* เข้าใจ 4 พันล้านปีของวิวัฒนาการใน 6 นาที
TED talk : Four billion years of evolution in six minutes-Prosanta Chakrabarty >>
“ถ้ามนุษย์วิวัฒนาการมาจากลิง ทำไมยังมีลิงอยู่?”
“นั่นก็เพราะเราไม่ใช่ลิง เราคือปลา!”
ดร. Prosanta Chakrabarty เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านปลา หรือ นักมีนวิทยา สอนมีนวิทยาและวิวัฒนาการอยู่ที่มหาวิทยาลัย Louisiana State University เขากล่าวว่า ‘การรู้ว่าแท้จริงแล้วเราคือปลาไม่ใช่ลิงนั้นสำคัญต่อการทำความเข้าใจเรื่องวิวัฒนาการ’
“ผมสอนวิชาวิวัฒนาการอยู่ที่มหาลัยแห่งหนึ่งในอเมริกาและผมมักจะเริ่มต้นชั้นเรียนด้วยด้วยประโยคนี้เสมอ เมื่อใดก็ตามที่บรรดาลูกศิษย์เข้าใจว่าทำไมผมถึงเรียกพวกเขาว่า ‘ปลา’ ตลอดเวลา เมื่อนั้นผมจะถือว่างานสอนของผมสำเร็จลุล่วงด้วยดี”
‘วิวัฒนาการ’ ในความคิดของพวกเรานั้นดูเหมือนเป็นเรื่องยาก มีทฤษฎีถูกกล่าวอ้างขึ้นมามากมาย แต่มีเพียงทฤษฎีเดียวที่มีความเป็นไปได้มากที่สุดและได้รับการยอมรับถึงปัจจุบันคือ ‘Natural selection หรือ การคัดเลือกโดยธรรมชาติ’ ของดาร์วิน
กล่าวถึงสิ่งมีชีวิตที่ดำรงอยู่มาอย่างยาวนาน จนค่อยๆเกิดการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม ส่งผลให้ระบบต่างๆทั้งภายในและภายนอกร่างกายเปลี่ยนแปลง ประชากรที่มีลักษณะที่เอื้อต่อการดำรงชีวิตมากกว่าก็จะสามารถมีชีวิตอยู่รอดจนได้สืบพันธุ์มีลูกมีหลาน ส่งต่อลักษณะที่ดีต่อไป ในขณะที่ประชากรที่อ่อนแอกว่าก็จะตายลง นี่คือการกล่าวถึงทฤษฎีวิวัฒนาการของดาร์วินให้เข้าใจง่ายที่สุด
“เพื่อให้เห็นภาพมากขึ้น คุณลองก้มลงไปดู ‘สะดือ’ ที่คุณมีเหมือนกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่น, ‘กระดูกสันหลัง’ ที่คุณมีเหมือนกับสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังชนิดอื่น หรือแม้กระทั่ง ‘ยีน’ ที่ทุกๆสิ่งมีชีวิตบนโลกล้วนมียีนเป็นหน่วยพื้นฐาน ซึ่งลักษณะเหล่านี้ไม่ได้อยู่ๆก็เกิดขึ้นมาในมนุษย์ แต่ได้รับการส่งต่อมาอย่างยาวนานจากสิ่งมีชีวิตในยุคก่อน
แต่นั่นคือทั้งหมดของวิวัฒนาการจริงหรือ?
