จิตรกรรมฝาผนัง
▪️นี่คือความสวยงามอย่างแสนวิจิตร โดดเด่นจนเป็นเอกลักษณ์หนึ่งของชาติ ด้วยองค์ความรู้และฝีไม้ลายมือของช่างหลวงและช่างพื้นบ้าน ถึงศิลปินน้อยใหญ่ได้ใช้พื้นที่ตรงนี้ ลงสีเขียนเส้น ฝถ่ายทอดเรื่องราวมาอย่างยาวนาน
🔸
️▪️จิตรกรรมฝาผนังเป็นแหล่งสะสมสารพัดศาสตร์ ทั้งบันทึกความเคลื่อนไหวทางสังคม ชีวิตผู้คน สภาพบ้านเรือน, สถาปัตยกรรม, วิศวกรรม, วรรณกรรม อาหารการกิน งานฝีมือประดิษฐ์ประดอย ถึงรบทัพจับศึก
🔸
▪️วัฒนธรรมประเพณี การละเล่นถึงคติความเชื่อในรูปแบบของพุทธประวัติ ที่แฝงคติธรรมไปจนถึงเหตุการณ์ในหน้าประวัติศาสตร์ นี่คือกระดานดำชั้นดี ที่ปู่ย่าตาทวดใช้อธิบายให้ลูกหลานฟังเวลามาทำบุญกันที่วัด ว่าไอ้นั่นมันยักษ์ ไอ้นั่นตัวมาร ที่เห็นมันขนกันมาเยอะแยะ เพราะจะมารังควานเจ้าชายนักพรต มิให้ตรัสรู้
🔸
▪️นั่นมันต้นงิ้วนี่คือต้นโพธิ์ ด้านบนนั้นนางฟ้าด้านล่างนั่นผีเปรต ไอ้นั่นชูชกนั่นองคุลีมาล ทวดสอนปู่ปู่สอนพ่อ พ่อสอนลูกลูกก็สอนหลาน โดยมีหลวงปู่หลวงตายืนอยู่ใกล้ๆไม่เคยห่าง พร้อมเสริมคอยเติมให้รู้ดีรู้ชั่ว ก็ด้วยภาพจิตรกรรมบนฝาผนัง
🔸
▪️️จิตรกรรมฝาผนังไทยนั้น ละเอียดงดงามปราณีต วิวัฒนาการจากมิติเดียวสู่ ๒ สู่ ๓ มิติ จากอิทธิพลเปอร์เซียที่เขียนเรียงจากซ้ายมาขวา ไล่ขึ้นบนต่อเนื่องทับซ้อนกันไปเป็นมิติ เป็นเรื่องราวไปเป็นชั้นๆ ผสมผสานผูกเรื่องมาตามยุค
🔸
▪️กรรมวิธีและขั้นตอนการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังในอดีต เริ่มด้วยการล้างผนังปูนเสียก่อน ด้วยน้ำผสมกับใบขี้เหล็ก ลดความเป็นกรดเป็นด่างของผนังปูน▪️จากนั้นรองพื้นด้วยดินสอพองผสมกาวจากเม็ดมะขามอีก ๒-๓ ชั้น แล้วขัดพื้นผนังจนเรียบ จากนั้นก็ร่างเรื่องราวพร้อมกับองค์ประกอบของภาพลงบนผนัง
🔸
🔸
▪️สีที่ใช้จะเป็นสีที่ได้จากธรรมชาติทั้งสิ้น อย่างสีแดงหรือชาดได้จากแร่ Cinnabarite, สีเขียวก็จากพืช, สีเหลืองจากยางไม้ และสีน้ำตาลนั้นได้จากดิน ส่วนสีเทากับดำนั้นได้มาจากเขม่าไฟ
🔸
🔸
▪️สีที่ได้จะถูกนำมาบดจนละเอียด ผสมเข้ากับกาวกระถิน, ผสมน้ำ แล้วระบายบนผนังตามที่ได้ร่างภาพเอาไว้ โดยระบายทับเป็นชั้นๆ ปิดทองคำเปลวด้วยยางมะเดื่อ แล้วตัดเส้นเติมรายละเอียด
🔸
▪️เก็บภาพจิตรกรรมฝาผนังจาก ๓ แห่งสำคัญไม่ไกลกรุงเทพฯ มาแบ่งกันชื่นชม เขียนบรรยายไว้นิดหน่อยสะสมไว้เป็นอีกหนึ่งศาสตร์ ที่ขยายได้ถึงอีกนับร้อยนับพันศาสตร์ ด้วยศาสตร์จากจิตรกรรมบนฝาผนัง
🔸(๑)🔸
(๑) แม้จะไม่เก่าโบราณ เพราะเพิ่งวาดไว้เมื่อ ๒๖ ปีมานี่เอง แต่ทุกเหตุการณ์ที่เคยเกิดขึ้น เกี่ยวพันกับอัมพวาและในหลวงรัชกาลที่ ๒ ได้ถูกบรรยายให้รายละเอียดไว้ครบ ด้วยงานจิตรกรรมฝาผนัง ตามพระราชดำริเมื่อครั้งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เป็นประธานในการปฏิสังขรณ์พระอุโบสถเก่าจากยุครัชกาลที่ ๑ ตรงนี้
🔸
️▪️เริ่มจากการเสด็จพระราชสมภพ สู่การเป็นเจ้าฟ้าต่างกรม และขึ้นเป็นอุปราช ผ่านพระราชพิธีพระบรมศพพระพุทธยอดฟ้าฯ ถึงพิธีบรมราชาภิเษก ละเอียดยิบถึงการสร้างวิหารวัดสุทัศน์ฯ และพระปรางค์วัดอรุณฯ ทั้งยังแทรกวิถีชีวิต เครื่องแต่งกายหน้าตาทรงผม ทั้งการละเล่นดนตรีไทย เชิดหุ่นกระบอก งิ้ว เชิดหนังใหญ่ ฑูตฝรั่งจีนมอญมากันครบ ละเอียดยิบเต็มชนิด ๘ ช่องไม่มีที่ว่าง
🔸
🔸
▪️ทั้งยังมีจิตรกรรมตามมุม ด้วยวรรณคดีที่รัชกาลที่ ๒ ทรงพระราชนิพนธ์ ทั้งอิเหนา, สังข์ทอง รวมทั้งไกรทอง ทั้งยังปลาบปลื้มสุดใจด้วยจิตรกรรมฉากใหญ่ครั้งในหลวงพระพุทธเลิศหล้านภาลัยฯ เสด็จฯ เลียบพระนคร เพราะสมเด็จพระเทพฯ เสด็จฯ มาลงฝีพระหัตถ์ไว้เป็นปฐม บนผนังส่วนนี้ถึง ๔ ตำแหน่ง
🔸
🔸
🔸
🔸
▪ เยือนอัมพวา สมุทรสงคราม หนหน้า จิตรกรรมฝาผนังวัดอัมพวันเจติยารามห้ามพลาด : (เปิดเสาร์-อาทิตย์)
🔸(๒)🔸
(๒) ราชบุรี, โพธารามแอบไว้อีก ๑ วัดเก่าสวยงามจากยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์ สวยงามทั้งนอกทั้งใน ทั้งบานประตูไม้แกะสลัก และพระพุทธรูปหินทรายพอกปูนทับเป็นพระประธานกลางพระอุโบสถ
🔸
▪️พื้นหินอ่อนสลับสีขับจิตกรรมฝาผนัง ด้วยฝีมือช่างชาวมอญจากยุคต้นกรุงจนสวยจับใจ ทั้งไตรภูมิฯ ทั้งพุทธประวัติ ทั้งทศชาติ เทวดาชุมนุม ด้วยสีสกัดจากเปลือกไม้และดอกไม้สมัยโบราณ อุปถัมป์โดยเจ้าจอมมารดากลิ่น ในรัชกาลที่ ๔ ต้นราชสกุลกฤดากร
🔸
▪️วัดโบราณที่สันนิษฐานว่ามีอยู่แต่เดิมจากยุคกรุงศรีอยุธยาแห่งนี้ ได้รับการฟื้นฟูบูรณะเมื่อชาวมอญเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารหลายหนอย่างต่อเนื่อง ทั้งสมัยปลายกรุงธนบุรีสู่รัตนโกสินทร์ รวมทั้งในสมัยรัชกาลที่ ๑ และได้รับการบูรณะครั้งใหญ่สมัยรัชกาลที่ ๔ โดยช่างเขียนชาวมอญ โดยซ่อมทับลงบนภาพเดิมที่มีการชำรุด
🔸
