“มิจฉาสมาธิ VS สัมมาสมาธิ”
“ … ลักษณะของการฝึกมิจฉาสมาธิ
เกิดจากการฝึกมิจฉาสติ
รูปแบบก็มักจะฝึกเพ่ง จดจ่อ อยู่ที่จุดใดจุดหนึ่ง
ที่เรียกว่า การฝึกโฟกัส
ส่วนใหญ่ก็จะอยู่กับนิมิตเป็นอารมณ์
เช่นฝึกเป็นนิมิตกสินขึ้นมา
ถ้าฝึกลมก็จะเพ่งลมจนมันเป็นนิมิตลมหายใจ อานาปานขึ้นมา
อยู่กับนิมิต จุดเดียวจนมันเป็นสมาธิ
ไต่ระดับไปรูปฌาน แล้วก็ขึ้นสู่อรูปฌาน
อยู่กับสมมติบัญญัติ
มันขาดสัมปชัญญะ คือขาดความรู้สึกตัวทั่วพร้อม
แต่แนวทางของพระพุทธศาสนาที่พระองค์ทรงสอน
เกิดจากสัมมาสติ การระลึกรู้ที่ถูกต้อง
ก็คือการรู้สึกกาย รู้สึกใจขึ้นมา รู้ธรรมเฉพาะหน้า
รับรู้สภาวะที่ปรากฏ รับรู้ของจริง อยู่กับความเป็นจริง
จนเกิดสัมมาสมาธิ ความตั้งมั่นที่ถูกต้อง
สภาวะของความตั้งมั่นที่ถูกต้อง
จะเกิดสิ่งที่เรียกว่าการรู้สึกทั้งตัว
หรือรู้สึกตัวทั่วพร้อมขึ้นมา
เมื่อเกิดความรู้สึกตัวทั่วพร้อมนี้
มันสงัดจากกามและอกุศลธรรม
เข้าถึงปฐมฌาน 'โดยธรรมชาติ'
จะเกิดสภาวะของปีติ สุขขึ้นมา
ปีติ สุขนี้มันเป็นสภาวธรรม
เช่น ขนลุกทั้งตัว แผ่ซ่านทั้งตัว
กระแสพลังงานต่าง ๆ ที่ไหลเวียน
มันเป็นสภาวธรรมที่เกิดขึ้น
รับรู้สภาวะที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริง
แต่ถ้าเป็นมิจฉาสมาธิปุ๊บ เขาจะอยู่กับนิมิตที่เป็นตัวสมมติ
เขาไม่ได้อยู่กับสภาวธรรม จะขาดสัมปชัญญะ
แต่พอเป็นแนวทางที่ถูกต้องปุ๊บ สัมปชัญญะ
สติ สัมปชัญญะจะเป็นตัวชี้วัด
รู้สภาวธรรมตามความเป็นจริง
และจะไต่ระดับนี้ขึ้นไปเรื่อย ๆ
จะเป็นเรื่องของอารมณ์ปลด
เป็นสมาธิที่เกิดจากการปล่อยวาง
ก็คือนิวรณ์ เครื่องกั้นจิตต่าง ๆ ละออกไป
ก็จะเข้าถึงปฐมฌาน หรือความรู้สึกตัวทั่วพร้อมขึ้นมา
วิตก วิจาร ละออกไป
ก็จะเข้าถึงทุติยฌาน มีความปีติแผ่ซ่าน
มีความสุขเบาสบาย มีธรรมอันเอกปรากฏขึ้น
เกิดความตั้งมั่นที่ถูกต้อง
แล้วก็ปีติละออกไป
เข้าถึงสุข ที่เรียกว่ามีสุขด้วยนามกาย
เป็นฌานที่พระอริยเจ้าสรรเสริญว่าเป็นผู้มีสติ สัมปชัญญะ
มีอุเบกขา เข้าถึงฌานที่ 3
จากนั้นสุขก็ละออกไป
เข้าถึงอุเบกขา ความสงบตั้งมั่น
สติเป็นธรรมชาติที่บริสุทธิ์เพราะอุเบกขาแล้วแลอยู่
เพราะฉะนั้นสิ่งที่แตกต่างกันก็คือ
มิจฉาสมาธิจะอยู่กับของปลอมที่เป็นนิมิต เป็นสมมติบัญญัติ
ส่วนสัมมาสมาธิจะอยู่กับสภาวะตามความเป็นจริง
อยู่กับสภาวะธรรมชาติของกายของใจตามความเป็นจริง
จนหลุดพ้นจากการยึดมั่นถือมั่น … “
.
ธรรมบรรยาย
โดย พระมหาวรพรต กิตฺติวโร
Photo by : Unsplash
- 4
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
