คัมภีร์เต๋าเต็กเก็ง
บทที่ ๗๗
第七十七章
天之道，其猶張弓者歟？
高者抑之，下者舉之，有餘者損之，不足者補之。
天之道，損有餘而補不足；
人之道則不然，損不足以奉有餘。
孰能損有餘以奉天下？唯有道者。
是以聖人為而弗有，功成而弗居，其不欲見賢也。
อันมรรคาแห่งฟ้านั้น ก็ประหนึ่งการง้างศรมิใช่ฤๅ ?
ง้างสูงเกินก็จะลดต่ำ ง้างต่ำเกินก็จะยกสูง
ง้างแรงเกินก็จะผ่อนลง ง้างอ่อนเกินก็จะเพิ่มขึ้น
อันมรรคาแห่งฟ้า ทอนส่วนเกินและเสริมส่วนขาด
แต่มรรคาแห่งมนุษย์กลับมิเป็นเช่นนั้น
จะลดส่วนขาดเพื่อบำเรอส่วนเกิน
จะมีใครที่สามารถลดส่วนเกินเพื่อบำรุงใต้หล้าได้เล่า ?
ก็มีเพียงผู้มีเต๋าเท่านั้น
ดังนั้นพระอริยเจ้า
กระทำโดยไม่ยึด
สำเร็จผลโดยไม่ครอง
ด้วยท่านไม่ประสงค์สำแดงความวิเศษแห่งตนแล
อันมรรคาแห่งฟ้านั้น ก็ประหนึ่งการง้างศรมิใช่ฤๅ ?
ง้างสูงเกินก็จะลดต่ำ ง้างต่ำเกินก็จะยกสูง
ง้างแรงเกินก็จะผ่อนลง ง้างอ่อนเกินก็จะเพิ่มขึ้น
เต๋าคือปฐมภูมิแห่งสรรพสิ่ง จากเต๋าบังเกิดเป็นหยินหยาง แลหยินหยางก็เกิดการหมุนเวียนเปลี่ยนผันจนสรรค์สร้างกลายเป็นสรรพสิ่งทั้งหลายบนโลกา
หยินหยางจะมีลักษณะไม่สมดุลที่พยายามหาความสมดุล ด้วยเพราะความไม่สมดุลที่พยายามหาความสมดุลดังนี้ หยินหยางจึงเกิดการหมุนเวียนเปลี่ยนผันอย่างเป็นระบบ จากหยางมากไปสู่หยางน้อย จากหยินน้อยไปสู่หยินมาก นี่ก็คือการลดทอนเสริมส่งแห่งหยินหยาง หรือก็คือการลดทอนเสริมส่งแห่งฟ้า
ด้วยการลดทอนเสริมส่งแห่งฟ้า ดังนั้นในยามที่ร้อนอย่างที่สุด ความเย็นก็จะค่อยๆ คืบคลานเข้ามาอย่างช้าๆ ในยามที่เย็นอย่างที่สุด ความร้อนก็จะค่อยๆ ย่างกรายเข้ามาอย่างค่อยเป็นค่อยไป ด้วยการลดทอนเสริมส่งของเต๋าแห่งฟ้าเช่นนี้ จึงเกิดการหมุนเวียนจากหยางไปหยินเป็นสี่ฤดูกาล คือ คิมหันต์ สารท เหมันต์ และวสันต์ ทั้งยังเกิดการเปลี่ยนผันเป็นหกบรรยากาศ อันประกอบด้วย ลม หนาว ร้อน ชื้น แห้ง ไฟ (風、寒、暑、濕、燥、火)
นี่ก็คือการลดทอนเสริมส่งของฟ้า อันประหนึ่งการง้างศรยิงธนู เมื่อง้างสูงเกินก็จะต้องลดต่ำ เมื่อง้างต่ำเกินก็จะต้องยกสูง หรือง้างแรงเกินก็จะต้องผ่อนลง หรือผ่อนน้อยไปก็จะต้องเพิ่มแรง ดังนี้
อันมรรคาแห่งฟ้า ทอนส่วนเกินและเสริมส่วนขาด
แต่มรรคาแห่งมนุษย์กลับมิเป็นเช่นนั้น
จะลดส่วนขาดเพื่อบำเรอส่วนเกิน
วิถีแห่งฟ้าจะปรกหล้าด้วยวิถีแห่งอกรรม นั่นก็คือการทอนส่วนเกินเพื่อเสริมส่วนขาด ดังนั้นวิถีแห่งฟ้าจึงเป็นวิถีแห่งเมตตาธรรมที่ยิ่งใหญ่ หากแต่วิถีแห่งมนุษย์ที่มากล้นด้วยความอยากอย่างไม่รู้สิ้นนั้น กลับเป็นวิถีแห่งการเอารัดเอาเปรียบ คิดแต่รีดนาทาเร้นจากประชาผู้ยากไร้ เพื่อบำเรอความอยากความใคร่เพียงส่วนตน แม้นตนจะมีมากล้นอย่างไม่รู้สิ้นแล้วก็ตาม
ด้วยเพราะเหตุนี้ ผู้ที่ไม่เคยรู้พอ ผู้ที่สักแต่เอาเปรียบ ผู้ที่ไม่รู้แบ่งปัน ผู้ที่ขาดความอารีย์ จึงเป็นผู้ที่ห่างไกลจากเต๋า แลผู้ที่ห่างไกลจากเต๋า ประพฤติผิดจากเต๋า สุดท้ายย่อมต้องถูกทอดทิ้งจากพลวัตรแห่งเต๋าเป็นแม่นมั่น อันเหมือนเช่นความดำที่มิอาจกลมกลืนเข้ากับความขาวนั่นแล
จะมีใครที่สามารถลดส่วนเกินเพื่อบำรุงใต้หล้าได้เล่า ?
