"ผ้า" ที่เราสวมใส่ใช้งานอยู่ทุกวัน ทำมาจาก "เส้นใย" อะไรบ้าง ?
เสื้อผ้า กางเกง หรือไม่ว่าจะเป็น ผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดปูโตะ ที่เราใช้กันอยู่ในชีวิตประจำวัน
เพื่อน ๆ เคยสังเกตกันไหมว่า ผ้าที่เราใช้เนี่ย ทำมาจากเส้นใยอะไรบ้าง ?
หลายคนอาจถามว่า แล้วชั้นจะสงสัยไปทำไมกันละ ?!
ก็เพราะว่าวันนี้ พวกเรา InfoStory จะขอพาเพื่อน ๆ เปลี่ยนบรรยากาศมาชมความรู้รอบตัวที่น่าสนใจกันในเรื่อง “ชนิดของเส้นใยผ้า” ที่เราสวมใส่ใช้งานกันอยู่ทุกวัน
ถ้าพร้อมแล้ว ก็เชิญรับชมภาพอินโฟกราฟิกสบายตากันเลย !
ผ้า (Fabric) ว่ากันว่ามีการใช้งานมาตั้งแต่ 100,000 ปี
คือนานมาก จนไม่ทราบว่าเขาใช้ทำอะไรกัน
รู้เพียงแต่ มีการบันทึกว่ามนุษย์รู้จักการทอผ้าจากเส้นใยธรรมชาติ เมื่อ 34,000 ปีที่ผ่านมา (ก็ยังนานอยู่ดี)
ซึ่งการทอผ้านี้เอง ก็เป็นสิ่งที่ทำให้มนุษย์สามารถนำเส้นใยมาใช้ประโยชน์ได้
คำว่าทอผ้านี้เอง ก็มีความหมายในภาษาละติน จากคำว่า “Texere” (จริง ๆ แล้วที่เราค้นหามาจะใช้เป็นความหมายว่าผ้าทอ) ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของคำศัพท์ในภาษาอังกฤษที่เราคุ้นเคยกันอย่างดี กับคำว่า “Textile” เนอะ
โดยผ้าชนิดแรก ๆ ที่เป็นที่นิยมสำหรับเครื่องแต่งกาย ก็คือ ผ้าไหม (Silk) ที่ค่อนข้างนิยมมากในเขตประเทศจีนและอินเดีย
ผ้าไหม (Silk)
ส่วนผ้าลินิน ก็จะนิยมใช้กันในกลุ่มชาวอียิปต์โบราณ ตั้งแต่เมื่อ 3,400 ปีที่ผ่านมาแล้วละ
ซึ่งตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดก็คือ การใช้ผ้าลินินที่ทำมาจากเส้นใยของพืชที่เรียกว่า “แฟลกซ์” (Flax) ใช้สำหรับทำเครื่องแต่งกายในชีวิตประจำวัน รวมไปถึงการทำมัมมี่(Mummy) อีกด้วย
ต้น“แฟลกซ์” (Flax)
ผ้าลินิน
มาที่ประเทศไทยกันบ้าง
มีหลักฐานทางโบราณคดี ที่บ่งบอกถึงหลักฐานการใช้ผ้าทอ เริ่มต้นเมื่อ 2,000-4,000 ปีที่ผ่านมา โดยมีหลักฐานพบเศษผ้าติดอยู่กับคราบสนิมของกำไลทองสำริด พร้อมอุปกรณ์ปั่นด้ายดินเผาแบบง่ายๆ และเขายังพบลูกกลิ้งแกะลายสำหรับใช้ทำลวดลายบนผ้า อีกด้วยนะ
แหล่งที่พบก็คือแหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี
ต้องบอกว่า วัฒนธรรมการนำเส้นใยธรรมชาติมาใช้งานเนี่ย กลายเป็นเครื่องมือทั้งในด้านการค้าขาย หรือ สื่อถึงวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่ละประเทศและอารยธรรมได้อย่างดีเลยละ
ตัวอย่างลายผ้าไทย
ตัวอย่างผ้าไทยที่เป็นเอกลักษณ์สุดคุ้นตา
ต่อมาในเรื่องของ เส้นใยธรรมชาติที่มาจากขนสัตว์ (Wool) อย่างเช่น แกะ แพะแคชเมียร์ กระต่าย มิงค์ อูฐ
เพื่อน ๆ น่าจะคุ้นหูกับชื่อของผ้าแคชเมียร์เนอะ (Cashmere)
ผ้าแคชเมียร์เนี่ย ก็มาจากขนที่ไดัจากแพะแคชเมียร์ ซึ่งมีคุณสมบัติพิเศษ นุ่มสบาย มีความยืดหยุ่น ทั้งยังมีน้ำหนักเบา โดยเส้นใยแคชเมียร์เป็นเส้นใยที่เบากว่าเส้นใยธรรมชาติอื่นๆ
ซึ่งต้นกำเนิดของเส้นใยแคชเมียร์ ก็มาจากทางฝั่งเอเชียทางตอนบนของจีน หรือ ในแถบธิเบต
เพียงแต่ว่าชื่อ “แคชเมียร์ (Cashmere)” ที่เรารู้จักคุ้นหูกันเนี่ย
กลับได้มาจากชื่อเมืองในแคว้นกัษมีระ ในประเทศอินเดียภาคเหนือ ในช่วงศตวรรษที่ 16
หลังจากนั้นพ่อค้าชาวอินเดียก็ได้ส่งออกผ้าที่ทำมาจากเส้นใยชนิดนี้ รวมไปถึงผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปด้วยการถักทอสำเร็จแล้วอย่างเสื้อผ้า ผ้าพันคอ หรือ พรม เป็นต้น
(อย่างที่เราจะพบเห็นหรือได้ยินชื่อผ่านหูกันบ่อย ๆ ก็คือ ผ้าพันคอแคชเมียร์ และ พรมแคชเมียร์ นั่นเองจ้า)
แต่ต้องบอกเลยว่า ราคาของผ้าแคชเมียร์นั่น ก็ไม่เบาเลยละ (ซึ่งของแท้ราคาไม่ได้จับต้องง่าย ๆ อย่างแน่นอน)
นอกจากขนแพะแคชเมียร์ที่ยืดหยุ่นและสามารถให้ความอบอุ่นนุ่มสบายแล้ว
ผ้าขนแกะเอง ก็ยังเป็นที่นิยมในการนำมาทำเสื้อหนาวอีกด้วยเช่นกันนะ
หรือว่าผ้าขนอูฐ ก็เป็นที่นิยมในการทำเสื้อคลุมอีกด้วยเหมือนกัน เพราะจะช่วยปัองกันความร้อนและความหนาวได้อย่างพอดิบพอดี
ตัวอย่างผ้าและพรมแคชเมียร์
หลักจากนั้น ในช่วงยุคสมัยใหม่เนี่ย นวัตกรรมก็ได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้น
โดยเราจะเห็นได้จากการที่มนุษย์เริ่มประดิษฐ์เส้นใยสังเคราะห์ (Synthetic Fiber) ขึ้นมากหลายประเภท ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 เนอะ
ยกตัวอย่างเช่น เส้นใยโพลีเอสเตอร์ (Polyester) ที่ถูกค้นพบขึ้นโดย Dr. Carothers ชาวสหรัฐอเมริกา ในช่วงปี ค.ศ. 1930 ก่อนที่นักวิทยาศาสตร์และนักเคมีชาวอังกฤษอย่างคุณ John Rex Whinfield และ James Tennant Dickson จะนำเส้นใยสังเคราะห์นี้ไปพัฒนาต่อเป็นผ้าโพลีเอสเตอร์ ในช่วงปี ค.ศ. 1941 นั่นเอง
ซึ่งเจ้าเส้นใยโพลีเอสเตอร์นี่ มันก็มีคุณสมบัติที่เด่นคล้าย ๆ กับ ผ้าฝ้าย แต่ทนทาน ไม่ยับและดูแลรักษาง่าย กว่านั่นเอง (แต่จะมีจุดด้อยคือ ดูดซับความชื้นได้ไม่ดีเท่าผ้าฝ้ายจากเส้นใยธรรมชาติ)
เส้นใยโพลีเอสเตอร์ (Polyester)
เส้นใยโพลีเอสเตอร์ (Polyester)
ในช่วงเวลาใกล้กัน ในช่วงปี ค.ศ. 1928-1930 เนี่ย
เพื่อน ๆ ทราบไหมว่า ผ้าจากเส้นใยสังเคราะห์อย่าง “ไนลอน (Nylon)”
ก็ได้ถือกำเนิดมาไร่เรี่ยกันเลย ซึ่งถูกค้นพบโดยคุณ Wallac H. Carothers เป็นนักวิทยาศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญในด้านทฤษฎีของโพลิเมอร์ (Polymer) ซึ่งเป็นหนึ่งในต้นกำเนิดของโพลีเอสเตอร์ (Polyester) จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด
ผ้าไนลอน (Nylon)
จากเรื่องราวที่มาคร่าว ๆ ตรงนี้ ก็คงพอจะทำให้เราเห็นภาพได้ว่า แวดวงอุตสาหกรรมสิ่งทอเนี่ย ก็มีการพัฒนาขึ้นมาเยอะในเวลาที่รวดเร็วมากเลย (หากเทียบกับในยุคสมัยก่อนที่วิทยาศาสตร์และนวัตกรรมยังไม่ได้เป็นที่สนใจมาก)
แน่นอนว่า การแปรรูปเส้นใยให้มาเป็นผ้าที่เราสามารใช้งานสวมใส่ ในชีวิตประจำวันได้
หลัก ๆ ก็จะมาจากวิธีการถัก (Knit) และ การทอ (Woven)
จริง ๆ แล้ว การนำประโยชน์จากเส้นใยมาใช้งานเนี่ย ไม่ได้มีแค่การถักและทอ เพื่อทำเป็นเสื้อผ้าหรือเครื่องอุปโภคต่าง ๆ
วิธีการถัก (Knit)
การทอ (Woven)
แต่นั่นยังรวมไปถึงการนำเส้นใยที่ไม่ถักไม่ทอ (Nonwoven) อีกด้วยนะ
ซึ่งเส้นใยประเภทนี้ ก็จะถูกออกแบบให้มีลักษณะและคุณสมบัติที่หลากหลายเพื่อให้เหมาะสม สําหรับการใช้งานที่แตกต่างกันไป
ยกตัวอย่างเช่น เพื่อจุดประสงค์การนำไปใช้สำหรับสิ่งทอเฉพาะทาง (Technical Textiles) อย่างเช่น ชุดป้องกันความร้อน หรือว่าจะเป็นในด้านการใช้งานทางการแพทย์ เช่น ไตเทียม ไหมเย็บแบบละลาย
ถ้าเป็นการใช้งานเบ็ดเตล็ด ก็เช่นได้ธงชาติ เต็นท์ เป็นต้น
ผ้าใช้อเนกประสงค์ที่ไม่ทอ (Nonwoven)
ก็พอหอมปากหอคอกันไปอย่างเช่นเคย
หวังเช่นเดิมว่าเพื่อน ๆ คงจะได้รับสาระความรู้เบาสมองไปกับพวกเรานะ
ถ้างั้นวันนี้พวกเราก็ขอตัวลากันไปก่อน 🙂
แหล่งอ้างอิงเพิ่มเติม
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
