[โคลงชมวัด] ช๐๗๙_หอไตรวัดพระสิงห์ ◇ตามรอยโคลงครู นิราศหริภุญชัย◇ ตอน๕

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

โคลงชมวัด

•

6 ต.ค. 2020 เวลา 09:16 • ท่องเที่ยว

ช๐๗๙_หอไตรวัดพระสิงห์

◇ตามรอยโคลงครู นิราศหริภุญชัย◇ ตอน๕

หภ๑๐๏ นบวรเชฐสร้อย สิหิงส์

ลาเทพเบญจาจริง จึ่งผ้าย

เชิญวานเทพดลถลิง ถลากระหม่อม เรียมเอย

เทาดำเนินเยื้อนย้าย พร่ำพร้อมเดินเดียว ฯ

หภ๑๑๏ ลาถึงปราสาทสร้อย สิงห์สอง

โอนต่ำลุงทิพทอง ที่อ้าง

เบญจาจำเนียรปอง ปดต่ำ งนรา

จากจ่ำเลวแล้วร้าง ราศนั้นฤๅดี ฯ

นิราศหริภุญไชย

หอไตรวัดพระสิงห์

๔

๒๗.พุทธศกสองสามห้าสี่ จารึก

นิมนต์สังฆราชาตรึก ส่งสร้าง

หอธรรมปิฎกปรุงปึก เก็บไตร ธรรมเอ่

กาวิละบำรุงสืบว้าง แต่ต้นรัชชกาล ฯ

๒๘.คติคิดคติเชื่อด้วย หอใตร

ศักดิ์สิทธิ์สถานรักษ์ใน ปิฏกล้วน

คำภีร์ศาสน์ส่งไกล ปุณย์เฮย

สืบอายุพุทธยงถ้วน ครบห้าพันปี ฯ

๒๙.หอไตรกึ่งปูนไม้ รูปน้อย

ส่วนสัดสมบูรณ์ช้อย งามล้าน นาเอ่

นาคสิงห์มอมคู่ร้อย เรียงขึ้น

สัตว์หิมพานต์ปูนจ้าน เทพชั้นปั้นงาม ฯ

แน่นอนครับคติคิดในการสร้างหอไตรคือเขาพระสุเมรุหรือไกรลาสมีป่าหิมพานต์อยู่รอบ

๓๐.ส่วนใหญ่ประนมน้อม อัญชลี

เทพรักษ์รักษาสรี หอแก้ว

เก็บธรรมคำภีร์ชี้ ทางสว่าง

ยืนคุ้มหอไตรแพร้ว สืบแย้มยิ้มสมัย ฯ

๓๑.เทพสวรรค์ชั้นคล้ายจะ เหาะเหิน

ถือช่อเพียดวงเกิน กิ่งไม้

เท้าขวาราวเหยียบเทิน เท้าซ้าย

มกุฏสามชั้นงามไซร็ กระจังร้อยรัดเกล้า ฯ

๓๒.บ้างเหยียบปทุมชี้ช่อ โพธิ์ปัก

บ้างเหยียบสิงห์สลัก จักรเร้น

บ้างถือไม้ดวงเพียปัก หลากหลาย

บ้างถือภาชน์รูปเค้น ปูรณฆฏหม้ออุดมสรรพ์ฯ

๓๓.คู่องค์ปกปักษ์คุ้ม หน้าทวาร

บิดเอวบิดกายปาน จะก้าว

ตริภังค์เอี้ยวกายขาน ชื่อก่อน

พร้อมป้องปกศาสน์น้าว กี่เบี้ยวจักคลาย ฯ

๓๔.ฐานสัตว์สื่อหมายแล้ว หิมพานต์

เหมราชคชสีห์ขาน รูปร้อย

สิงห์กิเลนมอมเงือกปาน จักวิ่ง

งูค่างช้างนรสีห์ถ้อย กอรปแกล้งฐานภูมิ ฯ

๓๕.หอไตรควรค่าค้ำ พระสิงค์

กระจ่างเรืองแสงพิงค์ พิงฟ้า

กระจ่างใจชนจริง สืบศาสน์

วอนชวนมองค่าท้า ศาสน์โพ้นเพื่อนเอ๋ย ฯ

.....ตอนที่ผู้แต่งนิราศหริภุญชัย เดินจากตลาดลีเชียงพระหน้าวัดพระสิงห์ นั้น หอไตรหลังนี้ยังไม่ได้สร้าง จนผ่านมาสองราชวงศ์ถึงราชวงศ์ทิพย์จักร แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นมาที่วัดพระสิงห์ กราบพระสิงห์ แล้วก็ต้องมาดูหอไตรหลังนี้ มาชมปูนปั้นเทวดาและสัตว์ หิมพานต์ งานปูนปั้นเทวดา แม่จะเป็นรุ่นหลังแล้วแต่เมื่อเทียบกับที่วัดเจ็ดยอด ก็ยังถือว่าเป็นรองแต่ก็ยังงดงามใช้ได้ ส่วนสัตว์หิมพานต์ที่อยู่ในกรอบ ย่อยเล็กๆ ตอนล่างของเทวดา ดูมีลีลาคล้ายกับงานจีน ลวดลายของสัตว์ นั้นถือเป็นขั้นเซียนเลย ความพริ้วไหว ของปูนปั้น ทำได้ไม่น้อยหน้า กับวัดไหล่หินหลวงแก้วช้างยืน ที่ลำปางเลย

