อูฮูราผู้เปลี่ยนโลก
Blockdit Originals ซีรีส์บทความพิเศษ
หนังซีรีส์โทรทัศน์ที่โด่งดังมากชุดหนึ่งในยุค 1960 เป็นหนังไซไฟ Star Trek ทุกตอนเริ่มด้วยประโยค “Space: the final frontier. These are the voyages of the starship Enterprise. Its five-year mission: to explore strange new worlds, to seek out new life and new civilizations, to boldly go where no man has gone before.”
ประโยคสุดท้ายคือ หาญกล้าไปยังสถานที่ที่ไม่มีมนุษย์ไปมาก่อน
เป็นหนังการผจญภัยของเจ้าหน้าที่ยานอวกาศสำรวจ USS Enterprise (NCC-1701) ฉากของเรื่องเกิดขึ้นในดาราจักรทางช้างเผือก ประมาณทศวรรษ 2260s แต่ละตอนเดินทางไปจุดต่าง ๆ ในจักรวาล
เจ้าหน้าที่ส่วนบัญชาการของยานประกอบด้วยกัปตัน เจมส์ เคิร์ก (แสดงโดย วิลเลียม แชตเนอร์) ผู้ช่วยกัปตัน สป็อค (แสดงโดย เลนเนิร์ด นีมอย) หัวหน้าฝ่ายแพทย์ เลนเนิร์ด แมคคอย (แสดงโดย ดีฟอเรสต์ เคลลี) และอูฮูรา (แสดงโดย นิเชลล์ นิคอลส์)
นิเชลล์ นิคอลส์ ในบทอูฮูรา
อูฮูราเป็นสตรีผิวดำ
เป็นครั้งแรกในวงการโทรทัศน์ที่ปรากฏนักแสดงผิวดำในบทเด่น
ในยุค 60s ของสหรัฐฯ การแบ่งแยกสีผิวยังดำเนินไปอย่างเข้มข้น นักแสดงหลักของหนังทุกเรื่องเป็นคนผิวขาวเสมอ นักแสดงในหนังเรื่องเจ็งกิสข่านเป็นฝรั่งทั้งเรื่อง คลีโอพัตราก็เป็นคนผิวขาว
แต่ Star Trek แตกต่างออกไป
จีน รอดเดนเบอร์รี ผู้สร้าง Star Trek เคยทำหนังซีรีส์ชุด The Lieutenant มาก่อน เป็นคนหัวทันสมัยเกินกาล ไม่เห็นด้วยกับการเหยียดผิว มีบุคลิกที่แตกต่างจากคนผิวขาวส่วนใหญ่ของประเทศ
ในปี 1964 ตอนหนึ่งของซีรีส์ The Lieutenant ชื่อ To Set it Right พูดถึงความแตกต่างทางเชื้อชาติ เมื่อสร้างเสร็จ ผู้บริหารตัดสินใจไม่นำออกอากาศ ทำให้รอดเดนเบอร์รีไม่พอใจ และคิดจะสร้างหนังสักเรื่องที่พูดความหลากหลายของเชื้อชาติ และมีนักแสดงต่างเชื้อชาติ
และมีอะไรดีไปกว่าเล่าประเด็นละเอียดอ่อนนี้โดยออกสู่ห้วงอวกาศ ซึ่งมีชีวิตหลากหลายสายพันธุ์?