ก็มีเพียงผู้มีเต๋าเท่านั้น
ในท่ามกลางผู้คนอันมากมายที่ปล่อยใจให้ไหลหลงไปกับแว่วเสียงที่ยวนเย้า แสงสีที่หลอกหลอน กลิ่นรสที่รัญจวน จนบังเกิดใจเห็นแก่ตัวที่คิดแต่จะครอบครองสรรพสิ่งไว้ในอาณัติความสุขของตนโดยไม่รู้แบ่งปัน ในหมู่ผู้คนอันมากมายเหล่านี้ จะมีสักกี่คนที่จะสามารถถอนตัวออกจากภาพมายาที่ลวงหลอก รู้แจ้งในสัจธรรมความจริง และกล้าที่จะเสียสละความสุขส่วนตนเพื่อประโยชน์สุขแห่งปวงชนด้วยเล่า?
พึงรู้ว่า อันสิ่งที่เป็นรูปลักษณ์ทั้งหลายในโลกนี้ล้วนมีการเกิดดับ ดังนั้นความสุขที่ได้จากการเสพเสวยวัตถุเหล่านี้จึงมีการเกิดดับตามไปด้วยอย่างไม่แผกกัน ด้วยเพราะเหตุนี้ ความสุขเพียงชั่วคราวที่ได้จากการเสพเสวยสิ่งเหล่านี้จึงเป็นเพียงแค่ภาพมายาที่หลอกหลอน อันเสมือนหนึ่งความสุขในภาพมายาที่เกิดจากการเสพสิ่งเสพติดนั่นเอง
แม้นการสละในสิ่งครอบครองเพื่อมุ่งทำนุบำรุงประโยชน์สุขแห่งปวงประชาจะกระทำได้ยาก แต่หากมีบุคคลที่สามารถกระทำเช่นนี้ได้ เขาผู้นั้นจะต้องเป็นผู้ที่เข้าถึงเต๋า เป็นผู้ทรงเต๋า และปฏิบัติในเต๋าอยู่เป็นแน่แท้ แลผู้ที่กระทำเช่นนี้ได้ ก็คือพระอริยเจ้านั่นเองแล
ดังนั้นพระอริยเจ้า
กระทำโดยไม่ยึด
สำเร็จผลโดยไม่ครอง
ด้วยท่านไม่ประสงค์สำแดงความวิเศษแห่งตนแล
จึงกล่าวว่า พระอริยเจ้า คือผู้ที่ได้ทุ่มเทให้กับการกระทำคุโณปการอันยิ่งใหญ่ หากแต่ไร้ใจที่จะยึดไว้เป็นสมบัติส่วนตน และแม้นท่านจะได้กระทำทุกสิ่งจนสำเร็จผล แต่ท่านก็ไม่คิดที่จะครอบครองผลงานไว้เชยชมเฉพาะตน เหตุที่เป็นเช่นนี้ นั่นก็เพราะพระอริยเจ้าผู้ทรงเต๋า คือผู้ที่ทุกความคิดจิตใจจะมุ่งแต่สร้างสรรค์ประโยชน์สุขแก่ปวงประชา คือใจปิดทองหลังพระที่ไม่คิดประกาศให้ใครได้รับรู้ อันเหมือนเช่นเต๋าที่ปกครองสรรพสิ่งโดยอกรรม โดยสรรพสิ่งทั้งหลายในใต้หล้ากลับไม่เคยได้รับรู้ถึงการปกครองแห่งเต๋าแต่อย่างใด
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
