สรุปหนังสือ The body วิชาร่างกาย 101
ตอนที่ 3 : เราคือจุลินทรีย์
ในร่างกายของเราเป็น "บ้าน" สำหรับสิ่งมีชีวิตเล็กๆมากมาย (ประมาณสี่หมื่นสายพันธุ์หรือมากกว่านั้น) ไม่ว่าจะเป็น แบคทีเรีย ไวรัส โปรติส เชื้อรา พยาธิ เราเรียกสิ่งแวดล้อมในร่างกายของเราว่า microbiota
มีการประมาณการกันว่า ในโลกของเรามีจุลินทรีย์หลายล้านชนิดอยู่ทุกที่ (มีการค้นพบสายพันธุใหม่ๆในทุกๆวัน) แต่มีเพียง 1,415 ชนิดที่เป็นตัวก่อโรค เมื่อเรานึกถึง "จุลินทรีย์" เรามักจะมองพวกมันในแง่ลบเสมอ พวกมันถูกมองว่าไม่สะอาด ก่อโรค โดยเฉพาะ แบคทีเรีย และ ไวรัส (ถูกมองเป็นผู้ร้ายตลอดกาล) แต่ในความเป็นจริงแล้วร่างกายเราขาดจุลินทรีย์เหล่านี้ไม่ได้
แบคทีเรียประจำถิ่นในร่างกายเรามีโยชน์อย่างมาก พวกมันช่วยย่อยสารอาหารที่ย่อยไม่ได้ ช่วยสร้างวิตามิน K B12 และ โฟเลต พวกแบคทีเรียประจำถิ่นยังยึดครองพื้นที่ในร่างกายป้องกันไม่ให้แบคทีเรียทีก่อโรคบุกรุกเข้ามา
นอกจากนี้ยังมีการพบว่าความชอบในการทานอาหารของเราจริงๆแล้วอาจจะมาจากแบคทีเรียในลำไส้ เช่น ประชากรแบคทีเรียในลำไส้ของคนที่ชอบทานเนื้อและทานผักจะแตกต่างกัน เหมือนกับว่าจริงๆแล้วที่เราอยากทานอะไรมาจาก "คำเรียกร้องของแบคทีเรีย" มีการทดลองในหนู มีการนำแบคทีเรียของคนอ้วนและคนผอมใส่เข้าไปในลำไส้หนู ผลที่ได้น่าทึ้งมาก คือ หนูที่ได้รับแบคทีเรียจากคนอ้วนจะอ้วนและชอบทานเนื้อ ส่วนหนูที่ได้รับแบคทีเรียจากคนผอมจะผอมและชอบทานผักมากกว่า
ก่อนมีการค้นพบยาปฏิชีวนะตัวแรก (Penicillin)อย่างบังเอิญ โดย Alexander Fleming ในปี 1928 ประวัติศาสตร์โลกของเรา แบคทีเรียหลายชนิดเป็นฆาตกรอำมหิต ฆ่ามนุษย์อย่างเลือดเย็น หลายพันล้านชีวิตจากทุกๆอารยธรรม ไม่ว่าจะเป็น กาฬโรค (Yersinia pestis) อหิวาตกโรค (Vibrio cholerae) ซิฟิลิส (Treponema pallidum) วัณโรค (Mycrobacterium tuberculosis) และอื่นๆอีกมากมาย แต่หลังจากปี 1942 หลังจากที่ยาปฏิชีวนะถูกผลิตขึ้นมาในระดับโรงงานอุตหากรรม มนุษย์ก็เป็นฝ่ายชนะในสงครามที่ไม่เคยชนะมาก่อนเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ โรคที่เกิดจากแบคทีเรียถูกเอาชนะอย่างง่ายดาย
แต่ชัยชนะคงอยู่ได้ไม่นาน แบคทีเรียเรียนรู้กลยุทธ์ในการ "โต้กลับ" เมื่อแบคทีเรียวิวัฒนาการกลไกการ "ดื้อยา" โดยแบคทีเรียที่อยู่รอดจากยาปฏิชีวนะจะสามารถส่งต่อ "ความสามารถ"ผ่านทางสารพันธุกรรมของมันให้แบคทีเรียตัวอื่นๆ (plasmid DNA) ไม่ว่าจะเป็นสายพันธุ์เดียวกันหรือต่างสายพันธุ์ นี่เป็นสาเหตุให้ยาปฏิชีวนะรุ่นเก่าๆไม่สามารถใช้ได้อีกต่อไป
การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่ระมัดระวัง ไม่เพียงกระตุ้นให้ "แบคทีเรียก่อโรคดื้อยา" อย่างรวดเร็วแล้ว ยังไป "ฆ่าแบคทีเรียประจำถิ่น" ในร่างกายของเราด้วย เป็นเหตุให้เราติดเชื้อแบคทีเรียก่อโรคได้ง่ายกว่าเดิม
ในปี 1945 Alexander Fleming ได้กล่าวสุนทรพจน์ในการขึ้รับรางวัลโนเบลว่า "จุลินทรีย์จะมีวิวัฒนาการการต้านยาปฏิชีวนะได้อย่างง่ายดาย ถ้าเราใช้อย่างไม่ระมัดระวัง" ผลของมันเริ่มเป็นจริง ยุค 1950-1990 มียาปฏิชีวนะออกใหม่ปีละ 3 ชนิดเพื่อมาสู้กับการดื้อยา แต่หลังจากนั้นเป็นต้นมาพบว่า จะมียาปฏิชีวนะชนิดใหม่ออกมาหนึ่งชนิดในรอบหลายปี เนื่องจากเราแทบจะหายาตัวใหม่ๆมาสู้กับแบคทีเรียไม่ได้แล้ว
โลกมีอายุ 4500 ล้านปี แบคทีเรียอยู่มาก่อนเราตั้งแต่ 3500 ล้านปีก่อน ส่วนมนุษย์พึ่งจะมาตอนหลัง เพียง 2 แสนปีก่อนเท่านั้น นั่นทำให้เห็นว่าใครกันแน่ที่เป็นเจ้าของโลกใบนี้ "แบคทีเรียสามารถอยู่ได้โดยไม่มีเรา แต่เราไม่สามารถอยู่ได้โดยไม่มีแบคทีเรีย"
ถ้าคุณ "ขี้เกียจอ่าน" เราจะเล่าย่อยให้เอง
ถ้าคุณอ่านเรื่องย่อนี้แล้วรู้สึก "สนุก" ขอแนะนำให้คุณซื้อหนังสือมาอ่านเลยครับ คุณจะได้ประสบการณ์การอ่านที่ยอดเยี่ยมแน่นอน
Reference
หนังสือ The body วิชาร่างกาย101
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
