พระอรหันต์ คือใคร ?
ทำอย่างไร โลกนี้จึงจะไม่ว่างจาก"พระอรหันต์"
พุทธพจน์ก่อนปรินิพพาน มีอยู่ว่า...
" อิเม เจ ภิกฺขเว ภิกฺขู สมฺมา วิหเรยฺยุํ อสุญฺโญ โลโก อรหนฺเตนิ อสฺส
ภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุเหล่านี้จะพึงเป็นอยู่โดยชอบไซร้ โลกจักไม่ว่างจากพระอรหันต์. "
( พุทธพจน์ก่อนปรินิพพาน )
"อยู่โดยชอบ" นี้ อยู่อย่างไร โลกจึงจะไม่ว่างจากพระอรหันต์ ?
"อยู่โดยชอบ" ก็คือ อยู่ในลักษณะที่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส นี้เข้ามาแตะต้องไม่ได้
คือมากระทบนั้นได้ แต่ว่าจะมาปรุงแต่งให้เกิดเวทนา เกิดตัณหา อุปาทาน นั้นไม่ได้
เราอยู่ในลักษณะที่ฉลาด อยู่ด้วยสติปัญญา หรือความว่างจาก "ตัวกู" อย่างที่กล่าวแล้ว เพราะเราศึกษาเพียงพอ ปฏิบัติมันจนเคยชินเพียงพอ
เพราะฉะนั้น เมื่อมันมา ก็มากระทบ แล้วตายเหมือนคลื่นกระทบฝั่ง เหมือนกับบ้านเรามีแมว เมื่อหนูมาจากบ้านอื่น หรือมาจากป่าขึ้นมาบนเรือนนี้มันก็ตายหมด เพราะแมวมันคอยฆ่าอยู่เรื่อย
ถ้าเรามีการเป็นอยู่ที่ถูกต้องตามหลักของความไม่ยึดมั่นนี้แล้ว รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธัมมารมณ์ ก็ไม่มาทำอันตรายเราได้ มากระทบได้ มาเกี่ยวข้องได้ แต่เราใช้มันด้วยสติปัญญา เราจัดการกับมันด้วยสติปัญญา กินมันก็ได้ บริโภคก็ได้ มีมันก็ได้ เก็บมันไว้ก็ได้ แต่ไม่มีผลเป็นทุกข์
เพราะมันมีค่าเท่ากับไม่มี ไม่เป็น ไม่ใช้ ไม่กิน ไม่เก็บ เพราะไม่มีตัวเรา ไม่มีของเรา
- พุทธทาสภิกขุ
ที่มา : ธรรมกถาเรื่อง "ใจความทั้งหมดของพระพุทธศาสนา"
เมื่อวันที่ ๑๗ ธันวาคม ๒๕๐๔
ณ ชุมนุมศึกษาพุทธธรรม ( ศิริราช )
ตราบใด ที่ยังมีการปฏิบัติตามทางแห่ง "อริยมรรคมีองค์ ๘" โลกก็จักไม่ว่างจากพระอรหันต์
พระพุทธองค์ทรงตรัสกับสุภัททปริพาชก (ปัจฉิมสักขิสาวก : สาวกผู้ทันเห็นองค์สุดท้าย) ว่าดังนี้...
"สุภัททะ ! ในธรรมวินัยที่ไม่มีอริยมรรคมีองค์ ๘ ย่อมไม่มีสมณะที่ ๑ (โสดาบัน), ที่ ๒ (สกทาคามี), ที่ ๓ (อนาคามี), ที่ ๔ (อรหันต์)
สุภัททะ ! ในธรรมวินัยนี้แล มีอริยมรรคมีองค์ ๘ จึงมีสมณะที่ ๑, ที่ ๒, ที่ ๓. ที่ ๔
สุภัททะ ! ถ้าภิกษุทั้งหลายเหล่านี้ พึงอยู่โดยชอบไซร้ โลกก็จะไม่ว่างจากพระอรหันต์ทั้งหลายแล."
ที่มา : พระบาลีไตรปิฎก
มหา. ที. ๑๐/๑๗๕/๑๓๘
พระอรหันต์ คือใคร ?
คำว่า " อรหันต์ "
มีความหมายตามที่พระอรรถกถาจารย์ ได้แสดงไว้ ๕ นัย ดังนี้
๑. เป็นผู้ไกล(อารกะ)จากกิเลส คือ ห่างไกลไม่อยู่ในกระแสกิเลส ที่จะทำให้มัวหมองได้เลย
๒. กำจัดข้าศึก(อริ+หต) คือกิเลสหมดสิ้นแล้ว
๓. เป็นผู้หัก คือ รื้อทำลายกำ(อร+หต) แห่งสังสารจักรเสร็จแล้ว
๔. เป็นผู้ควร(อรห)แก่การบูชาพิเศษของเทพและมนุษย์ทั้งหลาย
๕. ไม่มีที่ลับ(น+รห)ในการทำบาป คือไม่มีความชั่ว ความเสียหาย ที่จะต้องปิดบัง
หมายเหตุ :
ความหมายทั้ง ๕ นี้ ตามปกติใช้อธิบายคำว่า "อรหันต์" ที่เป็น "พุทธคุณ" ข้อที่ ๑ คือคำว่า " อรหํ "
…
๔ คำไวพจน์ ที่หมายถึง “พระอรหันต์”
“คำไวพจน์” หรือ คำที่มีรูปคำต่างกันแต่มีความหมายเดียวกันหรือใช้เรียกแทนกันได้
ใน "คัมภีร์อภิธานนัปปทีปิกา" ระบุคำในภาษาบาลี ที่หมายถึง “พระอรหันต์” ไว้ รวม ๔ คำ ดังนี้...
๑. ขีณาสว
๒. อเสกฺข
๓. วีตราค
๔. อรหนฺต
- ท. ส. ปญฺญาวุฑฺโฒ - รวบรวม.
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