ประวัติหอไตรได้มาจากจารึกหินทรายแดงที่อยู่ใกล้ฐานพระอุโบสถ์ว่า”สมเด็จเชษฐาบรมพิตราธรรมิกราช เจ้าเมืองเชียงใหม่(พระยากาวิละ) ได้นิมนต์พระสังฆราชาวัดพระสิงห์สร้างพระอุโบสถ์ มณฑปปราสาทภายในอุโบสถและหอธรรมปิฎกชึ้นเมื่อ วันพุธ เดือน๖ ขึ้น๑๕ค่ำ พศ.๒๓๕๔ หลังจากนั้นมีบันทึกสมัยพระปกเกล้าในอีกร้อยกว่าปีต่อมาว่า “ทรงทอดพระเนตรเห็นหอไตรวัดพระสิงห์ชำรุดทรุดโทรมมาก จึงทรงสละพระราชทรัพย์ส่วนหนึ่ง ให้บูรณะตามลักษณะเดิมและฉลองสมโภชในปี ๒๔๗๒

หลังจากสิ้นสุดราชวงศ์มังราย ตามที่กล่าวไว้ข้างต้นว่ากษัตริย์สืบเชื้อสายมาถึง๑๕รัชกาล จริงจริงมีในบันทึกถึง๑๘รัชกาล ช่วงรอยต่อนั้นเป็นช่วงเวลาที่เข้มแข็งที่สุดของบุเรงนอง มีกษัตริย์เชียงใหม่เป็นสตรีบ้าง และมีกษัตริย์จากล้านช้างคือพระไชยเชษฐาที่มีแม่เป็นกษัตริย์ที่เชียงใหม่ จนกระทั่งพม่าเข้าปกครองเชียงใหม่อยู่ประมาณสองร้อยปีในช่วงนั้นมีข้อมูลน้อยว่าเป็นอย่างไร เมืองเชียงใหม่ก็เป็นอาณาจักรที่เจริญคู่ขึ้นมากับกรุงศรีอยุธยา มีการกระทบกระทั่งของเพื่อนบ้านเป็นระยะๆถ้าจำไม่ผิดอยุธยาจะเคยเข้าไปตีเชียงใหม่ได้อยู่สองครั้งในสมัยพระนเรศวรและพระนารายณ์จนสมัยธนบุรีได้ร่วมมือกับพญาจ่าบ้านและพญากาวิละและในต้นรัชกาลพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกจึงแต่งตั้งพญากาวิละ เป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่อันเป็นการเริ่มราชวงศ์เจ้าเจ็ดตนหรือเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่

ลำดับเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ยุคที่สาม ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์

เฉพาะเมืองเชียงใหม่

๑.พญากาวิละ (๒๓๒๕-๒๓๕๖)

๒.พญาธรรมลังกา (๒๓๕๘-๒๓๖๔)

๓.พญาคำฝั้น (๒๓๖๖-๒๓๖๘)

๔.พญาพุทธวงศ์ (๒๓๖๙-๒๓๘๙)

๕.พระเจ้ามโหตรประเทศ (๒๓๙๐-๒๓๙๗)

๖.พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์ (๒๓๙๙-๒๔๑๓)

๗.พระเจ้าอินทวิชยานนท์ (๒๔๑๖-๒๔๓๙)

๘.พระเจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์ (๒๔๔๔-๒๔๕๒)

๙.เจ้าแก้วนวรัฐ (๒๔๕๔-๒๔๘๒)

ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์เริ่มจากหนานทิพช้างในสมัยพระเจ้าท้ายสระหรือช่วงปลายอยุธยาใครสนใจไปดูประวัติและรายละเอียดย่อยเอง

โคลงชมวัด

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

ตามรอยโคลงครูนิราศหริภุญไชย

โฆษณา

ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน

ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน