๓๕. ตะวันออก – ตะวันตก
ในตะวันออกเราไม่มีคำว่า Paint, Painter ภาษาอังกฤษแปลว่า ฉาบ, ทา ฉาบมันแล้วก็เนรมิตช่องว่างขึ้นใหม่ เป็นท้องฟ้าเป็นช่องว่าง ดังนั้นช่องว่างนั้นเป็นสภาพเทียม (Artificial)
แต่ทางตะวันออก โดยเฉพาะของไทยเราเรียกว่าวาด วาดรูปหรือเขียนรูป เหมือนเราวาดเรือ วาดก็คือตระหวัด ดังนั้นการวาดที่อิสระจากกล่องของมิติ ก็เป็นการปฏิบัติเพื่อเข้าสู่กระแสของความเป็นเอง
เมื่อเราทำตามขนบ ผมหมายถึงขนบแห่งมรรควิถี ในที่สุดวันหนึ่งเราไม่จำเป็นต้องใช้ความคิดอีกแล้ว เมื่อใดที่ความคิดสิ้นสุดลงในการงาน และมีการชำแรกออกนอกข่ายพัวพันทางความคิด ตรงนี้คือ อู่หวุย สยัมภู
ส่วนใหญ่เรามักจะดูถูกมรรควิธีของคนตะวันออกที่ทำอะไรเรื่อย ๆ โดยไม่คิด ถูกแล้วครับการไม่คิด สิ้นคิด เป็นความโง่ดี ๆ นี่เอง
แต่ถ้ามองให้ลึกผมอยากจะอ้างคำของจางจื้อที่พูดว่า “พวกอัจฉริยะคือพวกโง่เง่าเต่าตุ่น และคนโง่เง่าเต่าตุ่นนั่นแหละคืออัจฉริยะ”
ระหว่างปัญญาเลอเลิศกับความโง่นี่ใกล้กันนิดเดียว คือเมื่อปัญญาพัฒนาถึงที่สุด ก็ไม่มีอะไรต้องคิดอีกแล้ว
ความรู้ได้มาโดยการเปิดเผย (Reveal) โดยเฉพาะความรู้ถ่องแท้ต่อการดำรงอยู่และทางรอดในตัวเอง
พระพุทธเจ้าไม่ใช่นักปราชญ์ผู้มานั่งคิดตั้งทฤษฎีพุทธศาสนาขึ้น ความรู้แจ้งในอริยสัจนั้นคิดเอาด้วยเหตุผลก็ย่อมได้ แต่นั่นเป็นเพียงความคิด ความรู้รอบในอริยสัจของพระพุทธเจ้าเป็นการเปิดเผยขึ้นตามธรรมชาติเมื่อท่านเจริญสติอยู่อย่างต่อเนื่อง
ไม่ว่าเราจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นไทยหรือเป็นเทศ เป็นมุสลิมหรือคริสเตียน ก็น่าจะอยู่ที่ว่าทำอย่างไรความขัดแย้งนานาประการในชีวิตจึงจะสิ้นสุด
เพื่อความกระจ่างนี้ ผมจะแบ่งปัญหาเป็นสอง อันหนึ่งผมจะเรียกเป็นภาษาฝรั่งว่า Problem หรือปัญหาภายนอกก็ได้ อีกอันหนึ่งผมจะเรียกว่า Conflict หรือปัญหาภายในก็ได้
Problem เป็นสิ่งที่เกิดตามลำดับของเหตุการณ์ซึ่งเข้ามาให้เราแก้ตลอดเวลา เพราะมนุษย์เผชิญหน้ากับสถานการณ์ที่ไม่น่าปรารถนานั่นเอง จึงฉลาดขึ้น
ประสบการณ์ของมนุษยชาติ ตั้งแต่เริ่มต้นมา น้ำท่วม ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า มนุษย์ค่อยๆ พัฒนาศักยภาพขึ้น รู้จักสร้างเขื่อน รู้จักปรับปรุงแก้ไข จนขจัดความยากไร้ขาดแคลนตามธรรมชาติได้เพราะ Problem นั่นเองที่ทำให้ฉลาด
ฉะนั้นอย่ากลัวปัญหา ปัญหาเป็นสิ่งที่ทำให้เราเจริญขึ้น คนที่ไม่มีปัญหาบางทีกลายเป็นคนไม่รู้อะไรเลย
ทะเลาะกับภรรยามาทะเลาะกันหลายปีด้วยเรื่องเดียว คือเธออยากจะเก่งกว่าผม และผมก็ไม่ยอม เพราะเธอฉลาดเกินไป รวมไปถึงความโลภ อาฆาตพยาบาท ความกลัว ฯลฯ
เมื่อแก้ไม่ตก Problem ที่เกิดตามธรรมดาก็ลุกลามเป็นเรื่องใหญ่ ดังนั้น Problem เล็ก ๆ ลุกลามใหญ่โตเพราะ Conflict ภายใน
แต่ถ้าผมไม่มี Conflict การเผชิญหน้า Problem นี้ดีแน่ นั่นหมายความว่าเมื่อหัวใจเราอิสระ ปัญหาข้างนอกที่เราเข้าไปเกี่ยวข้อง ทำให้เราศึกษา
แต่ถ้ามี Conflict นั่นคือว่าความไม่มีทางออกเป็นปัญหาซึ่งไม่รู้จบ และไม่มีการตั้งต้นศึกษาที่แท้จริง ความดื้อรั้นถือดีของเราด้วย ของภรรยาด้วย เมื่อไม่รู้จะต่อรองอย่างไรพูดกันที่ไหนก็ทะเลาะทีนั้น พูดกันดีเริ่มต้นดี จบด้วยการร้ายๆ กัน ผมไม่ได้มองในแง่ลบนะ ที่จริงการมีคู่ครองเป็นสิ่งดี
เงื่อนไขที่สำคัญที่สุดคือการมีชีวิตคู่หรือเดี่ยวจะดีหรือไม่ดีอยู่ที่ว่า พลังชีวิตในแต่ละคนกลมกลืนมีพลานามัยหรือเปล่า อยู่กินกันแล้วก็รู้สึกงอกงามหรือตกต่ำ
ความงอกงามของสติปัญญานั้นสำคัญมาก เราควรจะแต่งงานอยู่กิน หรือแม้แต่กิจกรรมทางเพศก็ควรเป็นบ่อเกิดของสติปัญญา ไม่ควรจะเป็นไปในทางตรงข้าม
อันเนื่องกับทางไท (พุทธิปัญญาสู่งานศิลป์ มรดกของแผ่นดินไทย ที่คนไทยทุกคนควรรู้)
บรรยายพิเศษแก่นักศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะมัณฑนศิลป์ พ.ศ. ๒๕๓๒
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