เป็นที่มาของ Star Trek
จีน รอดเดนเบอร์รี
ด้วยวิธีคิดแบบนี้ Star Tวงการโทรทัศน์ในยุค 1960 ยังไม่เล่นกับเรื่องไซไฟ มีคนสองคนที่เป็นหัวหอกด้านไซไฟในสหรัฐฯ คือ ไอแซค อสิมอฟ กับ จีน รอดเดนเบอร์รี
มุมมองต่อโลกและชีวิตของสองคนนี้คล้ายกันอยู่มาก
ไอแซค อสิมอฟ เป็นนักมนุษยนิยม (humanist) มีความคิดกว้างขวาง ไม่เห็นด้วยกับการแบ่งแยกชนชาติ
เขาเขียนว่า “โลกกำลังเผชิญหน้ากับปัญหาสิ่งแวดล้อมซึ่งคุกคามอารยธรรมและจุดจบของดาวเคราะห์ในสถานะของโลกที่อยู่อาศัยได้ มนุษยชาติมิอาจละลายเงินทองและสภาพจิตใจไปกับการทะเลาะเบาะแว้งที่ไร้สาระและไม่จบสิ้นภายในกลุ่มและระหว่างกลุ่มทั้งหมด มันควรมีสำนึกของโลกาภิวัตน์ซึ่งทำให้โลกรวมตัวกันแก้ปัญหาที่แท้จริงซึ่งกระทบต่อทุกกลุ่มเหมือน ๆ กัน”
รอดเดนเบอร์รีก็เป็นชาว humanist เช่นกัน
ด้วยวิธีคิดแบบนี้ Star Trek จึงมีนักแสดงหลากหลายเชื้อชาติ รวมทั้งหลากหลายสายพันธุ์ มีมนุษย์ต่างดาว
รอดเดนเบอร์รีสร้างตัวละครคนหนึ่ง เป็นหญิงสาวตำแหน่งเจ้าหน้าที่สื่อสารในศูนย์ควบคุมยาน เขานึกถึงนักแสดงสาวผิวสีคนหนึ่งชื่อ นิเชลล์ นิคอลส์ (Nichelle Nichols) เขาเคยร่วมงานกับเธอมาก่อนใน The Lieutenant ซึ่งเป็นบทแสดงบทแรกของเธอ
รอดเดนเบอร์รีกับทีมนักแสดง Star Trek
นิเชลล์ไปรับการคัดเลือกนักแสดงบทเจ้าหน้าที่สื่อสารดังกล่าว ทั้งที่ผู้เขียนยังไม่มีชื่อตัวละคร
วันหนึ่งนิเชลล์ไปกินข้าวเที่ยงกับรอดเดนเบอร์รี เธอพกหนังสือเล่มหนึ่งไปด้วย ชื่อปกคือ Uhuru
รอดเดนเบอร์รีเห็นชื่อหนังสือก็ถามว่า “มันแปลว่าอะไร?”
เธอบอกว่า “Uhuru เป็นภาษาสวาฮีลี แปลว่า อิสรภาพ”
ทันใดนั้น รอดเดนเบอร์รีก็รู้สึกกระจ่าง แล้วนิ่งไปครู่หนึ่ง ก็ชี้ที่เธอ บอกว่า “ใช่เลย นี่เป็นชื่อของคุณ”
คำคำนี้บอกทุกอย่าง มันบอกที่มาของคนผิวดำในสหรัฐฯก็จริง แต่ก็มีนัยของเชื้อชาติอื่น ๆ ด้วย มันสะท้อนให้เห็นความแตกต่างทางเผ่าพันธุ์ อิสรภาพ ทุกอย่างในชื่อนี้
นิเชลล์บอกว่าเสียง อูฮูรู ค่อนข้างแข็งไปนิดสำหรับชื่อผู้หญิง แปลงให้ออกเสียงง่ายขึ้นหน่อยดีกว่า เป็น อูฮูรา (Uhura)
Uhura ถือกำเนิดในวันนั้น
รอดเดนเบอร์รีมองเห็นว่า หนังเรื่องนี้อาจเป็นสะพานเชื่อมเชื้อชาติ
เขาบอกนักเขียนบท Star Trek ทั้งหลายว่า ต้องไม่ใส่ประเด็นศาสนา ความเชื่ออำนาจเหนือธรรมชาติ และเรื่องอาถรรพ์ลี้ลับใด ๆ
เพราะมันเป็นหนังเชื่อมมนุษยชาติ ไม่ใช่สร้างความแตกแยก
Star Trek ในช่วงแรกหนังไม่ฮิต แต่ต่อมากระแสเปลี่ยน คนดูชอบมาก Star Trek โด่งดังไปทั่วโลก
