30 พ.ย. 2018 เวลา 03:37 • บันเทิง
การสร้าง “ปรากฏการณ์ใหม่” ที่ทำให้แฮร์รี่ พ็อตเตอร์ครองใจคนทั้งโลก
วันนี้เราจะลองมาวิเคราะห์กันว่าเหตุใดวรรณกรรมแฟนตาซีเรื่องนี้จึงครองใจเด็ก (และคนรักวรรณกรรมเด็ก) ทั่วโลกได้ โดยจะดูเฉพาะส่วนเนื้อหาเท่านั้น ไม่ลงในส่วนกลยุทธ์การตลาด ความเป็นโลกาภิวัตน์ ฯลฯ
1. แฮร์รี่ พ็อตเตอร์น่าจะเป็นวรรณกรรมสำหรับเด็กเรื่องแรก (หรืออย่างน้อยก็แรกๆ) ที่มีการผสมผสานแนวเรื่อง (หรือที่ภาษาฝรั่งเรียกว่า genre) อันหลากหลาย แอดมินอ่านวรรณกรรมเด็กมาเป็นพันๆ เรื่อง อ่านเรื่องพ่อมดแม่มด โรงเรียนเวทมนตร์มาก็ไม่น้อย ก็ยังไม่เคยเจอเรื่องไหนเหมือนแฮร์รี่ พ็อตเตอร์ (นับถึงตอนนั้นนะ – ไม่รวมรื่องที่พยายามเขียนเอาอย่างแฮร์รี่ที่มีตามมาอีกมากมาย)
แฮร์รี่ พ็อตเตอร์ สร้างปรากฏการณ์ใหม่ให้กับโลกวรรณกรรมเด็กในช่วงปลายศตวรรษที่ 20 นั่นคือ แม้จะมีแนวแฟนตาซีเป็นแกนกลาง แต่ก็ผสมผสานกับแนววรรณกรรมเด็กแบบอื่นไม่ว่าจะเป็นเทพนิยาย ตำนานพื้นบ้าน (ภูตรับใช้ สัตว์มหัศจรรย์ ตำนานต่างๆ) แนวกีฬา (การแข่งขันควิดดิช) แนวนักสืบ (หลายๆ ตอนในเรื่องชุดแฮร์รี่ใช้วิธีการเล่าเรื่องแบบเรื่องนักสืบ ลองดูตัวอย่างตอนแรกสิ การที่แฮร์รี่สงสัยสเนปมาตลอดทั้งเรื่อง แต่พอตอนจบกลับกลายเป็นว่าผู้ร้ายตัวจริงคือศาสตราจารย์ควีเรลล์ ส่วนสเนปนั้นพยายามจะช่วยแฮร์รี่อยู่ต่างหาก - นี่คือวิธีการแบบเรื่องนักสืบ) แนวผจญภัย (เด่นมากในเรื่องตอนหลังๆ) แนวโรแมนติก (เรื่องระหว่างแฮร์รี่กับโช แชง แฮร์รี่กับจินนี่ และรอนกับเฮอร์ไมโอนี่)
ความที่ผสมผสานกับเรื่องหลากหลายแนว ดังนั้นแต่ละคนจึงหาความรื่นรมย์ของตนเองกับเรื่องนี้ได้
บางคนอาจชอบความโรแมนติก
บางคนอาจชอบแนวกีฬา
บางคนอาจชอบแนวสืบสวนสอบสวน ฯลฯ หรือบางคนก็อาจชอบทุกอย่างที่เป็นแฮร์รี่ พ็อตเตอร์
2. แม้จะเป็นเรื่องแนวแฟนตาซีซึ่งมักจะเปิดพื้นที่ให้กับจินตนาการของผู้อ่าน แต่แฟนตาซีแบบเจ เค โรว์ลิ่ง กลับเลือกที่จะสร้างภาพที่ชัดเจนให้แก่ผู้อ่าน
ในโลกเวทมนตร์แห่งนี้เราเห็นรายละเอียดแทบทุกอย่าง เรารู้ว่าผู้คนที่นั่นเดินทางกันด้วยวิธีใด เรารู้ว่าพวกเขาไปช็อปปิ้งที่ไหน เรารู้ว่าอะไรเป็นขนมที่เด็กๆ เขากินกัน
แม้ที่โรงเรียนฮอกวอตส์ เราก็รู้จักหลักสูตรของที่นี่ เรารู้ว่าต้องเรียนวิชาอะไรบ้าง เรารู้แม้กระทั่งเนื้อหาการเรียนการสอนแต่ละสัปดาห์ของที่โรงเรียน!
นี่ยังไม่นับว่าเรายังรู้ประวัติและตำนานของโรงเรียน รู้จักการใช้ชีวิตของเด็กนักเรียนที่นี่ เรารู้โครงสร้างการบริหารของโรงเรียน - เรียกได้ว่าเด็กๆ หลายคนรู้จักโรงเรียนฮอกวอตส์ดีกว่าโรงเรียนของตัวเองซะอีก!
3. ต่อเนื่องจากข้อที่แล้ว – นอกเหนือจากการที่ผู้อ่านได้เห็นรายละเอียดต่างๆ ในโลกเวทมนตร์แล้ว ผู้อ่านยังสามารถคิดเชื่อมโยงกับประสบการณ์ของตนเองได้ แน่นอนว่าผู้อ่านในยุคปัจจุบันย่อมเข้าใจและเข้าถึงเรื่องแฮร์รี่ พ็อตเตอร์ ได้ดีกว่าวรรณกรรมเยาวชนในอดีตอย่างนาร์เนียหรืออลิซในแดนมหัศจรรย์
-เราเข้าใจการช็อปปิ้งหรือการที่พ่อแม่ต้องไปหาซื้อข้าวของก่อนวันเปิดเรียน เพราะพ่อแม่เราก็เป็นแบบนั้นเหมือนกัน
-เราเข้าใจปฏิกิริยาของตัวละครที่เห็นโฆษณานิมบัสหรือไฟร์โบลต์ 2000 แล้วตาลุกวาว เพราะเราเองเวลาที่เห็นโฆษณาไอโฟนรุ่นใหม่เราก็เป็นแบบนั้นเหมือนกัน
เมื่อผู้อ่านสามารถเชื่อมโยงเนื้อหาในเรื่องกับประสบการณ์ของตนเองได้ เราก็จะเข้าใจเรื่องและตัวละครในเรื่องได้ง่ายขึ้น “อิน” กับเรื่องราวได้ง่าย และจินตนาการโดยเอาตัวเองเข้าไปอยู่ในโลกเวทมนตร์ได้
เรียกได้ว่าเราแทบจะรู้ทุกอย่างว่าถ้าวันหนึ่งเกิดต้องไปอยู่ที่นั่นเราจะใช้ชีวิตอย่างไร...​

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา