19 มี.ค. 2021 เวลา 12:12 • การศึกษา
“การคุกคามทางเพศคืออะไร”
การคุกคามทางเพศ หรือการล่วงละเมิดทางเพศ ในภาษาอังกฤษคือ Sexual harassment
มีทนายความคนหนึ่งได้ให้คำอธิบายที่เข้าใจง่ายไว้ว่า
“การคุกคามทางเพศ คือ พฤติกรรมที่ไม่พึงปรารถนา ที่เกี่ยวกับเพศ ซึ่งมีจุดประสงค์หรือมีผลละเมิดศักดิ์ศรีของคนคนหนึ่ง”
องค์ประกอบแรกของการคุกคามทางเพศ คือ ‘ความไม่พึงปรารถนา’ การคุกคามทางเพศเป็นสิ่งที่ผู้ถูกกระทำไม่อยากให้เกิดขึ้นกับตน
องค์ประกอบที่สองของการคุกคามทางเพศ คือ ‘ความเกี่ยวข้องกับเพศ’ สิ่งที่เกี่ยวข้องกับเพศนั้นกว้างมาก เพราะเพศไม่ได้มีแค่เรื่องของอวัยวะเพศหรือรูปร่างลักษณะ แต่ยังเกี่ยวข้องกับทางด้านจิตใจ อารมณ์ และสังคม การคุกคามทางเพศจึงมีหลากหลายกรณีมาก ไม่ได้มีเพียงแค่การข่มขืน การถ้ำมอง การแอบจับ การแอบถ่ายใต้กระโปรง
องค์ประกอบที่สามของการคุกคามทางเพศ คือ ‘การละเมิดศักดิ์ศรี’ ซึ่งศักดิ์ศรีมีสิ่งที่เรียกว่า ‘คุณค่า’ เป็นส่วนประกอบ หากมีใครกระทำการที่ทำให้คุณรู้สึกว่า เขาไม่ได้เห็นคุณค่าในตัวคุณ หรือลดคุณค่าของคุณ แสดงว่าเขาคนนั้นได้ละเมิดศักดิ์ศรีของคุณ
การกระทำที่ไม่พึงปรารถนา ที่เกี่ยวกับเพศ ผู้กระทำมีเจนตนาละเมิดศักดิ์ศรีผู้อื่น ไม่ว่าผลลัพธ์จะเป็นอย่างไร ถือว่าเป็นการคุกคามทางเพศ
การกระทำที่ไม่พึงปรารถนา ที่เกี่ยวกับเพศ ผู้กระทำมีเจตนาหรือเปล่าไม่รู้ แต่ผลลัพธ์ที่ออกมา มีการละเมิดศักดิ์ศรี ก็ถือว่าเป็นการคุกคามทางเพศ
ถ้าจะให้อธิบายด้วยความรู้สึก เมื่อมีใครกระทำการบางอย่างที่ส่อไปทางเพศ และเรารู้สึกไม่ดี รู้สึกไม่โอเค รู้สึกไม่ชอบ แสดงว่าเรากำลังถูกคุกคามทางเพศ
คราวนี้เราก็รู้แล้วว่า การคุกคามทางเพศคืออะไร แล้ว อะไรบ้างล่ะเป็นการคุกคามทางเพศ
ตัวอย่างที่เห็นได้ชัด ได้แก่ การข่มขืน การพยายามข่มขืน การถ้ำมอง การแอบจับ การสัมผัสร่างกายโดยที่อีกฝ่ายไม่ยินยอม การถ่ายใต้กระโปรง การแอบติดกล้องในห้องน้ำหรือบนโต๊ะเพื่อที่จะได้เห็นภาพบริเวณโคนขาอ่อนหรือใต้กระโปรง การพูดจาแทะโลม การแสดงอวัยวะเพศหรือการส่งรูปโป๊หรือลามกมาให้ดู
ตัวอย่างที่เห็นได้บ่อยในโซเชียลมีเดีย คือ การแซวหรือคอมเมนต์ถึงลักษณะทางเพศ และการกล่าวถึงสิ่งที่บ่งบอกได้ถึงอารมณ์ทางเพศ หรือแม้แต่การคอมเมนต์ใต้รูปผู้ชายหน้าตาดีว่า ‘ผัว’ ทั้ง ๆ ที่เขาไม่ใช่แฟน คนรัก หรือสามีของคุณ ก็อาจเป็นการคุกคามทางเพศได้
ตัวอย่างที่เกิดขึ้นบ่อย แต่หลายคนอาจคิดว่าเป็นเรื่องเล็กน้อย คือ Catcalling ซึ่งก็คือการพูดแซวหรือผิวปากวี้ดวิ้วบนถนนหรือฟุตบาท เมื่อมีคนเดินผ่าน ซึ่งคนที่เดินผ่านนี้หรือผู้ถูกกระทำมักจะเป็นผู้หญิง
การคุกคามทางเพศบนถนน (Street harassment) ไม่ได้มีแค่ Catcalling ยังมีเรื่องของการเดินตาม (Stalking) การแอบจับ และการทำท่าทาง เช่น ส่งจูบ เป็นต้น อีกด้วย
อีกตัวอย่างที่เกิดขึ้นบ่อย แต่ผู้กระทำมักบอกว่า เล่น ๆ ขำ ๆ คือ การเล่นมุกทางเพศ (Sexual joke) แน่นอนว่าการเล่นมุกตลกเป็นเรื่องของความสนุกและความตลกขบขัน ผู้เล่นมุกอาจไม่มีเจตนาละเมิดผู้อื่น แต่ผู้ที่ต้องรับมุกนั้นอาจจะไม่สนุกด้วย เพราะรู้สึกว่าศักดิ์ศรีของตนกำลังถูกละเมิด Sexual joke พบเห็นได้ทั้งในรายการบันเทิง ในโรงเรียน และในที่ทำงาน ผู้ที่โดนบ่อย ๆ อาจจะต้องไม่ให้ความสนใจกับมุกพวกนี้ แต่ไม่มีใครคุ้นชินกับสิ่งที่ทำให้รู้สึกไม่ดีได้หรอก
การคุกคามทางเพศในบางกรณีผู้ถูกกระทำไม่รู้ตัว เช่น การแอบถ่ายใต้กระโปรง และการที่ผู้ชายส่งรูปผู้หญิงไปในกลุ่มแชต แล้วกล่าวถึงผู้หญิงในรูปนั้นในทางเพศ เป็นต้น ผู้กระทำมีเจตนาละเมิด และผลจากการกระทำก็เป็นการละเมิดด้วยเช่นกัน
ยังมีอีกหลายพฤติกรรมที่เป็นการคุกคามทางเพศ หลักการพิจารณาก็ดูตามความหมาย เมื่อมีการคุกคามทางเพศเกิดขึ้น สิ่งสำคัญคือ อย่าโทษเหยื่อ (NO victim blaming) และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องหาวิธีการดำเนินการอย่างเหมาะสม เกี่ยวกับความผิดของผู้กระทำ การเยียวยาผู้ถูกกระทำ และการป้องกันไม่ให้มีการกระทำผิดซ้ำหรือมากขึ้น ซึ่งการให้ความรู้เกี่ยวกับเพศศึกษาและการคุกคามทางเพศเป็นเรื่องสำคัญ
Reference
- การให้ความหมาย: Is this sexual harassment?. Available from https://twitter.com/bbcthree/status/1083786618937532416?s=21.
- ตัวอย่าง: What is sexual harassment. Available from https://www.un.org/womanwatch.

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา