจากต่างชาติ ซึ่งสามารถนำเงินทุนมาลงทุนและพัฒนาประเทศได้
- เทคโนโลยีและความรู้ เนื่องด้วยการลงทุนจากต่างชาติอาจนำเทคโนโลยีและความรู้ใหม่ๆ เข้ามาในประเทศ
ข้อเสีย
- ความเสี่ยงในการชำระหนี้ หากเศรษฐกิจมีปัญหา เช่น เงินอ่อนค่าอาจทำให้มีภาระในการชำระหนี้มากขึ้น
- การสูญเสียอธิปไตย เพราะบริษัทต่างชาติอาจมีอิทธิพลต่อเศรษฐกิจและนโยบายของประเทศ
จากที่กล่าวมานี้จะเห็นว่าการที่ NIIP เป็นบวกหรือลบ ไม่ได้หมายความว่าดีหรือไม่ดีเสมอไป สิ่งสำคัญคือต้องพิจารณาปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องเพื่อให้สามารถบริหารจัดการ NIIP ได้อย่างเหมาะสมถึงจะถูกต้องที่สุดนั่นเอง
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
