5 พ.ค. 2020 เวลา 16:18 • ประวัติศาสตร์
เรื่องเล่าจากปกรณัมกรีก ตอนที่ 1 : กำเนิดโลกและทวยเทพรุ่นแรก
Chaos : เคออส
สวัสดีครับ วันนี้ผมจะมาเล่าเรื่องเกี่ยวกับการกำเนิดโลกและเทพกรีก เทพแต่ละองค์ที่กำเนิดมา มีความหมายในเชิงนามธรรมยิบย่อยมากมาย จะให้เล่าทั้งหมดก็คงจะยาวเกินไป ผมจะหยิบมาเฉพาะองค์สำคัญๆเท่านั้นนะครับ
ตำนานการกำเนิดโลกและทวยเทพรุ่นแรก หรือ Protogenoi ส่วนใหญ่จดบันทึกโดยเฮซิออด กวีเอกชาวกรีกท่านหนึ่ง ทั้งเรื่องการกำเนิดโครนัส และความไร้เดียงสาของแพนโดรา
เรื่องราวเริ่มต้นขึ้นที่เคออส (Chaos) สภาวะไร้แก่นสาร ไร้รูปร่าง มีเพียงแต่ความยุ่งเหยิงคณานับ จะเรียกว่าความว่างเปล่าก็ได้ครับ เป็นเหมือนกับจักรวาลก่อนจะเกิดบิ๊กแบงและแผ่ขยายตัวออกนั่นเองครับ ต่อมา คำว่าเคออส ในภาษาอังกฤษ ก็แปลว่าความยุ่งเหยิงและโกลาหลครับ
Chaos by Wenceslaus Hollar (1607–1677)
ต่อมา สุญญตาไร้รูปหรือเคออสนี้ ก็ได้บังเกิด นิกซ์ (Nyx) เทพีแห่งกลางคืน และเอเรบัส เทพแห่งความมืด หรือหุบเหวไร้ก้นบึ้ง ถือเป็นการก่อตัวของสสารที่เป็นรูปเป็นร่าง จากความไร้แก่นสาร ฟังดูแล้วก็ไม่ต่างจากทฤษฎีบิ๊กแบงสักเท่าไหร่ใช่ไหมล่ะครับ
เทพีนิกซ์ La Nuit by William-Adolphe Bouguereau (1883)
ต่อมา เทพีนิกซ์ ก็มีบุตรกับเอเรบัส คืออีรอส เทพแห่งความรัก เปรียบเปรยได้ว่า ท่ามกลางความโกลาหลอันแสนน่ากลัว ความรักจักขับไล่ความยุ่งเหยิงมืดมนไปจนสิ้น
อาริสโฟตานีส นักเขียนบทละครสุขนาฏกรรมบรรยายอุบัติการณ์นี้ว่า :
...ราตรีกางปีกดำสนิท
บินสู่อ้อมอกของเอเรบัสที่มืดมิดล้ำลึก
วางไข่ที่มากับลมพัดและเมื่อฤดูกาลผันไป
ความรักผุดขึ้นด้วยความโหยหาวาววับด้วย
ปีกทอง
Eros หรือ กามเทพ
ต่อมา เทพีนิกซ์และเอเรบัสก็ได้ให้กำเนิดเทพอีกสององค์คือ อีเทอร์ (Ether) เทพแห่งท้องนภาและอากาศ และเฮเมร่า (Hemera) เทพีแห่งทิวากาล เมื่อทั้งสองได้บังเกิด กลางวันก็อุบัติขึ้นมาคู่กับกลางคืน
เฮเมร่า (Hemera)
ต่อมานิกซ์ได้ให้กำเนิดเทพองค์อื่นๆด้วยตนเอง เช่น ฮิปนอส (Hypnos) เทพแห่งการหลับไหล และทานาทอส (Thanatos) เทพแห่งความตาย ผู้เป็นอนุชาของฮิปนอส ทั้งสองอาศัยอยู่ในทาร์ทารัส นรกไร้ก้นบึ้งของชาวกรีก ชาวกรีกเชื่อว่า การหลับไหลเชื่อมโยงกับความตายและยมโลก
Hypnos ในการ์ตูนเรื่อง เซนต์เซย์ย่า
ไม่หมดเพียงเท่านี้ เทพที่เกิดจากเทพีนิกซ์ยังมีอีกมากมาย เช่น เครอน (Charon) ผู้พายเรือนำพาดวงวิญญาณไปยังนรก เนเมสิส (Nemesis) เทพแห่งความแค้น โมรอส (Moros) เทพแห่งความไม่จีรัง เจราส (Geras) เทพแห่งวัยชรา เฟท หรือ มอยเร (Fate / Moirae) กลุ่มเทพีแห่งโชคชะตา ผู้ถักทอเส้นด้ายแห่งชีวิต เป็นต้น ซึ่งกลุ่มเทพเหล่านี้ส่วนใหญ่ ก็จะถูกซูสนำไปใส่ในหีบของแพนโดรานั่นเอง
ขอย้อนกลับไปยังเคออสนะครับ นอกจากจะให้กำเนิดเทพีนิกซ์และเอเรบัสแล้ว เคออสยังให้กำเนิดเทพแห่งนรกและโลกเบื้องล่าง หรือ ทาร์ทารัส (Tartarus) เทพแห่งท้องทะเลยุคแรก หรือ พอนตัส (Pontus) และเทพีผืนพิภพ หรือ เทพีไกอา (Gaia) เรียกได้ว่า ทั้งโลกที่เราเหยียบอยู่ คือไกอานั่นเอง เฮซิออด ได้บรรยายลักษณะของไกอาไว้ว่า :
พิภพงดงามโผล่ขึ้นมา
นางมีทรวงอกมโหฬารเป็นฐานมั่นคงแห่งสรรพสิ่ง
และพิภพสวยสดให้กำเนิดสวรรค์พร่างดวงดารามาคู่กับนาง
เพื่อปกคลุมนางเอาไว้ทุกด้าน
และเพื่อเป็นนิวาสสถานนิรันดรแก่ปวงเทพผู้ประเสิรฐ
ใช่แล้วครับ ต่อมา ไกอาได้ให้กำเนิดอูรานอส หรือ ยูเรนัส (Uranus) เทพแห่งสวรรค์ หรือฟ้าเบื้องบน มาเป็นสวามีของนาง
นี่ก็เป็นเรื่องราวของปฐมเทพนั่นเองครับ และเรื่องราวต่อจากนี้ ก็จะเริ่มเข้าสู่ช่วงไคลแมกซ์แล้วล่ะครับ หลังจากร่ายยาวเรื่องนามธรรมกันมายาว ไว้จะมาเขียนต่อนะครับ สำหรับวันนี้ สวัสดีครับ

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา