Blockdit Logo (Mobile)
ดูดีๆก็เคมีวิศวกรรมนี่นา
•
24 ม.ค. 2021 เวลา 15:20 • ประวัติศาสตร์
6 ทศวรรษแห่งอุตสาหกรรมโรงกลั่นน้ำมันไทย
ประวัติศาสตร์อุตสาหกรรมน้ำมันไทย ep. 2
#ไทยออยล์ #บางจาก
ย้อนกลับไปเมื่อ 60 ปีที่แล้ว คือปี พ.ศ. 2504 เป็นปีที่ก่อตั้ง “บริษัทโรงกลั่นน้ำมันไทย จำกัด (บกนท.)” โรงกลั่นน้ำมันเชิงพาณิชย์ที่เริ่มเดินเครื่องโรงแรกของไทย
โรงกลั่นนั้นก็คือ ไทยออยล์ ในปัจจุบันนั่นเอง
แม้ว่าบริษัทจะมีอายุ 60 ปี แต่ตัวโรงกลั่นเอง มีอายุน้อยกว่าหน่อย เพราะว่าเริ่มก่อสร้างในปี 2501 และเริ่มเดินเครื่องเชิงพาณิชย์ในปี 2507 ด้วยกำลังการกลั่น 35,000 bbl/d
รู้หรือไม่ว่า ไทยออยล์ ไม่ใช่โรงกลั่นน้ำมันโรงแรกของประเทศไทย
ตอนที่ไทยออยล์จดทะเบียนตั้งบริษัท ก็มีโรงกลั่นน้ำมันฝาง ที่จังหวัดเชียงใหม่เดินเครื่องอยู่ก่อนแล้ว
โรงกลั่นน้ำมันฝางเป็นโรงกลั่นน้ำมันขนาดเล็ก อยู่ในการดูแลของกรมการพลังงานทหารในขณะนั้น ออกแบบกำลังการกลั่นไว้ที่ 5,000 bbl/d เริ่มก่อสร้างในปี 2501 และเริ่มการผลิตในปี 2502 มาก่อนหน้าไทยออยล์แค่แปปเดียวเท่านั้น
นอกจากนี้ก็ยังมีโรงกลั่นบางจาก ซึ่งขณะนั้นเป็นการดำเนินการของกรมการพลังงานทหารเช่นกัน เริ่มก่อสร้างในปี 2501 แต่ด้วยปัญหาระหว่างการก่อสร้างที่เกิดขึ้น บางจากสร้างเสร็จล่าช้ากว่ากำหนด กว่าจะได้เริ่มเดิมเครื่องก็ปาเข้าไปปี 2509 ช้ากว่าไทยออยล์ไปสองปี ดังนั้นผมจึงขออนุญาตนับว่าไทยออยล์เป็น “โรงกลั่นน้ำมันเชิงพาณิชย์ที่เริ่มเดินเครื่องแห่งแรกของไทย”
ไทยออยล์ขยายโรงกลั่นมาเรื่อยๆตลอดระยะเวลา 60 ปี จนปัจจุบันมีกำลังการกลั่นที่ 275,000 bbl/d และขณะนี้กำลังดำเนินการก่อสร้างขยายโรงกลั่นเพิ่มอีกครั้ง ภายใต้ชื่อ “โครงการพลังงานสะอาด (Clean Fuel Project)” ซึ่งจะทำให้มีกำลังการกลั่นรวม 400,000 bbl/d คาดว่าจะแล้วเสร็จในปี 2566
กลับไปทางฝั่งบางจากกันบ้าง
บางจากเมื่อเริ่มเดินเครื่อง ก็ขาดทุนมาต่อเนื่อง จนรัฐต้องแก้เกม โดยการให้เอกชนมาเช่าดำเนินกิจการแทน ซึ่งผู้ที่ได้ไปคือ บริษัท ซัมมิทอินดัสเทรียล จำกัด เข้ารับกิจการโรงกลั่นเป็นระยะเวลา 15 ปี ในระหว่างนั้นก็มีการขยายกำลังการกลั่นเพิ่มขึ้นด้วย
แต่นั่นก็ยังไม่ใช่ บริษัท บางจากปิโตรเลียม ที่เราทุกคนรู้จักกันในวันนี้ แล้วบางจากปิโตรเลียมเกิดขึ้นมาเมื่อไรล่ะ?
ก่อนจะเล่าถึงที่มาที่ไปของบางจากทุกวันนี้ ต้องเท้าความถึงวิกฤตการณ์ราน้ำมันโลกซะก่อน ครั้งที่มีผลสำคัญต่อทิศทางของบางจาก คือวิกฤตราคาน้ำมันโลกครั้งที่ 2 ซึ่งเกิดในปี 2522 เสียก่อน
ในช่วงนั้นราคาน้ำมันโลกขึ้นสูง ประเทศขาดแคลนน้ำมันอย่างหนัก แต่บริษัทซัมมิท ซึ่งเช่าโรงกลั่นบางจากอยู่ขณะนั้นกลับเล่นไม่ซื่อ เนื่องจากได้นำน้ำมันบางส่วนที่เป็นโควตารัฐบาลไทยทำสัญญาไว้กับซาอุดิอาระเบีย ไปขายที่ตลาดสิงค์โปร แทนที่จะนำเข้ามากลั่นในประเทศตามสัญญา เป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้องและยิ่งตอกย้ำภาวะขาดแคลนน้ำมันของประเทศในเวลานั้นเข้าไปอีก
รัฐบาลจึงตัดสินใจบอกเลิกสัญญาเช่าโรงกลั่นของบริษัท ซัมมิท ในปี 2524 และกระทรวงกลาโหมได้เข้าดำเนินการแทน โดยที่ได้ความช่วยเหลือจาก ปตท. ในการจัดหาน้ำมันดิบป้อนให้โรงกลั่น ซึ่งก็มีทั้งน้ำมันดิบจากซาอุฯ และน้ำมันดิบจากแหล่งน้ำมันในประเทศ คือ แหล่งลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร
ถ้ายังจำกันได้จากโพสที่แล้ว (อ่านตอนแรกได้จากลิ้งค์ด้านล่าง) ในปี 2524 บริษัท Shell ได้พบแหล่งน้ำมันดิบที่ลานกระบือพอดี จึงช่วยสนับสนุนความมั่นคงทางพลังงานของประเทศในช่วงที่ประเทศเผชิญอยู่กับภาวะราคาน้ำมันโลกพุ่งสูง และก็เป็นวัตถุดิบมาป้อนบางจากด้วย
หลังจากกระทรวงกลาโหมดำเนินงานไปได้สักพัก ก็ขาดทุนมาตลอด จนไม่ไหว ต้องปรับกลยุทธ์ โดยจัดตั้งเป็นนิติบุคคลเข้ามาบริหารงานแทน โดยมี ปตท.เป็นส่วนนึง ร่วมกับธนาคารกรุงไทยและกระทรวงการคลัง จดทะเบียนขี้นเป็น บางจากปิโตรเลียมจำกัด ซึ่งบริหารงานโรงกลั่นแห่งนี้ต่อมาจวบถึงปัจจุบันนี้
ถ้าลองค้นหาประวัติบริษัทของบางจากปิโตรเลียมในเว็บไซต์ของบริษัท จะเห็นว่ามีข้อมูลตั้งแต่ปี 2527 เป็นต้นมาเท่านั้น นั่นก็เพราะก่อนหน้านั้น เป็นการบริหารงานของบริษัทอื่นไงล่ะ

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา