ขอบฟ้าที่น่าพอใจ
“พออายุมากขึ้น ขอบฟ้าของพี่แคบลงมาก”
พี่สาวคนหนึ่งเคยพูดกับผมแบบนั้น เราคุยกันเรื่องหนังสือ เพลง หนัง เลยไปถึงสถานที่ที่ชอบไป พี่สาววัยห้าสิบกว่าเล่าว่ารสนิยมการอ่าน ฟัง ดู เที่ยวก็หดพื้นที่ลง แต่ชัดเจนขึ้น เหมือนรู้แล้วว่าชอบแบบไหนและมีความสุขกับสิ่งเหล่านั้น
เปรียบกับวัยหนุ่มสาว ช่วงเวลานั้นเราออกสำรวจโลกเพื่อค้นคำตอบว่าดาวเคราะห์ดวงใหญ่นี้มีอะไรอีกบ้าง รวมถึงต้องการทราบว่าตกลงแล้วอะไร ใคร และที่ไหนเหมาะกับตัวฉัน จึงออกเดินทางไม่ต่างจากเมล็ดพันธุ์ที่ลอยไปตามลม ตามหาดินที่เหมาะสมเพื่องอกราก หยัดยืน และเติบโต
โลกกว้างเหลือเกินสำหรับหนุ่มสาว ทุกก้าวที่เดินไปชวนให้จินตนาการว่าอาณาบริเวณเหล่านั้นสามารถขยายออกไปไร้จุดสิ้นสุด แม้ใช้ทั้งชีวิตก็ไม่อาจเห็นทุกสิ่งที่โลกใบนี้มี
เราสนุกกับความกว้างขวาง การยืดอาณาเขต ทำความรู้จักสิ่งใหม่
ก้าวไปอีก อีก อีก และอีก
นั่นคือช่วงเวลาที่ฟ้าไร้อาณาเขต
ผมได้ยินคำพูดของพี่ท่านนั้นตอนตัวเองยังเป็นหนุ่ม ยอมรับว่าไม่เข้าใจและตีความในแง่ลบ คิดไปถึงวันที่ไม่อยากหาหนังสือแนวใหม่มาอ่าน ไม่ต้องการฟังเพลงดังล่าสุด ไม่สนใจหนังในกระแส หรือไม่อยากเดินทางไปยังที่แปลกใหม่ คิดยังไงก็น่าเบื่อ
ผมชอบความกว้างขวางของชีวิต—นั่นคือความคิดในวัยหนุ่ม
ขอบฟ้าไร้อาณาเขตชวนให้คิดถึงตัวเองในมุมกว้างขวาง อยากทดลอง อยากลงมือทำ อยากได้ อยากเป็น อยากเห็น อยากไป
ไม่เพียงแค่อยาก แต่ยังคิดว่าทำได้ด้วย!
ไม่เพียงคิดว่าทำได้ แต่ยังคิดว่านั่นคือความหมายของชีวิตที่ดี
วันเวลาผ่านไป ผมเข้าใจคำพูดพี่สาวมากขึ้นเรื่อยๆ
คุณค่าที่ให้ความสำคัญในชีวิตค่อยๆ เปลี่ยนแปลงจากเดิม แทนที่จะเป็นนักเดินทางผู้สำรวจดินแดนใหม่
ผมพบว่าตัวเองพอใจกับการได้อยู่ในบ้านที่คุ้นเคย เห็นขอบเขตชัดเจน รู้ว่าชอบอยู่ตรงไหน มีหนังสือเล่มโปรดจำนวนหนึ่งอยู่บนหิ้ง ฟังเพลงเดิมซ้ำๆ ดูหนังเรื่องเดิมรอบที่สิบ กลายเป็นแบบนี้มากขึ้นเรื่อยๆ และแปลก, ผมมีความสุขกับกิจกรรมเรียบง่ายเหล่านี้
แน่ล่ะ, ยังคงชอบสำรวจโลกในเชิงกายภาพ คือเก็บกระเป๋าออกเดินทาง แต่เชิงนามธรรมต้องยอมรับว่าสำรวจพื้นที่ใหม่น้อยลงจริงๆ
พี่เตา-บรรยง พงษ์พานิช นายธนาคารใหญ่วัย 70 กว่าเคยเล่าให้ฟังว่า มีพี่ท่านหนึ่งบอกกับเขาว่า “ความสามารถของคุณไปได้ไกลกว่านี้ ทำไมคุณถึงหยุดอยู่แค่นี้ คุณเป็นได้ถึงรัฐมนตรีเลยนะ ยศตำแหน่งก็ไปได้ไกลกว่านี้” พี่เตาตอบว่า “พี่จะให้ผมไปที่ไหน ผมไม่ได้อยากเป็นอะไรใหญ่โต ใช้ชีวิตมาถึงวันนี้ผมรู้แล้วว่าผมทำอะไรได้ ทำอะไรไม่ได้ ผมอยากได้อะไร ไม่อยากได้อะไร”
ฟังแล้วผมพยักหน้าตาม นี่แหละ จุดเริ่มต้นของความสุข
คือตอบตัวเองได้ว่าฉันทำอะไรได้บ้าง-ทำอะไรไม่ได้บ้าง เราไม่จำเป็นต้องทำทุกอย่างได้ ไม่จำเป็นต้องเก่งไปหมด และไม่จำเป็นต้องครอบครองไปทุกอาณาบริเวณ
และใช่, ไม่ต้องทำตามความคาดหวังคนอื่น
เรื่องที่ใครมองว่ามีคุณค่า สำหรับเราอาจไม่น่าปรารถนาแต่อย่างใด ถ้าตอบตัวเองได้ชัดก็ไม่ต้องเสียเวลา พลังงาน และความทรมานไปกับการไล่ล่าไขว่คว้าเพื่อ ‘ไปไกลได้อีก’
ในวัย 40 ต้น ผมพบคุณค่าใหม่ที่แตกต่างไป นั่นคือ ความสุขคือการรู้ข้อจำกัด และสบายใจในข้อจำกัดนั้น
James Antony Froude เคยกล่าวว่า “As we advance in life, we learn the limits of our abilities.” – “เมื่ออายุมากขึ้น เราย่อมทราบถึงขอบเขตความสามารถของตัวเอง”
ชีวิตสมดุลในตัวมัน, วัยหนุ่มสาวเราออกเดินทางสำรวจความเป็นไปได้ของชีวิต เรียน ทำงาน คบหาผู้คน ทดลอง สำเร็จ ล้มเหลว อกหัก ทำได้ดี ทำได้แย่ ทะเลาะ คืนดี ฯลฯ อีกมากมาย
สุดท้ายเราจะเหลือการงานที่ถนัด ผู้คนที่รับเราได้ รสนิยมที่กลั่นจากประสบการณ์ และสิ่งแวดล้อมที่สบายใจ
เราสำรวจโลกในช่วงเวลาหนึ่งเพื่อกลั่นกรองออกมาเป็น ‘ที่ชอบที่ชอบ’
ไปเห็นขอบฟ้ามาหลายที่ กระทั่งสุดท้ายก็เลือกได้ว่านี่คือขอบฟ้าที่เหมาะกับเรา ซึ่งเป็นส่วนผสมระหว่างสิ่งที่เลือกเอง และสิ่งที่ชีวิตเหลือไว้ให้
ใช่สิ ชีวิตไม่ได้อนุญาตให้เราเลือกทุกอย่างหรอก แต่พอถึงวัยนั้น เรากลับพอใจกับสิ่งที่มีอยู่ เรารู้ว่าทำได้เท่านี้ แต่เท่านี้ก็ดีแล้ว
พ่อแม่ พี่น้อง คนรัก มิตรสหาย สัตว์เลี้ยง รวมถึงทรัพย์สินเท่าที่มี และความรู้ความสามารถที่สะสมมา แต่ละคนค่อยๆ ร่างเส้นขอบฟ้าของตัวเองขึ้นมาผ่านกระบวนการเติบโต
เป็นขอบฟ้าที่น่าพอใจ
แต่แน่นอนว่ายังมีคนอีกจำนวนหนึ่งที่ไม่พอใจ เมื่อคิดว่าฉันน่าจะทำได้ดีกว่านี้ เก่งกว่านี้ ยิ่งใหญ่กว่านี้ เหล่านั้นก็เป็นส่วนหนึ่งของเส้นทางการเติบโตเช่นกัน ขอบฟ้าของเขายังไม่หดแคบลง
การตระหนักรู้ขอบเขตความสามารถตัวเองและขอบเขตความต้องการตัวเองทำให้เราไม่ตกเป็นเหยื่อของความคาดหวังจากคนอื่น และคุณค่าที่คนอื่นยกย่อง ไม่ว่าจะเงินทอง ชื่อเสียง เกียรติยศ อำนาจ บารมี ฯลฯ เพราะขอบฟ้าแห่งความคาดหวังและทะเยอทะยานนั้นไม่มีที่สิ้นสุด
การใช้ชีวิตอยู่กับโลกไร้เส้นขอบฟ้านั้นเหนื่อย เหมือนล่องเรือในมหาสมุทรไร้แผ่นดิน
พอถึงวัยหนึ่ง ขอบเขตที่ชัดเจนกลับชวนให้อุ่นใจ, และพอใจ
เราทำได้แค่นี้ก็ยอมรับตัวเอง เรามีความสนใจแค่ในเรื่องเหล่านี้ก็มีความสุขกับเรื่องเหล่านั้น
ใครจะสนใจอะไรอีกมากมาย ใครจะไปกันไกลแค่ไหนก็เรื่องของเขา
แปลกดีที่ผมเริ่มรู้สึกว่าขอบฟ้าของตัวเองแคบลงเรื่อยๆ เช่นกัน แปลกกว่านั้นคือผมพึงพอใจในชีวิตที่หดแคบลง เหมือนที่อุ่นใจกับการอยู่บ้านมากกว่าล่องเรือกลางมหาสมุทรใหญ่
บ่ายนี้ผมจะหยิบหนังสือที่คุ้นเคยมาอ่าน ฟังเพลงโปรดเป็นรอบที่สี่ร้อย นอนลงบนโซฟาตัวเดิม เล่นกับแมวน้อยสองตัวที่ผูกพัน
สำรวจโลกมานานจนเจอ ‘บ้าน’ ของตัวเองแล้ว
- 64
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