️▪️️จิตรกรรมฝาผนังที่วัดคงคาราม จึงมีความพิเศษคือมีทั้งบูรณะรักษาภาพดั้งเดิมจากยุคกรุงศรีอยุธยาไว้ และเพิ่มเติมภาพจิตรกรรมยุครัตนโกสินทร์ ที่เห็นได้ชัดจากศิลปะแบบตะวันตกที่ปรากฎอยู่ในภาพจิตรกรรม
🔸
▪️ที่นี่ยังมีกุฎิเรือนไทยขนาดเขื่องอีก ๙ หลังจากยุคกรุงธนบุรี โดยเรือนหนึ่งจัดไว้เป็นพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน จัดเต็มด้วยวิถีชีวิตชาวมอญ ผ่านมาโพธาราม วัดคงคารามคืออีกแห่งที่แนะนำ (พิพิธภัณฑ์เปิดเสาร์-อาทิตย์)
🔸(๓)🔸
(๓) ปิดกันด้วยของดีเมืองเพชรฯ วัดเกาะท่าราบ ถิ่นเกิดคนจริงพระยาศรีสิทธิสงคราม (ดิ่น ท่าราบ) เป็น Unseen Thailand ด้วยจิตรกรรมภายในพระอุโบสถเก่าจากปลายอยุธยา อัดแน่นจัดเต็มทุกพื้นที่ ทั้งด้านหน้าของพระประธาน ที่เป็นภาพเขาสัตตบริภัณฑ์ ๗ ขุนเขา ตระหง่านอยู่กลางเขาพระสุเมรุ
🔸
▪️โดยมีเจดีย์จุฬามณีลอยอยู่เต็มพื้นฟ้า รูปกระต่ายทางซ้ายนกยูงทางขวา สื่อถึงกลางวันกลางคืนในคติจักรวาล ส่วนผนังทางซ้ายและขวา แบ่งเรื่องออกเป็นช่องๆ โดยคั่นไว้ด้วยภาพเจดีย์ ด้านละ ๗ องค์
🔸
▪️️ผนังทางซ้ายพระประธาน เป็นภาพพุทธประวัติตั้งแต่คราวประสูติ ไล่ไปถึงอัฏฐมีบูชา คราวถวายพระเพลิง โดยมีโทนะพราหมณ์ แบ่งพระบรมสารีริกธาตุด้วยทะนานทองคำ ท่ามกลางกษัตริย์จาก ๗ พระนคร
🔸
▪️ส่วนผนังทางขวาคือชุดภาพสัตตมหาสถาน ทั้ง ๗ ที่พระพุทธองค์ประทับเสวยวิมุตติสุข ทั้งประทับใต้ต้นโพธิ์, ใต้ต้นไทร, ใต้ต้นจิก และคราวเดินจงกลมรวมถึงทรงแสดมกปาฏิหาริย์ ที่ใต้ต้นมะม่วงแก่เหล่าเดียรถีย์
🔸
▪️ส่วนผนังด้านหลังของพระประธาน ตรงนี้คือฉากใหญ่มารผจญ โดยพระแม่ธรณีบีบมวยผมเป็นประจักษ์พยาน ในการบำเพ็ญทานบารมี จนเหล่ามาร พ่ายแพ้กระเจิดกระเจิง
🔸
▪️ทุกภาพทุกฉากช่างสกุลเมืองเพชรฯ สร้างงานไว้อย่างละเอียดยิบ ลงสีเขียนเส้นไปจนถึงลวดลายไม้ขื่อคานใต้หลังคา แถมยังแฝงคติธรรมสำคัญไว้ให้ครบ▪️สุดท้ายก็เพียงรอให้ใครอีกซักคนสองคน เปิดประตูพระอุโบสถบานประตูพระวิหาร เข้ามาชื่นชม และค้นพบความหมายจากสารที่สื่อไว้ ทั้งสวยงามและล้นคุณค่าเหล่านี้
🔸จิตรกรรมสมัย รัชกาลที่ ๑ สงคราม ๙ ทัพ สีฝุ่นบนผนังกุฎิ วัดบางแคใหญ่ @ สมุทรสงคราม🔸
📷 All photos taken by Tui Kajondej 🔸
⭕ Notre Dame มหาวิหารนอร์ทเทอร์-ดาม
⭕ ถ้ำทวารวดี
🌸 เขียนทุกเรื่องด้วยความสนุก เพื่อความสุขของผู้เขียน ไว้สะสมเรื่องเขียนตรงนี้ 🌸
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
