ภาษีเชื้อรา: ตอนที่ 3 บรรณาการแด่ "รา" ชันย์
เพื่อให้รอดจากการล่าสังหารของเหล่าเชื้อรา เราต้องสละอะไรไปบ้าง
ราขนมปัง (Rhizopus) เพาะได้จากผู้ป่วยเบาหวานที่คุมน้ำตาลไม่ดี ซึ่งเสียชีวิตจากเชื้อราลุกลามเข้าสมอง เป็นเชื้อราที่กระจายอยู่ทั่วไปรอบตัวเรา รวมถึงขนมปังหมดอายุ
จากตอนที่แล้ว เราทราบแล้วว่ามนุษย์เราต้านทานการติดเชื้อราได้ดีมาก เพราะเชื้อราไม่ชอบอุณหภูมิร่างกายที่สูงคงที่ของสัตว์เลือดอุ่น แต่ของดีคงไม่มีิทางได้มาฟรี ๆ แน่
คนที่จ่ายค่าไฟ คงรู้ดีว่าตัวดูดเงินจากกระเป๋าเราหลัก ๆ คือ เครื่องปรับอากาศ (air conditioner) ถ้าเป็นเมืองหนาวก็คงเป็น เครื่องทำความร้อน (heater)
การที่เราพยายามคุมอุณหภูมิให้สวนทางกับสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา เป็นอะไรที่สิ้นเปลืองพลังงานมาก ๆ
ภาษีพลังงานที่สัตว์เลือดอุ่นอย่างเราต้องเผาทิ้งไปเพื่อควบคุมอุณหภูมิร่างกายให้อุ่นคงที่ ก็ไม่มากมายอะไร (ประชด) แค่ 80-90% ของพลังงานทั้งหมดที่เราใช้เท่านั้นเอง
ในน้ำมีออกซิเจนไม่พอให้มาใช้เผาผลาญพลังงานจำนวนมหาศาลตลอดเวลา สัตว์ที่หายใจในน้ำได้ เช่น ปลาที่ใช้เหงือกหายใจ จึงเป็นสัตว์เลือดเย็นทั้งหมด ในขณะที่สัตว์ที่ใช้ปอดหายใจเอาออกซิเจนปริมาณมหาศาลบนบก เป็นได้ทั้งเลือดเย็นและอุ่น
พลังงานก็มาจากอาหารที่เราทาน นั่นหมายความว่าถ้าเรากลายเป็นสัตว์เลือดเย็นไม่ต้องคอยคุมอุณหภูมิร่างกายให้คงที่ พลังงานจากอาหาร 1 มื้อจะพอให้เราอยู่ได้ 3 วัน แทนที่จะต้องทาน 3 มื้อทุกวัน
การมีร่างกายที่อุ่นคงที่ช่วยให้เรากระฉับกระเฉงอยู่ตลอด ไม่งั้นกิจวัตรประจำวันตอนเช้า แทนที่เราจะจิบกาแฟหรือทำอย่างอื่น เราคงต้องไปอ้าปากนอนตากแดดเพื่อเร่งอุณหภูมิให้สูงขึ้นแบบจระเข้ เพื่อให้เคลื่อนไหวคล่องแคล่ว สมองแล่น
แล้วอุณหภูมิร่างกายที่เหมาะสมควรจะเป็นเท่าใด ยิ่งสูงก็ยิ่งติดเชื้อรายาก แต่ก็ยิ่งสิ้นเปลืองพลังงาน
การเพิ่มอุณหภูมิร่างกายทุก 1 องศาเซลเซียส จะเพิ่มอัตราการใช้พลังงานของร่างกาย 10-20% แต่จะลดจำนวนชนิดของเชื้อราที่เจริญเติบโตได้ 6% ทุก 1 องศาที่เพิ่มขึ้นเช่นกัน (ในช่วงอุณหภูมิ 30-40 องศาเซลเซียส)
นักวิทยาศาสตร์คำนวณจุดคุ้มทุนระหว่างการลดโอกาสติดเชื้อรากับพลังงานที่ต้องใช้ พบว่าสำหรับมนุษย์อยู่ที่ 36-37 องศาเซลเซียส ซึ่งก็เป็นอุณหภูมิร่างกายคนปกติพอดี แต่สำหรับสัตว์เลือดอุ่นอื่น ๆ จะมีค่าอุณหภูมิร่างกายสูงหรือต่ำกว่านี้ได้
เวลาเจ็บป่วยจากการติดเชื้อทั้งจากเชื้อราและเชื้ออื่น สัตว์เลือดอุ่นจะมีไข้ (fever) ในขณะที่สัตว์เลือดเย็นจะย้ายตัวเองไปอยู่ในที่ที่อุณหภูมิสูงขึ้น (behavioral fever) ซึ่งช่วยยับยั้งเชื้อโรคและเพิ่มการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้มีโอกาสรอดชีวิตมากขึ้น
จะเห็นได้ว่ามนุษย์เราต้องจ่ายอะไรไปมากมายเพื่อให้อยู่ในสถานะที่ดีขึ้น
ภาษีสูง ๆ แลกกับสวัสดิการดี ๆ
เงินกินเปล่าหรือค่าเล่าเรียนแพง ๆ แลกกับสังคมในโรงเรียนที่ดีของลูก
ค่าครองชีพสูง มลภาวะ รถติด แลกกับความเจริญ โอกาสในการเล่าเรียน ทำงาน ในเมืองใหญ่
ฯลฯ
ระหว่างที่คุณทานอาหารพึงระลึกไว้ว่ามีแค่ไม่กี่คำสุดท้ายที่คุณเอาไปใช้ในการทำงานหรือกิจวัตรประจำวัน ที่เหลือเกือบทั้งจานเป็นค่าคุ้มครองไม่ให้สารพัดแก๊งมาเฟียเชื้อรามารุมกระทืบเอา
ถ้าคุณเจ็บใจก็กินเห็ด (เป็นเชื้อราขนาดใหญ่) ไปพลาง ๆ แล้วก็อุทิศส่วนกุศล ขอให้เชื้อรากว่า 1.5 ล้านชนิดจงเป็นสุขเป็นสุขเถิด อย่าได้มาเบียดเบียนซึ่งกันและกันเลย
แต่มนุษย์ตัวเป็น ๆ ก็น่าสนใจไม่น้อย เวลาเชื้อราชนิดหนึ่งพยายามย่อยศพเรา มันต้องแก่งแย่งกับเชื้อราอื่น ๆ รวมไปถึงศัตรูคู่อาฆาตอย่างแบคทีเรียที่ทำสงครามกันมาตั้งแต่ไดโนเสาร์ยังไม่เกิด
ถ้าเชื้อราฝ่าด่านภูมิคุ้มกันตอนเรายังมีชีวิตได้ มันก็จะได้ผูกขาดร่างกายของเรา เก็บไว้กินเองแต่เพียงผู้เดียว
ปัจจุบันเราแทบจะใช้ยาปฏิชีวนะแทนยาลดไข้ คนไข้ก็อยากได้ หมอก็อยากให้ แบคทีเรียที่เป็นคู่แข่งของเชื้อราก็ตายกันระเนระนาด ผู้ป่วยที่ภูมิคุ้มกันบกพร่องก็มีมากขึ้น เช่น เอดส์ ได้ยาคีโม ได้ยากดภูมิสำหรับการปลูกถ่ายอวัยวะ เป็นต้น
การติดเชื้อราจึงมีมากขึ้นเรื่อย ๆ
ตอนหน้าเรามาดูกันว่าเชื้อราที่ก่อโรคมันปรับตัวอย่างไร เพื่อตอบโต้อุณหภูมิร่างกายที่สูงของสัตว์เลือดอุ่น
- 5
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
