เมื่อ Data พลิกโฉมวงการฟุตบอล
โดย Ploy Honisz
.
.
ราว 10 กว่าปีที่แล้ว มีสโมสรฟุตบอลใหญ่ๆ ไม่กี่แห่งที่มีแผนกวิเคราะห์ฟอร์มการเล่น แต่ทุกวันนี้แม้แต่สโมสรเล็กๆ ในลีกล่างก็มีแผนกนี้ จุดเริ่มต้นมาจากการเรียนการสอนด้านวิทยาศาสตร์การกีฬาที่มีขึ้นครั้งแรกในสหราชอาณาจักรเมื่อปี 1975 แต่หลักสูตรที่มีการนำวิทยาศาสตร์และฟุตบอลมารวมเข้าด้วยกันจริงๆ คือเมื่อปี 1997 ที่มหาวิทยาลัยลิเวอร์พูล จอห์น มัวร์ส ซึ่งมีหนึ่งในวิชาหลักคือ การวิเคราะห์ฟอร์มการเล่น
.
.
ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่าการวิเคราะห์เกมการแข่งขันกับการวิเคราะห์ฟอร์มการเล่นนั้นแตกต่างกัน พูดง่ายๆ ก็คือ การวิเคราะห์เกมการแข่งขันจะเน้นเรื่องทุกอย่างในเกม เช่น แทคติกและวิธีการเล่น ส่วนวิเคราะห์ฟอร์มการเล่นนั้นจะครอบคลุมกว้างกว่า ทั้งเรื่องประเมินคุณภาพผู้เล่น การเลือกซื้อผู้เล่น วิเคราะห์การฝึกซ้อม หรือกระทั่งการวิเคราะห์ผู้ตัดสิน การวิเคราะห์การแข่งขันจึงเป็นส่วนหนึ่งของการวิเคราะห์ฟอร์มการเล่น
.
.
เราเคยเกริ่นเรื่องของ ProZone ไปแล้วในบทความที่โพสต์ไปเมื่อวันอังคาร (22 กันยายน 2020) ProZone เคยเป็นบริษัทเทคโนโลยีสตาร์ตอัป ที่พัฒนาระบบติดตามผู้เล่น โดยใช้กล้อง 8 ตัวติดตั้งรอบสนามฟุตบอล เก็บภาพในทุกๆ มุมมอง รวมทั้งภาพจากมุมสูง เครื่องมือที่ใช้สามารถจับการเคลื่อนไหวของผู้เล่นได้ในระดับ 0.1 วินาที และนำข้อมูลเหล่านั้นมาใช้วิเคราะห์ฟอร์มการเล่นของนักฟุตบอล
.
.
ตอนที่ ไซมอน วิลสัน มาที่เซาแธมป์ตัน เขาทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาของ ProZone ต่อมาสโมสรนำ ProZone มาใช้และจ้างวิลสันเป็นนักวิเคราะห์ฟอร์มการเล่นให้กับผู้จัดการทีมชุดใหญ่ “ProZone ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมฟุตบอลที่เคยมีมา และผู้จัดการทีมส่วนใหญ่ไม่คุ้นเคยกับมัน” วิลสันเล่า
.
.
ครั้งหนึ่งในเดือนสิงหาคม 2005 ก่อนเกมระหว่างลูตันทาวน์กับเซาแธมป์ตัน ที่ตอนนั้นมี แฮร์รี เรดแนปป์ เป็นผู้จัดการทีม วิลสันให้ข้อมูลต่างๆ มากมายกับทีม จนเรดแนปป์เองค่อนข้างกังวลว่านักฟุตบอลจะสับสน สุดท้ายในเกมนั้นเดอะเซนต์ก็พ่ายไป 3-2 ประตู บนรถบัสของทีม นายใหญ่หันมาบอกกับวิลสันว่า “ผมจะบอกอะไรให้นะ สัปดาห์หน้า ทำไมเราไม่เอาคอมพิวเตอร์ของคุณมาแข่งกับคอมพิวเตอร์ของทีมอื่น และดูว่าใครจะชนะ”
.
.
ในปี 2000 แซม อัลลาร์ไดซ์ ผู้จัดการทีมโบลตันในตอนนั้นพาทีมไปลงแข่งที่สหรัฐอเมริกา และเห็นเทคโนโลยีของ ProZone ในทีมอเมริกันฟุตบอลอย่างแทมปา เบย์ บัคคาเนียร์ส โบลตันเลยเป็นทีมในลีกล่างทีมแรกๆ ที่นำเทคโนโลยีในการวิเคราะห์นักเตะมาใช้ เมื่อโบลตันได้เลื่อนชั้นสู่พรีเมียร์ลีก จากการวิเคราะห์พบว่าถ้าอยากอยู่รอดในลีกสูงสุด โบลตันจะต้องเก็บคลีนชีตให้ได้อย่างน้อย 16 เกม และรู้ว่าถ้าทำประตูได้ก่อนพวกเขามีโอกาสชนะถึง 70 เปอร์เซ็นต์ ไม่เท่านั้นยังพบว่าลูกตั้งเตะทั้งฟรีคิกและลูกเตะมุมมีโอกาสทำประตูได้ถึง 1 ใน 3 โบลตันเลยฝึกเรื่องลูกตั้งเตะและเรียนรู้วิธีที่จะป้องกันประตูจากลูกนิ่งด้วย
.
