เพราะความไม่ประมาทคือ จุดเริ่มต้นชีวิตที่ดี
...ธรรมอย่างหนึ่งที่มีอุปการะไฉนคือ ความไม่ประมาทในกุศลกรรมทั้งหลาย นี้ธรรมอย่างหนึ่งที่มีอุปการะมาก ฯ...
พระไตรปิฏกไทย (ฉบับหลวง) เล่มที่ 11 หน้าที่ 251 ข้อที่ 367
ในช่วงเวลานี้ ผมกำลังหาเป้าหมายและหลักการในการเขียนงานครับ ผมกลับมาตั้งคำถามกับตัวเองอีกครั้งว่า อะไรคือสิ่งที่ทำให้ผมประสบความสำเร็จ ผมอยากทำอะไรหลายอย่างมากครับ แต่ผมรู้ว่าผมต้องเลือกแค่สิ่งเดียวเท่านั้นในการทำออกมาให้ดี ไม่ใช่เพราะผมไม่มีศักยภาพ แต่เพราะชีวิตมนุษย์หนึ่งคนมันทำได้ไม่กี่อย่าง ผมเลยกลับมาที่พุทธศาสนาครับ ผมคิดว่าช่วงนี้กำลังเป็นที่นิยม และความท้าทายของผู้อยากเริ่มเรียนรู้พุทธศาสนาคือ เราควรเริ่มจากตรงไหน?
ผมเลยสงสัยว่า อะไรคือสิ่งที่เข้าใจง่ายในการเรียนพุทธศาสนา แม้แต่ผู้เริ่มต้นก็เข้าใจได้ ผมเริ่มออกไปค้นหาในพระไตรปิฏก โดยใช้ Keywords ในหัว เพื่อตอบปัญหานี้ครับ จนผมได้เข้าใจว่า ความไม่ประมาท เป็นสิ่งที่เข้าใจง่าย แม้แต่ผู้เริ่มต้นก็เข้าใจได้ครับ แต่ผมเชื่อว่า ผู้อ่านหรือผู้สนใจอาจต้องการการอธิบายเพิ่มเติม เพื่อให้เข้าใจในบริบทปัจจุบันมากขึ้น ผมเลยตั้งใจจะเขียนด้วยภาษาปัจจุบันมากที่สุดและเข้าใจง่ายมากที่สุดครับ
เรามาเริ่มจากการอธิบายคำว่า ไม่ประมาท หากผมนึกคำว่า ไม่ประมาก ผมจะนึกตอนที่ผมเดินข้ามถนน ส่วนใหญ่เราไม่อยากตกเป็นเหยื่อการไปต่างโลก ด้วยรถยนต์หรือรถบรรทุก เราเลยจำเป็นต้องไม่ประมาทในการเดินข้ามถนนครับ เมื่อเราไม่ประมาท เราจะมองซ้าย มองขวา เช็คว่าสัญญาณไฟขึ้นเป็นสีอะไร เตรียมตัวให้พร้อมก่อนเดิน และเดินข้ามอย่างมีสติที่สุด เผื่อว่ามีคนขับคนไหนกำลังขับรถด้วยความเร็ว 200 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
การไม่ประมาทคือ การไม่ดูถูกและเฝ้าระวังอย่างมีสติ สำหรับพวกเราที่ใช้ชีวิตทั่วไป เราอาจเดินข้ามถนนไม่กี่ครั้ง หรืออาจไม่ได้ข้ามถนนเลยในช่วงนี้ แต่เราจะมีเหตุการณ์ที่เราต้องห้ามประมาทเช่นกัน การไม่ประมาทประกอบไปด้วยสติและสมาธิ เพราะถ้าหากไม่ประกอบด้วยสองสิ่งนี้ คุณจะเดินข้ามถนนโดยไม่ดูรถและอสัญญาณไฟ หรือคุณจะทำให้ความสัมพันธ์ไปในทิศทางที่ไม่ดี เพราะคุณประมาทในการใช้คำพูด
ทีนี้เรามาพูดถึงคำว่า กุศลธรรม กันดีกว่าครับ กุศลธรรมมันฟังดูเป็นอะไรที่มากด้วยความบริสุทธิ์ (Purity) และเป็นสิ่งที่เราต้องการมาก เพื่อให้ฟ้าเทวดาช่วยเหลือ; ความรู้สึกผม เหมือนกับว่า คนจะมองคำว่า กุศล เป็นค่าเงินในการแลกเปลี่ยนให้ฟ้าหรือเทวดามาช่วยครับ (Currency) แต่ที่จริงแล้ว กุศลธรรมคือ ความดีงาม ครับ
ผมเชื่อว่าทุกคนจะมีความหมายคำว่า ความดีงาม แตกต่างกันออกไป แต่เราจะมาเอาหลักของปรัชญาพุทธกันนะครับ ผมขอยกหนทาง 10 ข้อ ที่ศากยมุนีบอกว่า เป็นสารตั้งต้นของความดีงามกันครับ เพราะผมก็อธิบายไม่ถูกเหมือนกันกับคำว่า ความดีงาม
- 1.ไม่ฆ่าสัตว์
- 2.ไม่ขโมยของ
- 3.ไม่ประพฤติผิดในกาม (ไม่เล่นชู้ หรือไป Sexual Harassment)
- 4.ไม่พูดโกหก
- 5.ไม่พูดยุยง
- 6.ไม่พูดหยาบคาย
- 7.ไม่พูดเพ้อเจ้อ
- 8.ไม่โกรธแค้น
- 9.ไม่โลภ
- 10.ไม่หลงมัวเมา
หากเทียบกับศาสนาคริสต์คาทอลิก มันก็ไม่ต่างอะไรจากบัญญัติสิบประการ แต่ปรัชญาพุทธเรียกว่า กุศลกรรมบทสิบ; ทางสิบข้อที่ทำให้เราดีงาม บางที การตีความคำว่าดีงามคืออะไรมันยากและท้าทายสำหรับผม การยกทางสิบข้อนี้ให้เห็นและให้ผู้อ่านพิจารณาว่า สิบข้อนี้ดีงามสำหรับตนหรือไม่ มันจะทำให้ผู้อ่านเห็นเข้าใจมากกว่า
คำที่ว่า ไม่ประมาทในกุศลธรรม คือ การไม่ประมาทในกุศลกรรมบทสิบ ผมเชื่อว่าด้วยเซ้นส์ของผู้อ่านทุกท่าน เมื่อเห็นสิบข้อนี้ ทุกท่านน่าจะรู้สึกบ้างว่า ถ้าหากมีใครสักคนมีหนึ่งในสิบข้อนี้ เขาคนนั้นต้องเป็นคนดีมากแน่ ใช่หรือเปล่าครับ นั่นแหละครับคือสิ่งที่ทุกคนสามารถเริ่มต้นทำได้ตั้งแต่ตอนนี้ แม้ว่าทุกท่านจะพึ่งเริ่มต้นเรียนศาสนาพุทธก็ตาม
ผู้อ่านบางท่านอาจกังวลว่า ฉันน่าจะทำสิบข้อนี้ได้ไม่ครบ หรือ ใครทำได้ก็เป็นพระอรหันต์แล้ว ผมอยากให้มองว่ามันเป็นเหมือนกับการออกกำลังกายครับ สำหรับผู้อ่านที่ออกกำลังกายจะเข้าใจดีว่า ช่วงแรกมันฝึกยากมาก ความยากนั้นมาจากการที่เราต้องเปลี่ยนนิสัยเก่าของเราครับ การฝึกสิบข้อนี้ก็เช่นกัน ในช่วงแรก คุณอาจทำได้แค่บางข้อ ซึ่งก็นับว่าดีมาก ๆ แล้วครับ
คุณลองจินตนาการตอนมีคนมายุยงให้คุณไปเกลียดคนหนึ่งดูครับ ถ้าคุณไม่ประมาทในคำพูดของเขา คุณจะรู้ว่า คนคนนี้ไม่ควรคบด้วยประการทั้งปวง เพราะถ้าหากเขาเอาเรื่องแย่ของคนอื่นมาบอกกับเราได้ เขาก็คงเอาเรื่องแย่ของเราไปบอกกับคนอื่นเหมือนกัน
เมื่อเป็นแบบนั้นคุณเลยเลือกที่จะไม่พูดยุยงให้เพื่อนฝูงแตกแยก ถ้าหากคุณรู้ว่าเพื่อนคนนี้ไม่ชอบเพื่อนคนนั้น คุณก็แค่อย่าให้พวกเขาเจอหน้ากัน หรือต่อให้คุณโดนมองว่าคุณเป็นนกสองหัว แต่ด้วยการที่คุณไม่ยุยงใคร กุศลธรรมนี้จะทำให้คุณยังคงเป็นผู้ที่มีความน่าเชื่อถือในสายตาคนอื่นอยู่ดีครับ; เรียกว่าฟ้าและเทวดาคุ้มครองก็ได้ครับ
มันเป็นเรื่องท้าทายเสมอในการเปลี่ยนแปลงนิสัยเก่าที่ไม่ดีให้ดีขึ้น ผมจำความรู้สึกของการออกกำลังกายครั้งแรกได้ครับ มันยากมากเลยครับ แต่เมื่อผมฝึกต่อไปเรื่อย ๆ ผมเห็นว่าร่างกายผมเปลี่ยนไปในทางที่ดี ก็ทำให้ผมมีความสุขระยะยาวมากกว่าการเก็บนิสัยเก่าอันนั้นครับ คุณค่าของการไม่ประมาทคือ การที่มันเป็นจุดเริ่มต้นของชีวิตที่ดี และผมเชื่อว่าทุกคนอยากมีชีวิตที่ดีกันทั้งนั้นครับ
- 2
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