ตอนหนึ่งของหนังชื่อ Plato’s Stepchildren ออกอากาศเมื่อ 22 พฤศจิกยน 1968 อูฮูราจูบกัปตันเคิร์ก มันกลายเป็นที่พูดกันทั่วประเทศ เพราะเป็นครั้งแรกที่มีการจูบข้ามเชื้อชาติในจอโทรทัศน์ มีทั้งเสียงต่อต้านและชื่นชม
ชาวอเมริกันยังไม่ค่อยพร้อมยอมรับให้คนผิวสีเท่าเทียมกับคนผิวขาว และไม่ใช่ชาวอเมริกันทุกคนเห็นด้วยกับการใช้นักแสดงหลายหลายสีผิว
อย่างไรก็ตาม บทบาทของนิเชลล์เริ่มจำเจ ทำให้เธอคิดลาออก ไปเล่นละครบรอดเวย์
เธอยื่นจดหมายลาออก
รอดเดนเบอร์รีพยายามเปลี่ยนใจเธอ แต่ไม่สำเร็จ เขาบอกให้เธอไปพักผ่อนในวันหยุดสุดสัปดาห์เพื่อคิดดู และหากเธอยังเชื่อว่าต้องการออกจากรายการ เขาก็จะไม่รั้งเธอไว้
สุดสัปดาห์นั้นนิเชลล์ไปงานเลี้ยง และในงานนั้นเธอพบแฟน Star Trek คนหนึ่ง ที่เรียกว่า ‘Trekkie’
Trekkie คนนี้คือ ดร. มาร์ติน ลูเธอร์ คิง จูเนียร์ นักต่อสู้เพื่อสิทธิพลเมืองคนผิวสีอเมริกัน ผู้มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วประเทศ
ดูจากงานที่เขาทำ เขาไม่น่าจะใช่คนที่เป็น Trekkie
ดร. คิงเดินมาหาเธอพร้อมรอยยิ้ม บอกว่า “มิสนิคอลส์ ผมเป็นแฟนตัวยงของคุณ”
เขาบอกว่า Star Trek เป็นหนังโทรทัศน์เรื่องเดียวที่เขาและภรรยา คอเร็ตตา อนุญาตให้ลูก ๆ ดู
เธอบอกว่าเธอกำลังจะออกจากรายการ
เขาบอกว่า “คุณลาออกไม่ได้ เพราะนี่เป็นครั้งแรกในวงการโทรทัศน์ที่ทุกวันพวกเราจะถูกมองเห็นว่าเราเป็นคนมีสติปัญญา มีคุณภาพ สวย ร้องเพลงได้ เต้นรำได้ และสามารถเดินทางไปในอวกาศได้ เป็นศาสตราจารย์ เป็นทนายความ...”
ภาพยนตร์ชุด Star Trek
‘Trekkie’ ดร. มาร์ติน ลูเธอร์ คิง จูเนียร์
ดร. คิงบอก “ถ้าคุณลาออก ประตูบานนั้นจะปิด เพราะบทของคุณไม่ใช่คนผิวดำ ไม่ใช่ผู้หญิง พวกเขาสามารถเสียบมันแทนที่ด้วยใครก็ได้ แม้แต่มนุษย์ต่างดาว...
“คุณยังไม่เข้าใจกระทบที่คุณสร้าง ไม่เพียงต่อคนผิวดำเท่านั้น ไม่เพียงแต่หญิงสาวทั้งหลาย แต่ต่อทุกคน ความคิดและทัศนคติของทุกคนเปลี่ยนไปมากเพียงเพราะคุณอยู่ที่นั่น”
คิงบอก “คุณจะยอมแพ้ไม่ได้”
เพราะบทบาทของเธอหมายถึงความเท่าเทียมของคนต่างสีผิว เพราะมันเป็นโอกาสพิเศษที่ไม่เกิดขึ้นง่าย ๆ ที่ผู้หญิงผิวสีได้รับบทบาทเด่นในโทรทัศน์เป็นครั้งแรก
คำพูดของ ดร. มาร์ติน ลูเธอร์ คิง จูเนียร์ ทำให้เธอตระหนักว่าบทบาทนี้สำคัญอย่างไรต่อความเคลื่อนไหวสิทธิมนุษย์ชน
วันรุ่งขึ้นเธอไปหา จีน รอดเดนเบอร์รี บอกว่าจะขออยู่ต่อ รอดเดนเบอร์รีร้องไห้เมื่อได้ยินคำของ ดร. คิง แล้วฉีกจดหมายลาออกของเธอเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย
นิเชลล์รับบทใน Star Trek ต่อจนสิ้นรายการ
นอกจากนี้ยังปรากฏตัวใน Star Trek ฉบับจอเงินถึงหกเรื่อง
อูฮูราในบทบาททางวิทยาศาสตร์
ซีรีส์ Star Trek จบลงในปี 1969 ปีเดียวกับที่ยานอพอลโล 11 ลงดวงจันทร์ แต่จิตวิญญาณของมันยังอยู่ อูฮูรายังมีบทบาททางวิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์จนตลอดชีวิต
Star Trek มีที่ปรึกษาภาพยนตร์เป็นคนจากองค์การนาซา ทำให้นิเชลล์มีโอกาสสนทนาเรื่องอวกาศและโครงการต่าง ๆ ของนาซา หลังจากจบซีรีส์ Star Trek และสหรัฐฯเอาชนะโซเวียตในการนำคนไปลงดวงจันทร์ นิเชลล์ก็เริ่มทำงานด้านอวกาศโดยเขียนลงคอลัมน์ในนิตยสารต่าง ๆ จุดหนึ่งที่เธอพูดถึงบ่อย ๆ คือโครงการอวกาศยังขาดนักบินอวกาศผิวดำและสตรี
ปี 1977 เธอเข้าร่วมในบอร์ดของ The National Space Institute ต่อมาก็ช่วยนาซาขยายขอบเขตของการหาผู้สมัคร และหลากหลายขึ้นกว่าเดิม เธอมีบทบาทช่วยหาผู้สมัครเข้าร่วมโครงการอวกาศ คนผิวสีและผู้หญิง
เธอหาคนเข้ามาเพิ่มมากมาย ในสี่เดือนแรก มีผู้สมัครที่เป็นสตรีถึง 1,600 คน และคนผิวสีกว่าพันคน
หนึ่งในผู้สมัครคือ ดร. แซลลี ไรด์ (Dr. Sally Ride) ผู้หญิงคนแรกในอวกาศ
กีออน สจวร์ต บลูฟอร์ด จูเนียร์ (Guion Stewart Bluford Jr.) นักบินอวกาศผิวสีคนแรก ตามมาด้วย จูดี เรสนิก (Judy Resnik) นักบินอวกาศหญิงคนที่สอง รอนัลด์ แม็คแนร์ (Ronald McNair) นักบินอวกาศผิวสีคนที่สอง
ช่วงปี 1977-2015 เธอช่วยองค์การนาซาในโครงการต่าง ๆ
นักแสดงสตรีผิวสี Whoopi Goldberg ก็แลเห็นความสำคัญของการเพิ่มบทบาทสตรีและคนต่างสีในโครงการอวกาศ จึงขอรับบทใน Star Trek: The Next Generation นักบินอวกาศหญิงผิวสีคนแรก เม เจมิสัน (Mae Jemison) ก็ร่วมรับบทในซีรีส์ Star Trek ด้วย
เม เจมิสัน บอกว่าบทบาทร้อยโทอูฮูราคือแรงบันดาลใจให้เธอต้องการเป็นนักบินอวกาศ
Star Trek เป็นมากกว่าหนังโทรทัศน์ เป็นมากกว่าหนังผจญภัยในอวกาศ มันเปิดโลกใหม่ในโลกเก่า
‘To boldly go where no man has gone before’ มีความหมายเช่นกันว่า มนุษยชาติต้องร่วมทางในยานอวกาศพิเศษ เดินหน้าไปสู่โลกที่ปลอดความแตกแยกของเชื้อชาติ อคติและความเกลียดชังจากสีผิว
หมายเหตุ
รอดเดนเบอร์รีเป็นนักเขียนบทคนแรกในสหรัฐฯที่ได้รับดาวบน Hollywood Walk of Fame ในปี 1985 และเป็นคนแรก ๆ ที่เถ้าอังคารของเขานำขึ้นไปในห้วงอวกาศ โคจรรอบโลก และกลับลงมา
แอ่ง The Roddenberry Crater บนดาวอังคาร และดาวเคราะห์น้อย 4659 Roddenberry ตั้งตามชื่อเขา
[ติดตามข้อเขียนของ วินทร์ เลียววาริณ ได้ทุกวันที่เพจ https://bit.ly/3amiAvG และ blockdit.com]
- 32
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