.
ไม่เท่านั้น โบลตันยังเป็นทีมที่มักทุ่มไกลเข้าไปในกรอบเขตโทษ เพราะรู้ว่ามีโอกาสที่จะทำประตูได้มากขึ้น มีการวิเคราะห์ตำแหน่งของบอลที่จะทุ่มเข้าไป และฝึกให้ผู้เล่นไปอยู่ในตำแหน่งนั้นๆ ในช่วงปี 2003-2007 โบลตันไม่ต้องหนีตกชั้น พวกเขาติด Top 8 ได้ไปเล่นยูฟ่าคัพในปี 2005 และ 2006
.
.
ทุกวันนี้แทบทุกสโมสรมี ProZone รวมทั้งมีทีมงานวิเคราะห์ฟอร์มการเล่น อีกทั้งนักวิทยาศาสตร์ด้านข้อมูลที่คอยดูตัวเลขต่างๆ เพื่อตรวจสอบคุณภาพของผู้เล่น และทำความเข้าใจระหว่างชัยชนะกับความพ่ายแพ้
.
.
ทว่าหากย้อนกลับไปในยุค 1950 วงการฟุตบอลอังกฤษก็เคยมีเรื่องราวทำนองนี้เกิดขึ้น โดย ชาร์ลส์ รีป บิดาแห่งการเล่นบอลยาว เขาใช้เวลาหลายปีนั่งชมและวิเคราะห์เกมฟุตบอลกว่า 2,200 นัด ด้วยความที่ฝึกเป็นนักบัญชี แต่ละนัดเขาจะจดโน้ตโดยใช้สัญลักษณ์ต่างๆ ที่คิดค้นขึ้นเองเพื่อแทนสิ่งที่เกิดขึ้นในสนาม นั่นน่าจะเป็นครั้งแรกที่มีการใช้ชุดฐานข้อมูลมาวิเคราะห์เกมการเล่น รีปบอกว่า จริงอยู่ที่ฟุตบอลนั้นไม่อยู่นิ่ง และคาดเดาไม่ได้ แต่จริงๆ แล้วมีรูปแบบที่คาดการณ์ได้ซ่อนอยู่
.
.
สิ่งที่รีปค้นพบมีหลายอย่าง เช่น โดยเฉลี่ยจะมีการทำประตูในทุกๆ การยิง 9 ครั้ง กว่า 80 เปอร์เซ็นต์ของประตูจะเกิดขึ้นจากการผ่านบอลน้อยกว่า 4 ครั้ง และ 50 เปอร์เซ็นต์ของประตูเกิดจากการเก็บบอลจังหวะสองในระยะ 30 เมตรจากเส้นประตู เขาสรุปว่าแทนที่ทีมจะเน้นไปที่การพยายามผ่านบอล ควรเอาเวลาโยนบอลไปในแดนคู่ต่อสู้มากกว่า และนั่นคือจุดเริ่มต้นของ Long Ball Game หรือการเล่นบอลยาว โยนบอลขึ้นหน้า แบบที่เราเห็นฟุตบอลอังกฤษทำอยู่เสมอในอดีต
.
.
ในปี 2005 เอียน แฟรงก์ ศาสตราจารย์ของมหาวิทยาลัยบริติช โคลัมเบีย และ ไมค์ ฮิวส์ นักคณิตศาสตร์ นำชุดข้อมูลจากฟุตบอลโลกสองครั้งมาวิเคราะห์ และพบว่าข้อมูลของรีปนั้นมีส่วนถูก แต่เมื่อมองลึกลงไปแล้ว กลับพบว่าการผ่านบอลมากครั้งที่สุดมีโอกาสนำไปสู่การทำประตูมากที่สุด ซึ่งจะว่าไปก็น่าสังเกตว่า ทำไมทุกคนถึงมองข้ามความจริงที่ว่า ทีมชาติบราซิลซึ่งไม่ค่อยใช้การโยนบอลยาวจึงคว้าแชมป์ฟุตบอลโลก
.
.
ไซมอน วิลสัน ย้ายไปแมนเชสเตอร์ ซิตี้ในปี 2006 เพื่อจัดตั้งทีมวิเคราะห์ เขาจ้างนักวิเคราะห์มือดีที่ตนเองรู้จักและตั้งเป้าว่าจะเปลี่ยนทีมฟุตบอลโดยใช้ข้อมูล ในตอนนั้นเรือใบสีฟ้ายังเป็นทีมกลางตาราง และมีปัญหาในการเอาชนะนอกบ้าน วิลสันบอกว่าไม่มีการวิเคราะห์อะไรทั้งสิ้นหลังเกมจบ ไม่มีการมานั่งดูว่าเกมการเล่นที่วางไว้ได้ผลไหม และนักฟุตบอลทำได้ตามเป้าที่วางไว้ไหม เขาต้องสู้อย่างหนักเพื่อให้ผู้จัดการทีมและผู้เล่นหันมาฟังเขา จนในปี 2008 เมื่อแมนซิตี้ถูกเทคโอเวอร์โดยอาบูดาบียูไนเต็ดกรุ๊ป ทุกอย่างก็เปลี่ยนไป เรือใบสีฟ้ามี 5 แผนกทำหน้าที่วิเคราะห์สิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสนาม ตลอดจนถึงการฝึกซ้อม
.
.
สิ่งหนึ่งที่วิลสันค้นพบก็คือ ทีมที่สามารถครองบอลได้ในพื้นที่สุดท้าย ยิ่งเปอร์เซ็นต์การผ่านบอลสำเร็จสูงเท่าไร ยิ่งมีโอกาสชนะมากขึ้น นั่นนำมาสู่การเลือกซื้อผู้เล่นที่ผ่านบอลสำเร็จมากที่สุด การใช้ข้อมูลมาวิเคราะห์ทำให้สามารถเลือกผู้เล่นมาสู่ทีมได้ตรงจุด รวมทั้งนำไปสู่การแก้ปัญหาเรื่องผลงานในสนาม วิลสันเล่าต่อว่ามีอยู่ครั้งหนึ่งที่แมนซิตี้ไม่ได้ประตูจากลูกเตะมุมถึง 22 เกม ทีมจึงรวบรวมตัวอย่างประตูที่ได้จากลูกเตะมุมกว่า 400 ลูกมานั่งวิเคราะห์ และพบว่ากว่า 75 เปอร์เซ็นต์นั้นได้ประตูจากการโยนบอลให้โค้งเข้าหาโกล ใน 12 เกมต่อมา เรือใบสีฟ้าได้ประตูจากลูกเตะมุมถึง 9 ลูก
.
.
สิ่งที่สร้างความแตกต่างในเกมฟุตบอลไม่ใช่ข้อมูล แต่เป็นการแปลชุดข้อมูลนั้นออกมาเป็นหลักการเพื่อเอาชนะการแข่งขัน ในฤดูกาล 2011-12 แวงซองต์ กอมปานี กัปตันทีมแมนเชสเตอร์ ซิตี้ จะประชุมกับกองหลังของทีม และนักวิเคราะห์เพื่อหาวิธีการป้องกันประตู ต่อให้มีทีมนักวิเคราะห์ที่สุดยอดก็ไม่เกิดประโยชน์ ถ้าไม่สามารถเปลี่ยนพฤติกรรมของนักฟุตบอลได้ ในฤดูกาลนั้นแมนเชสเตอร์ ซิตี้ เสียประตูแค่ 29 ลูก ซึ่งถือว่าน้อยมากในพรีเมียร์ลีก และพวกเขาคว้าแชมป์ลีกสูงสุดของประเทศด้วยลูกยิงในช่วงนาทีสุดท้ายของ เซร์คิโอ อเกวโร ดาวยิงชาวอาร์เจนตินาที่รู้ว่าถ้าเขาพาบอลออกห่างจากจุดโทษ เขาจะมีโอกาสทำประตูได้ 19 เปอร์เซ็นต์ มากกว่าตรงจุดอื่นๆ ที่มีโอกาสทำประตูแค่ 12 เปอร์เซ็นต์
.
.
ฟุตบอลในยุคดาต้าจึงไม่ใช่เรื่องการต่อสู้แค่ในสนามอีกต่อไป ใครตีความข้อมูลและนำมาใช้ได้ดีกว่า จะกลายเป็นทีมที่กำชัยชนะในสนามตั้งแต่เสียงนกหวีดยาวยังไม่ทันดัง
#ฟุตบอล #Data #ดาต้า #Football #Soccer #PlayNowThailand #KhelnowThailand
อัพเดตข่าวสารกีฬาก่อนใคร
พร้อมมีของรางวัลพิเศษให้ร่วมสนุกกันเป็นประจำ
ร่วมไลค์ ร่วมแชร์ Play Now Thailand
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
