ถอดรหัสคำอวยพร "ปัญจวาสนามาเยือน"
ในวัฒนธรรมจีนดั้งเดิม “ปัญจวาสนามาเยือน (五福临门：ความสุข 5 ประการ)” เป็นคำอวยพรที่เพียบพร้อมไปด้วยความหมายมงคล ทุกครั้งเมื่อถึงเทศกาลตรุษจีนหรือในโอกาสมงคลต่าง ๆ เราก็มักจะได้ยินคำอวยพรดังกล่าว แต่ว่า “ความสุข 5 ประการ” นั้นประกอบด้วยอะไรบ้าง โพสต์นี้มีคำตอบ
1. ที่มาของความสุขห้าประการ
“ความสุข 5 ประการ” ปรากฏการกล่าวถึงครั้งแรกในคัมภีร์ซ่างซู บทหงฟ่าน《尚书·洪范》ซึ่งเป็นคัมภีร์ที่ว่าด้วยกฎการเมืองการปกครองของชนชั้นสูงในราชวงศ์ซาง（商朝）เชื่อกันว่าประพันธ์โดยจีจื่อ（箕子）สองปีหลังจากราชวงศ์โจวพิชิตราชวงศ์ซางโดยพระเจ้าอู่หวาง（周武王）จีจื่อจึงนำคัมภีร์ดังกล่าวมาถ่ายทอดต่อ
เนื้อหาหลัก ๆ ในคัมภีร์ว่าด้วยมหากฎนพลักษณ์ ประกอบด้วย
- 1.ธาตุทั้งห้า（五行）
- 2.พฤติกรรมห้าประการ（五事）ว่าด้วยพฤติกรรมอันดีของกษัตริย์
- 3.นโยบายแปดประการ（八政）ว่าด้วยภาระการปกครองที่ผู้ปกครองพึงใส่ใจ
- 4.การคำนวณห้าประการ（五纪）ว่าดด้วยการนับคำนวณเรื่องสำคัญต่าง ๆ
- 5.บรรทัดฐานอันสูงส่งของผู้ปกครอง（皇极）
- 6.คุณธรรมพื้นฐานสามประการ（三德）ว่าด้วยหลักคุณธรรมที่ผู้ปกครองพึงใช้ปกครองราษฎร
- 7.ศาสตร์พยากรณ์（稽疑）ว่าด้วยการพยากรณ์เพื่อใช้ในการตัดสินใจเรื่องสำคัญ
- 8.ปรากฏการณ์ธรรมชาติ（庶征）ว่าด้วยปรากฏการณ์ธรรมชาติเพื่อทดสอบพระราชอำนาจของผู้ปกครอง
- 9.หกหายนะห้าสุขสันต์（五福六极）ว่าด้วยความสุขทั้งห้ากับความหายนะทั้งหก
คัมภีร์ซ่างซู บทหงฝานกล่าวว่า
สุขสันต์ห้าประการ ประกอบด้วย ประการแรกเรียก ‘อายุมั่นขวัญยืน’ ประการสองเรียก ‘ร่ำรวยมั่งคั่ง’ ประการสามเรียก ’อโรคยาสันติสุข’ ประการสี่เรียก ‘ใจบุญสุนทาน’ ประการสุดท้ายเรียก ‘วายปราณอย่างสงบ’「一曰寿，二曰富，三曰康宁，四曰攸好德，五曰考终命。」
คัมภีร์ซ่างซู บทหงฝาน《尚书·洪范》
ในยุคหลัง ๆ ความสุขสันต์ทั้งห้าสามารถหมายถึง “สมบูรณ์พูนสุข（福）” “เจริญยศศักดิ์（禄）” “อายุมั่นขวัญยืน（寿）” “สิริมงคล（喜）” และ “โภคทรัพย์（财）” ได้ด้วยเช่นเดียวกัน
2. ประการแรกเรียก “อายุวัฒนะ”
คำว่า “寿（shòu）” หมายถึงอายุยืน การมีอายุยืนเป็นสิ่งที่ไม่เข้าใครออกใครมาแต่โบราณแล้ว เนื่องด้วยวิทยาการการแพทย์ในสมัยก่อนยังมีข้อจำกัด จึงทำให้อายุโดยเฉลี่ยของคนค่อนข้างสั้น
เมื่อเราพบเห็นผู้สูงวัยผมหงอกขาวราวกับขนหงส์แต่ใบหน้ายังดูเปล่งปลั่ง จิตใจยังผ่องใส ย่อมเกิดความเคารพนับถืออย่างยิ่ง เพราะอายุยืนไม่เพียงหมายถึงความต่อเนื่องของการใช้วิต แต่ยังสะท้อนภูมิปัญญาและความสงบมั่นคงที่สั่งสมมาชั่วชีวิต
การมีอายุยืนจึงเป็นหลักประกันในการสืบสานวงศ์ตระกูล ได้อยู่ท่ามกลางลูกหลานเหลนโหลน สร้างความสุขแก่ครอบครัวล้วนเป็นภาพชีวิตในอุดมคติที่ไม่ว่าใครก็ปรารถนา
3. ประการสองเรียก “ร่ำรวยมั่งคั่ง”
คำว่า “富（fù）” ในที่นี้ไม่เพียงหมายถึงร่ำรวยเงินทองเพียงอย่างเดียว แต่ยังหมายถึงความอุดมสมบูรณ์และความพอเพียงในชีวิตด้วย
พื้นฐานทางวัตถุคือรากฐานการดำรงชีวิต สมัยโบราณ “ความมั่งคั่ง” หมายถึงการมีเสบียงอาหารเพียงพอต่อการดำรงชีพ มีบ้านเรือนที่กันลมกันฝนได้และมีความสามารถทางเศรษฐกิจเพื่อสนองการอุปโภคบริโภค ในสังคมสมัยใหม่ได้ขยายความเพิ่มเติม ซึ่งครอบคลุมการสะสมทรัพย์สมบัติ การอุปโภคบริโภคและความมั่นคงทางเศรษฐกิจ
อย่างไรก็ตาม “ความมั่งคั่ง” ที่เพียบพร้อมด้วยวัตถุนิยมย่อมไม่เพียงพอ แต่ต้อง “มั่งคั่ง” ด้วยสุขภาพจิตที่สมบูรณ์ ความพึงพอใจภายในและการดำรงชีวิตอย่างลึกซึ้งด้วย
4. ประการสามเรียก “อโรคยาสันติสุข”
คำว่า “康（kāng）” หมายถึงสุขภาพร่างกายแข็งแรง ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ ส่วนคำว่า “宁（níng）” หมายถึงความสงบสุข รื่นเริงบันเทิงใจ
พุทธสุภาษิตว่า “ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ (อโรคยา ปรมาลาภา)” การมีสุขภาพดีคือพื้นฐานสำคัญของความสุขทั้งปวง มีเพียงร่างกายที่แข็งแรงที่สามารถสัมผัสรสชาติความงามของชีวิต ส่วนความสงบก็สำคัญไม่แพ้กัน
ในสังคมยุคใหม่ที่วิถีชีวิตเต็มไปด้วยการแข่งขันและความเร่งรีบ ผู้คนต่างเผชิญแรงกดดันและความท้าทายมากมาย การรักษาจิตที่สงบคือหนทางการแสวงหาความสุขสงบท่ามกลางกระแสโลกาภิวัฒน์ ไม่ว่าจะเป็นนั่งสมาธิ การทำโยคะ การอ่านหนังสือ การพบปะพูดคุย ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ล้วนช่วยกล่อมเกลาจิตใจให้เข้มแข็งไปพร้อมกับสุขภาพ
5. ประการสี่เรียก “ใจบุญสุนทาน”
คำว่า “攸好德（yōu hǎodé）” หมายถึงการมีจิตใจเมตตาและคุณธรรมสูงส่ง ในวัฒนธรรมจีน “คุณธรรม（德）” ถือเป็นคุณสมบัติสำคัญและแหล่งที่มาของพรอันประเสริฐทั้งหลาย ผู้มีคุณธรรมย่อมได้รับความเคารพและความไว้เนื้อเชื่อใจจากผู้อื่น และการสั่งสมบุญกุศลย่อมทำให้ชีวิตเจริญรุ่งเรือง
พุทธสุภาษิตว่า “คนหว่านพืชเช่นไร ย่อมได้ผลเช่นนั้น（ยาสิทํ วปเต พีชํ ตาทิสํ ลภเต ผลํ；种瓜得瓜，种豆得豆）” คุณธรรมแฝงอยู่ในกิจวัตรประจำวันของเราทุกคน อาทิ การเคารพผู้ใหญ่ การเคารพครูบาอาจารย์ การรักใคร่เอ็นดูผู้อ่อนกว่า ความซื่อสัตว์สุจริต เป็นต้น การปฏิบัติต่อผู้อื่นด้วยความคุณธรรม ย่อมได้รับผลตอบแทน
6. ประการห้าเรียก “วายปราณอย่างสงบ”
คำว่า “考终命（kǎo zhōng mìng）” หมายถึงการจากไปอย่างสงบ ปราศจากความทุกข์ ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บอันเป็นพรสุดท้ายของชีวิต และเป็นความปรารถนาอันสมบูรณ์แบบในวัฏสงสาร การได้ทบทวนตัวเองช่วงบั้นปลายชีวิตและจากไปอย่างเงียบสงบโดยไม่เหลือความเสียดายใดถือเป็นสุขอันประเสริฐ
เราไม่อาจล่วงรู้อนาคตได้ วันดีคืนดีอะไรจะเกิดก็ย่อมเกิด พึงใช้ชีวิตในแต่ละวันและทุกวินาทีอย่างมีความหมาย และพึงสังวรไว้เสมอ ๆ ว่าทุกอย่างในโลกล้วนอนิจจัง
คำอวยพร “五福临门” แม้จะมีเพียงสี่อักษร แต่ก็แฝงไปด้วยภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมอันลึกซึ้ง ความสุขสันต์ทั้งห้าประการครอบคลุมทุกบริบทของวิถีชีวิตชาวจีน จากอายุขัยที่ยืนยาวถึงคุณภาพชีวิต จากความมั่งคั่งทางวัตถุนิยมถึงความสูงส่งทางจิตใจ จากสุขภาพพลานามัยถึงความสุขสงบทางจิต สู่ความสงบช่วงบั้นปลายชีวิต
สามารถสนับสนุนเพจเพื่อเป็นทุนการศึกษาได้ที่
💵PromptPay: 0954289757
ติดตามและอ่านเพิ่มเติมได้ที่
📌Blockdit: https://www.blockdit.com/chinese.by.wenjie
VPN ดีๆ ต้อง BullVPN❗
อ้างอิง｜参考
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