เราอาจจะเข้าใจว่าแบคทีเรียและพืชเป็นสิ่งมีชีวิตเก่าแก่ที่เกิดขึ้นมาก่อน ตามด้วยปลา สัตว์ครื่งบกครึ่งน้ำ สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม จนในที่สุดก็กลายเป็น ‘เรา’ สิ่งมีชีวิตลำดับสุดท้ายที่สมบูรณ์แบบที่สุดในเส้นสายของวิวัฒนาการ
แต่เปล่าเลย วิวัฒนาการใช่การพัฒนาแบบเส้นตรงและมนุษย์ก็ไม่ใช่จุดจบของเส้นสายนี้ การเข้าใจความหมายที่แท้จริงของคำถามว่า ‘เรามาจากไหน?’ จะทำให้เราปฏิบัติกับสิ่งมีชีวิตชนิดอื่นบนโลกเปลี่ยนไปและไม่เหยียดมนุษย์ด้วยกันเอง
ย้อนกลับไปเมื่อ 4 พันล้านปีที่แล้ว
นี่คือสัตว์เซลล์เดียว ต้นกำเนิดของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลกใบนี้
ต่อมาได้วิวัฒนาการเป็นสัตว์เซลล์เดียวหลายประเภท
กลายเป็นพวกแบคทีเรียต่างๆ ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งมีชีวิตที่ประสบความสำเร็จสูงสุด เพราะยังคงเป็นกลุ่มที่มีวิวัฒนาการเร็วจนถึงปัจจุบัน
จนเมื่อประมาณ 3 พันล้านปีที่แล้ว สัตว์หลายเซลล์ถือกำเนิดขึ้น กลายเป็นฟังไจ พืช และสัตว์
สัตว์มีกระดูกสันหลังตัวแรกที่วิวัฒนาการขึ้นมา คือ ปลา ดังนั้นคงไม่ผิดที่จะบอกว่าสัตว์มีกระดูกสันหลังทุกชนิดจริงๆแล้วคือปลา
"ผมเลยบอกว่าคุณเป็นปลา เห็นไหมล่ะ"
สายหนึ่งของปลาเกิดวิวัฒนาการขึ้นมา กลายเป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่บนบกได้
ต่อมาเกิดวิวัฒนาการแยกออกเป็นสองสาย สายหนึ่งคือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อีกสายคือสัตว์เลื้อยคลาน
บางสายของสัตว์เลื้อยคลานวิวัฒนาการต่อกลายเป็นนก และ บางสายของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกลายเป็นลิง (Primates) ลิงแยกออกเป็นสองสาย คือลิงที่มีหางและลิงที่ไม่มีหาง (Great apes) ซึ่งต่อมาก็คือมนุษย์สายพันธุ์ต่างๆ
"ทีนี้คุณเห็นภาพชัดเจนหรือยังว่ามนุษย์ไม่ได้วิวัฒนาการมาจากลิงเพียงอย่างเดียว กระบวนการของวิวัฒนาการอาศัยเวลาเป็นล้านปี สิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลกล้วนมีบรรพบุรุษร่วมกัน"
ตลอดเวลา ทุกชีวิตยังคงวิวัฒนาการอย่างต่อเนื่องและขยายเผ่าพันธุ์มากขึ้นเรื่อยๆ
ขณะเดียวกันบางชนิดก็สูญพันธุ์ไป
สิ่งมีชีวิตที่เราพบเห็นอยู่ในทุกวันนี้ ล้วนผ่านกาลเวลามาด้วยกัน เป็นลักษณะที่เหมาะสมต่อการดำรงชีวิตมาจนถึงปัจจุบัน ถ้าจะให้เปรียบกับหนังสือ ก็เหมือนเป็นแค่หน้าสุดท้ายของแต่ละบท ยังมีหน้าแรกจนถึงหน้ารองสุดท้่ายที่ถูกฉีกขาดไป ล้วนเป็นสิ่งที่เราต้องเรียนรู้และหาคำตอบอีกมาก
การคิดว่ามนุษย์เป็นสัตว์ประเสริฐ เป็นสิ่งมีชีวิตที่อยู่เหนือสิ่งมีชีวิตประเภทอื่น นั้นจึงไม่สมเหตุสมผล เพราะไม่ว่าจะเป็นพืชหรือแบคทีเรีย ทุกสายพันธุ์ในวันนี้ล้วนเป็นผู้เหลือรอดเช่นเดียวกัน
แต่อย่างไรก็ตามวิวัฒนาการก็ยังคงดำเนินต่อไป ถ้าโลกของเรายังมีสิ่งมีชีวิตเหลืออยู่อีกถึงพันล้านปีข้างหน้า พวกเราคงเป็นมนุษย์ยุคโบราณ กลายเป็นฟอสซิลสุดแปลกประหลาดให้สิ่งมีชีวิตยุคใหม่เรียนรู้ เราทุกคนเกิดมาแล้วก็ตายไป สิ่งที่จะคงเหลืออยู่ต่อไปอีกหลายล้านปี คือสิ่งที่เราทำไว้กับโลกใบนี้ต่างหาก
- 28
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
