๓๖. ตะวันออก – ตะวันตก
บาทหลวงคนหนึ่งเล่าให้ผมฟัง อยากจะถ่ายทอดให้ฟังว่ามนุษย์ที่คิดเก่ง ๆ ยึดถือทฤษฎียึดลัทธินิกายอะไรมาก ๆ แล้วเสียคนได้เหมือนกัน
ชาวนาผู้ยากไร้คนหนึ่ง เจ็บป่วยนอนข้างทาง พระคาดินัลของแคธอลิคขับรถยนต์ผ่านมา ชาวนาอ้อนวอนให้ช่วย พระคาดินัลถามว่าเธอนับถือนิกายอะไร เขาก็บอกผมเป็นโปรเตสแตนท์ พระคาดินัลขับรถหนีไปเลย คล้าย ๆ ไอ้นี่นอกรีตนอกศาสนา พร้อมกับกล่าวแดกดันว่าไปพึ่งพระของแกซิ
ชาวนาก็เรียนรู้ว่า เขาทิ้งเราก็เพราะเราเป็นโปรเตสแตนท์ ต่อมามีคุณพ่อซึ่งเป็นโปรเตสแตนท์ขับรถผ่านมา ชาวนาก็กลัวว่าขืนบอกความจริงคงถูกปฏิเสธอีก พอถูกถามกลับมาว่า แกนับถือนิกายอะไร ชาวนาก็ลวงว่า ผมเป็นแคธอลิคครับ คุณพ่อซึ่งเป็นโปรเตสแตนท์ก็เมินหน้าขับรถหนีไป พร้อมแดกดันว่าไปหาพระของแกซิ
ทีนี้ชาวนายากจนอีกคนหนึ่งเดินผ่านมา เห็นเข้าเพียงเห็นหน้าเขาก็ร้องว่า อ้าว แกป่วยนี่ ชาวนาคนนี้ไม่ได้ถามอะไร พอเห็นเพื่อนป่วยก็แบกไปส่งโรงพยาบาลโดยไม่สนใจลัทธินิกายอะไรทั้งนั้น
เข้าใจประเด็นไหม คือคนที่ไม่ทฤษฎีไม่ยึดอะไรไว้เลยไม่ได้คิดอะไรเลยมันจะเห็นก่อน แล้วก็แบกไปส่งโรงพยาบาลทันที
ในขณะที่พระคาดินัลและคุณพ่อไม่เห็นคนป่วยเป็นคนป่วย มัวหาคนเข้ามาค้ำจุนนิกาย สนองความเชื่อของตัว
อีกเรื่องแกเล่าให้ฟังว่า โสเภณีคนหนึ่งถูกรถชนที่หน้าโรงพยาบาลที่บริหารโดยชาวแคธอลิก โสเภณีคนนั้นเป็นโปรเตสแตนท์ เด็กหนุ่มคนหนึ่งเห็นเข้าอุ้มแบกหญิง โสเภณีเข้าไปเคาะประตู ดึกแล้วเจ้าหน้าที่เปิดช่องประตูเล็กยื่นหน้ามา
คำถามแรกคือคนป่วยนับถือนิกายอะไร เด็กคนนั้นโมโหก็ถอดเกือกออกจากตีนข้างหนึ่งขว้างเข้าไป
ความเป็นคนหายไปไหนมัวยึดถือลัทธินิกายจนความเป็นคนไม่เหลือ
ผมใคร่จะพูดว่าพระพุทธเจ้าไม่ใช่ชาวพุทธ พระเยซูไม่ใช่ชาวคริสเตียน ชื่อลัทธินิกายเพิ่งตั้งกันขึ้นทีหลังเพื่อแบ่งแยกจากลัทธิอื่น มันไม่ใช่ตัวความจริง
พระพุทธเจ้าเป็นผู้เข้าถึงความจริงที่ไม่เกี่ยวกับลัทธิความเชื่อใด
มีข้อเท็จจริงในการดำรงชีวิตอยู่สองระดับที่เราพึงทำความเข้าใจคือว่า การมีชีวิตทางวัฒนธรรม ต้องเรียนรู้ ต้องบวชเรียน ต้องเป็นพระเป็นโยมที่ดี อะไรต่ออะไรที่วัฒนธรรมประเพณีวางไว้
แต่อีกอันหนึ่งซึ่งเป็นสาระมากคือการรู้จักชีวิตของตัวชีวิต การเข้าใจตัวชีวิตตรง ๆ นั้นเป็นเรื่องหลัก
ศิลปินคือผู้รวบรวมประสานวิถีชีวิตและวัฒนธรรมเข้าด้วยกัน ซึ่งน่าภูมิใจมาก ๆ ที่ได้เป็นผู้สืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมทางปัญญา แล้วยังได้ใช้ชีวิตสร้างสรรค์ศิลปะเพื่อเป็นเครื่องจรรโลงค้ำจุนเยียวยาเพื่อนมนุษย์ เราทำด้วยชีวิต เพื่อชีวิต
ชีวิตที่ดีที่เห็นความงามจะเยียวยาชีวิตที่เจ็บป่วยทางใจได้ เห็นชีวิตสักชีวิตหนึ่งซึ่งตั้งมั่นลงในตัวเอง เราก็ถูกรักษาเยียวยาทันที
เพราะโรคทางจิตก็คือความอ่อนแอทางวิญญาณ เราทุกคนอ่อนแอท้อแท้ขาดกำลังใจ แต่พอกำลังใจถูกฟื้นฟูขึ้น เราจะรู้สึกทันทีว่า โลกนี้ง่ายที่จะอยู่อาศัย น่าพิสมัยขึ้น
สภาพลำบากและการเจือจานก็มีเสน่ห์ดี ความเศร้าโศกเดียวดายค่อย ๆ มีเสน่ห์ขึ้น ในช่วงต้นมันทำร้ายเรา
เราอาจคิดว่าโลกตั้งต้นในอดีต แล้วพัฒนามาเรื่อย ๆ ในท่ามกลางแล้วล่วงเลยสู่อนาคต
แต่รู้ไหมครับโลกเดี๋ยวนี้ที่เรานั่งคุยกันอยู่นี้เป็นไปควบคู่กับเรา โลกก็คือสภาวะที่เรารู้สึกได้โดยรอบ โลกก็คือความรู้สึกต่าง ๆ อันเกิดแต่กิจกรรมของประสาทสัมผัส
อันเนื่องกับทางไท (พุทธิปัญญาสู่งานศิลป์ มรดกของแผ่นดินไทย ที่คนไทยทุกคนควรรู้)
บรรยายพิเศษแก่นักศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะมัณฑนศิลป์ พ.ศ. ๒๕๓๒
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
